تعریف شاخص در بورس

شاخص بورس و معرفی تخصصی شاخصهای بورس اوراق بهادار تهران و بورس های مطرح دنیا در قالب تئوری تحقیق

نهمین کنفرانس بین المللی ترفندهای مدرن مدیریت، حسابداری، اقتصاد و بانکداری با رویکرد رشد کسب و کارها

خرید و دانلود فایل مقاله

با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده می توانید اصل این مقاله را که دارای 16 صفحه است به صورت فایل PDF و یا WORD در اختیار داشته باشید.

خرید اینترنتی فایل PDF مقاله با قیمت ( 14,000 ) تومان خرید اینترنتی فایل WORD مقاله با قیمت ( 89,600 ) تومان

مشخصات نویسندگان مقاله شاخص بورس و تعریف شاخص در بورس معرفی تخصصی شاخصهای بورس اوراق بهادار تهران و بورس های مطرح دنیا در قالب تئوری تحقیق

محمدرضا صفری چاکری - کارشناس ارشد حسابداری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد تبریز واحد سراب، تبریزایران

چکیده مقاله :

قبل از توضیح شاخص اگر برای شما سوال پیش آمده که بورس چیست خیلی ساده بگویم بورس بازاری برای مبادله بین خریدار و فروشنده است و بورس سهام نیز جایی برای مبادله یا همان خرید و فروش سهام بین خریدار و فروشنده سهام است . کلمه شاخص ترجمه کلمه انگلیسی indexمی باشد. خود کلمه شاخص در مفهوم کلی به معنای نماگر یا نشانگر و بیانگر عددی است که شما با استفاده از آن می توانید تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغییر را طی یک بازه زمانی خاص مشاهده کنید. در واقع شما با بررسی یک شاخص می توانید وضعیت و تغییرات متغیرهای مورد بررسی آن شاخص را مشاهده کنید. شاخص بورس نیز عددی است که بیانگر وضعیت کلی بورس و روند رشد و یا افت این بازار می باشد. ما در بورس فقط یک شاخص نداریم بلکه چند شاخص مختلف داریم که هرکدام از آنها وضعیت بورس را از جنبه خاصی به ما نشان می دهد و محاسبه هرکدام از این شاخص ها از طریق فرمول متفاوتی صورت می گیرد . پس برای تحلیل آن باید بدانید کارکرد آن شاخص چیست . این شاخص ها معیارهای مهمی هستند که با تحلیل کردن و بررسی آنها، می توان از وضعیت گذشته و حال بورس از جنبه های مختلف مطلع شد .اما در بین این شاخص ها چند شاخص نسبت به بقیه از اهمیت بیشتری نزد فعالین بورس برخوردار هستند. در ادامه به معرفی چند شاخص اصلی بورس می پردازیم. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت می شود. شاخص کل در بین فعالین بازار و سرمایه گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص هاست . این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است، به عبارت دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است. برای درک ساده تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از سهام تمام شرکتهای بورسی هرکدام ۱ عدد سهم را خریداری کنید. در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سهام شما خواهد بود.پس این شاخص هم تغییرات قیمت سهام و هم سودهای سالیانه ای را که شرکت ها به شما پرداخت می کنند، محاسبه می کند.

کلیدواژه ها:

کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله

کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا MTAEB09_009 میباشد و برای لینک دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:

نحوه استناد به مقاله :

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع تعریف شاخص در بورس و مراجع استفاده نمایید:

صفری چاکری، محمدرضا و مبشری، ناصر،1400،شاخص بورس و معرفی تخصصی شاخصهای بورس اوراق بهادار تهران و بورس های مطرح دنیا در قالب تئوری تحقیق،نهمین کنفرانس بین المللی ترفندهای مدرن مدیریت، حسابداری، اقتصاد و بانکداری با رویکرد رشد کسب و کارها،https://civilica.com/doc/1241451

در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1400، صفری چاکری، محمدرضا؛ ناصر مبشری )
برای بار دوم به بعد: ( 1400، صفری چاکری؛ مبشری )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.

مدیریت اطلاعات پژوهشی

اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.

شاخص بورس چیست؟

سرمایه‌گذاری در هر بازاری نیازمند یک معیار برای ارزیابی عملکرد است. سنجش بازارها باید توسط معیارهایی استاندارد انجام شود. برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس نیز به مؤلفه‌های مختلفی نیاز است تا بتوان عملکرد آن را مورد بررسی قرار داد. شاخص بورس به عنوان یکی از ابزارهای مهم برای سنجش این بازار، معیاری است که با کمک آن می‌توان روند قیمت‌ها و وضعیت شرکت‌های بورسی را ارزیابی نمود .

این همان شاخصی است که بارها در تلویزیون، رادیو و سایر رسانه‌ها از رشد و افت آن صحبت می‌شود .

شاخص در لغت به معنی نماگر یا نشانگر و در حالت کلی عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغیر را در بازه زمانی مشخص مشاهده کرد .

در بازار سرمایه، شاخص یا INDEX معیاری است که تغییرات در بازار را نشان می‌دهد. شاخص سبدی از کل سهامی است که در بازار معامله می‌شود و میانگین تغییرات قیمت‌ها را نشان می‌دهد. با کمک شاخص می‌توان وضعیت گذشته و حال بازار را بررسی و با استفاده از ابزارهای تحلیلی، روند آینده را پیش‌بینی کرد .

برای محاسبه شاخص بورس و سایر شاخصهای مورد استفاده در بازار سرمایه نیازمند استفاده از فرمولهای ریاضی هستیم تا به وضعیت خاصی از بورس پی ببریم. در مطالعه شاخص های بورس به چند شاخص می رسیم که از بقیه پرتکرارتر هستند و کاربرد بیشتری هم دارند از جمله این شاخص ها می توان شاخص های زیر را نام برد.

برای ارزیابی بازار بورس و روند آن از شاخص‌های مختلفی استفاده می‌شود که هرکدام آن‌ها موارد متفاوتی را به سهامداران نشان می‌دهند. شاخص‌های مختلف، با توجه به معیار مورد بررسی، به شاخص قیمت و شاخص بازدهی تقسیم می‌شوند که مفهومی متفاوت دارند. سرمایه گذاران می‌توانند بر اساس هدفی که دارند از این شاخص‌ها برای سنجش سرمایه‌گذاری خود استفاده کنند. در ادامه به مهم‌ترین شاخص‌های موجود در بازار می‌پردازیم .

شاخص کل قیمت یا TEPIX تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها را در کل بازار را نشان می‌دهد. این شاخص میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار را به نمایش می‌گذارد. در محاسبه شاخص کل تنها تغییرات قیمت سهام در نظر گرفته می‌شود ولی میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران در محاسبات آن آورده نمی‌شود. در شاخص کل قیمت، وزن شرکت‌ها نیز تأثیرگذار است. این موضوع به این معنی است که هر چه شرکت بزرگ‌تر باشد، تأثیر آن بر شاخص نیز بیشتر خواهد بود .

شاخص قیمت و بازده نقدی یا TEDPIX به شاخص کل در بازار بورس معروف است. این شاخص، شاخص اصلی بازار بورس و شاخصی کاربردی میان فعالان بازار برای بیان تغییرات قیمت است. در محاسبه این شاخص علاوه بر تغییرات سطح عمومی قیمت سهام، سود پرداختی شرکت‌ها نیز لحاظ می‌شود؛ به عبارت دیگر شاخص قیمت و بازده نقدی، میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بازار بورس را نشان می‌دهد. در محاسبه این شاخص نیز همانند شاخص کل قیمت، وزن شرکت‌ها اهمیت دارد. به این معنی که شرکت‌های بزرگ‌تر و با سرمایه‌های بیشتر تأثیر بیشتری بر شاخص کل خواهند داشت .

شاخص بازده نقدی یا TEDIX تنها بازدهی از طریق سود تقسیمی شرکت‌ها را نشان می‌دهد. تغییرات شاخص بازده نقدی، میانگین بازدهی ناشی از پرداخت سود نقدی شرکت‌های بورسی به سهامداران است. وقتی این شاخص تغییر می‌کند، سهامداران متوجه می‌شوند که شرکت‌ها نسبت به گذشته میزان سود بیشتر یا کمتری به سهامداران خود پرداخته‌اند .

شاخص هم‌وزن یکی دیگر از شاخص‌های کاربردی در بازار بورس است که در آن همه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس دارای وزن برابر هستند؛ به عبارت دیگر، تأثیر شرکت‌های بزرگ و کوچک بر این شاخص با هم فرقی ندارد و تغییرات قیمت سهام و سود همه شرکت‌ها به یک میزان بر شاخص تأثیر می‌گذارند .

تفاوت شاخص کل با شاخص هم‌وزن این است که اگر بیشتر شرکت‌ها بازدهی منفی داشته باشند، اما تنها چند شرکت بزرگ بازدهی مثبت داشته باشند، شاخص کل مثبت می‌شود اما شاخص هم‌وزن منفی خواهد شد؛ زیرا شاخص کل براساس سرمایه شرکت‌های بزرگ است، اما شاخص هم‌وزن براساس بازدهی همه شرکت‌ها .

سهام شناور آزاد یا Free Float ، میزان سهامی است که در شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران حقیقی است و توسط آن‌ها خرید و فروش می‌شود؛ به عبارت دیگر سهام شناور آزاد، سهامی است که صاحبان آن قصدی برای مدیریت بر شرکت ندارند و تنها برای کسب سود وارد معاملات سهام شرکت می‌شوند. شاخص سهام شناور آزاد، بازدهی میانگین قیمت و سود سهام شناور آزاد در بازار را نشان می‌دهد. شرکت‌های با سهام شناور آزاد بیشتر، تأثیر بیشتری بر این شاخص خواهند تعریف شاخص در بورس گذاشت. هدف اصلی استفاده از شاخص سهام شناور آزاد، توجه به بخشی از بازار است که نقدشونگی بیشتری دارد .

براساس نقدشوندگی سهام شرکت‌ها، شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر در بازار ارائه می‌شود. بورس فهرستی از شرکت‌های فعال را که خرید و فروش سهامشان آسان‌تر و سریع‌تر انجام می‌شود، هر سه ماه اعلام می‌کند. شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر، تغییرات سطح عمومی قیمت سهام ۵۰ شرکت را نشان می‌دهد که سهام آن‌ها از سایر شرکت‌ها نقدشوندگی بالاتری دارند .

بازار بورس اوراق بهادار تهران به دو بازار اول و دوم تقسیم می‌شود که بازار اول آن نیز دارای دو تابلوی اصلی و فرعی است شرایط پذیرش در این بازارها با هم متفاوت است؛ بنابراین برای تغییرات قیمت سهام پذیرفته شده در بازار اول و بازار دوم بورس، شاخص این بازارها به‌طور جداگانه محاسبه و اعلام می‌شود .

برای مطالعه مطالب بیشتر در حوزه بازار سرمایه به بخش مقالات پاداش مراجعه کنید.

مفهوم شاخص در بورس ایران

یکی از مفاهیم و اصطلاحات رایج در بورس ایران اصطلاح شاخص بورس است. حتما در برنامه های خبری و یا در روزنامه ها درباره تغییرات شاخص بورس اوراق بهادار شنیده اید. اینکه شاخص بورس چند واحد رشد داشته و یا با افت مواجه شده است. با مطالعه این مقاله درباره شاخص بورس، انواع شاخص و تحلیل آن صحبت می‌کنیم.

شاخص ها ابزاری برای بررسی تغییرات هستند که در ارزیابی های اقتصادی یا اندازه گیری و تحلیل یک بازار قابل استفاده هستند. شاخص بورس نیز به عنوان یک شاخص با اهمیت، اندازه تغییرات قیمت سهام موجود در بازار بورس و اوراق بهادار را نشان می دهد.

در واقع، دلیل اهمیت شاخص بورس این است که سهام مبادله شده در بورس را بررسی می کند و اطلاعات کلی در مورد رشد یا افت بازار به ما تعریف شاخص در بورس ارائه می دهد.

شاخص های سهام یکی از مهم ترین معیارهای سنجش عملکرد بورس هستند و به آن «دماسنج وضعیت اقتصادی کشورها» می گویند.

شاخص چیست؟

شاخص یک معیار آماری و به معنای نماگر یا نشانگر (Index) است و در حالت کلی عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغیر را طی یک بازه زمانی خاص مشاهده کرد. معمولاً یکی از معیارهای رکود و یا رونق اقتصادی در بازار سرمایه از طریق شاخص‌ها مشخص می‌شود؛ به بیان دیگر فعالان بازار سرمایه از این طریق می‌توانند وضعیت کلی بازار را بسنجند و حتی تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده دنبال کنند.

کاربرد شاخص

اعداد شاخص از بیانگر اطلاعات عمومی و کلی در مورد ساختار بازار است. معمولاً از کاهش شاخص با عنوان رکود بازار و از افزایش آن با عنوان رونق اقتصادی یاد می‌شود.

شاخص ابزاری است برای مقایسه تغییرات بین دو پدیده در دو زمان متفاوت

با بررسی شاخص تغییرات احتمالی قیمت‌ها در آینده را می‌توان پیش‌بینی کرد.

شاخص ابزاری برای مقایسه تغییرات گروهی چند پدیده با یکدیگر است. حتی با استفاده از شاخص می‌توان صنعت‌های مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.

افرادی که در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند باید به کاربرد هر شاخص توجه کنند و با استفاده از آن به تحلیل وضعیت بورس بپردازند و با توجه به اینکه سهام چه شرکت‌هایی در شاخص موردنظر تأثیرگذار بوده‌اند تفسیر لازم را از شاخص موردنظر داشته باشند.

شاخص بورس چیست؟

شاخص‌های بورس معیارهای مهمی هستند که می‌توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه‌های مختلف، بررسی و تحلیل کرد و حتی با کمک روش‌های نموداری روند آینده بورس را پیش‌بینی کرد.

بنابراین شاخص های بورس و نوسانات آنها در تصمیم گیری سرمایه گذاران بسیار حائز اهمیت است. معامله تعریف شاخص در بورس گران در تحلیل شاخص‌های بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه کافی داشته باشند زیرا هر کدام وضعیت بورس را از جنبه خاصی نشان می دهند. شاخص بورس تغییرات کلی بورس را نشان می‌دهد که با رشد و یا افت مواجه شده است.

در نظر داشته باشید که در بورس تنها یک نوع شاخص وجود ندارد بلکه چند شاخص وجود دارد که شرایط بورس را از جنبه‌های متفاوت بررسی می‌کند.

محاسبه انواع شاخص‌های بورس بر اساس فرمول‌های قراردادی انجام می‌گیرد و هر شاخصی بنا بر داده‌ها و فرمول مورد استفاده می‌تواند گویای تغییرات خاصی باشد؛ لذا به غیر از شاخص کل قیمت که نشان‌دهنده تغییرات قیمت کلیه شرکت‌ها می‌باشد بقیه شاخص‌ها بنا بر نوع محاسبه و شرکت‌هایی که در آن مورد محاسبه قرار می‌گیرند باید تفسیر شوند.

با تحلیل این شاخص‌ها می‌توان از وضعیت گذشته و حال بورس مطلع شد و در تعریف شاخص در بورس تصمیم گیری‌های افراد فعال در بورس تأثیر بسزایی خواهد داشت. در بین این شاخص‌ها چند شاخص از اهمیت ویژه‌ای برای فعالین بورس برخوردارند.

از آنجایی که شرکت‌های بزرگ و سرمایه دار تأثیر زیادی بر شاخص می‌گذارند ممکن است رشد و کاهش شاخص بورس ناشی از فعالیت آن‌ها باشد و لزوماً دیگر شرکت‌ها با چنین وضعیتی درگیر نباشند.

در نظر داشته باشید که شاخص، بخصوص شاخص کلی به عنوان شاخص اصلی بورس، وضعیت کلی بورس را نشان می‌دهد و مثبت یا منفی بودن آن به معنای مثبت یا منفی بودن کل بورس نیست.

انواع شاخص‌ بورسی چیست؟

در بورس اوراق بهادار تهران شاخص های مختلفی وجود دارد که سهامداران از آن ها برای خرید و فروش سهام و سرمایه گذاری استفاده می‌کنند. این شاخص ها عبارتند از:

شاخص کل قیمت TEDPIX

شاخص بازده نقدی

شاخص صنعت و شاخص مالی

شاخص سهام آزاد شناور

شاخص بازار اول و بازار دوم

شاخص ۵۰ شرکت برتر

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

شاخص کل قیمت TEDPIX

نام دیگر شاخص کل، شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX) است. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت می‌شود و نشان دهنده تغییرات سطح عمومی قیمت ها در کل بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار را بیان می‌کند.

به‌عنوان مثال وقتی گفته می‌شود شاخص کل ۳۰ درصد رشد کرده است، یعنی میانگین قیمت سهام شرکت‌های بورسی به میزان ۳۰ درصد نسبت به سال پایه، افزایش پیدا کرده است.به نکته ای که هنگام بررسی شاخص باید به آن توجه کنید این است که میزان تغییرات شاخص برای ما اهمیت دارد نه خود عدد شاخص.

مثلا اگر شاخص کل بورس در طی ۱سال از عدد ۲۰۰۰۰ به ۳۰۰۰۰ برسد (۵۰% رشد کند) نشان دهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی این یکسال برابر با ۵۰% بوده است.

بنابراین تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است به همین دلیل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست. نکته حائز اهمیت آنکه شاخص کل، میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران را نشان نمی‌دهد.

شاخص کل نشان‌دهنده رفتار عمومی تمام فعال‌های بازار است. اگر سرمایه‌گذاران به بازار سهام اقبال نشان بدهند، سمت خریدار کمی سنگین‌تر از سمت فروشنده می‌شود.

این عدم تعادل شاخص را به سمت بالا هدایت می‌کند؛ اما خروج سرمایه‌ها از بازار می‌تواند شاخص را به سمت پایین بکشد. حالا فرض کنید که قیمت هیچ سهمی تغییر نکند آیا باز هم ممکن است شاخص بورس تغییر کند؟ بله! با تغییر در مقدار سود شرکت‌ها تغییر در شاخص اتفاق می افتد. البته در واقعیت هرگز این اتفاق رخ نمی‌دهد، چرا که تغییر در سود هر سهم قطعاً بر روی قیمت سهام تأثیر خواهد گذاشت.

دو نکته قابل‌توجه در خصوص شاخص کل که باید مد نظر سرمایه‌گذاران باشد:

۱-افزایش شاخص کل، به معنی سودآوری کلیه سهام موجود در بورس نیست، برعکس این مسئله کاهش شاخص کل هم به معنی ضرر در کل سهام موجود در بورس نیست.

– شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی بورس است. سرمایه‌گذاران نباید صرفاً با اتکا به اخبار رشد شاخص کل و بدون بررسی کامل در خصوص ارزش ذاتی سهام، اقدام به سرمایه‌گذاری در بورس کنند.

افزایش شاخص کل، لزوماً به معنای سودآوری سهام همه شرکت‌های حاضر در بورس نیست، همان‌طور که کاهش شاخص کل نیز لزوماً به معنای ضرردهی سهام همه شرکت‌ها در بورس نیست و چه‌بسا، در برخی موارد، برخلاف رشد قابل‌توجه شاخص کل بورس، برخی سهام ها با افت قیمت مواجه شده و سهامداران را با زیان مواجه می کنند یا در شرایطی که شاخص کل با کاهش مواجه است، برخی سرمایه‌گذاران که سهام ارزنده‌ای را در سبد سهام خود دارند، سود قابل قبولی به دست می‌آورند.

۲-یکی از مهم‌ترین مسائل در سرمایه‌گذاری در بورس تشکیل سبد سهام است. سرمایه گذاران باید از هر صنعتی یک نوع از سهام آن صنعت را در سبد خود داشته باشند.

سبد سهام یا پُرتفُوی ترکیبی مناسب از سهام یا سایر دارایی‌ها است که یک سرمایه‌گذار آنها را خریداری کرده است. هدف از تشکیل سبد سهام، تقسیم کردن ریسک سرمایه‌گذاری بین چند سهم است؛ بدین ترتیب، سود یک سهم می‌تواند ضرر سهام دیگر را جبران کند. یک ضرب‌المثل معروف می‌گوید: «همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد نگذارید.»، چرا که ریسک شکستن سبد، باعث نابودی همه تخم‌مرغ‌ها خواهد شد.

شاخص هم وزن چیست؟

شاخص هم وزن از سال ۹۳ توسط سایت مدیریت فناوری بورس در دسترس کاربران قرار گرفته است. در محاسبه شاخص هم ‌وزن تمامی شرکت‌ها، چه کوچک و چه بزرگ، وزن یکسانی برای محاسبه شاخص دارند. افزایش قیمت در هر سهمی به یک میزان بر این شاخص تأثیرگذار است.

در واقع این شاخص میانگین بازدهی شرکت‌ها را با ضریب یکسان مورد محاسبه قرار می‌دهد و آن‌ها را در نمودار نشان می‌دهد. در شاخص هم وزن دیگر بزرگی سهم ها اهمیت ندارد و سرمایه آن ها یکسان در نظر گرفته می شود. یعنی تمامی سهم های بازار به یک میزان بر رشد یا افت شاخص موثرند.

به عنوان مثال اگر یک سهم بزرگ مثل « فارس » یک درصد رشد کند به همان میزان بر شاخص هم وزن تاثیر می گذارد که یک سهم کوچک بازار مثل « وآوا » یک درصد رشد کند.

اگر شاخص کل مثبت و شاخص هم وزن منفی باشد تحلیل بازار چگونه است؟

همان طور که گفته شد سرمایه و بزرگی سهم ها در شاخص هم وزن اهمیت ندارد و تمام سهم ها به یک میزان بر افت یا رشد شاخص موثرند. پس وقتی شاخص هم وزن منفی است به این معناست که قیمت اکثر سهم های فعال در بورس کاهش داشته است.

اما برعکس شاخص هم وزن، سرمایه و بزرگی سهم ها برای شاخص کل مهم است. در نتیجه وقتی شاخص هم وزن منفی و شاخص کل مثبت است به این معناست که هرچند اکثر سهم های بازار منفی بوده اند اما سهم های بزرگ و شاخص ساز مثبت بوده اند که باعث شده اند شاخص کل رشد کند.

شاخص بازده نقدی (TEDIX)

این شاخص تنها بازدهی ناشی از سود مصوب مجامع را که به سود نقدی معروف است محاسبه می‌نماید. و تغییرات شاخص بازده نقدی، میانگین بازدهی ناشی از پرداخت سود نقدی شرکت‌های بورسی به سهامداران را نشان می‌دهد. لذا وقتی شاخص سود نقدی رو به کاهش است، شرکت‌ها به‌طور میانگین سود نقدی کمتری را در مجامع عادی سالیانه بین سهامدارانشان تقسیم می‌کنند.

شاخص صنعت و شاخص مالی

به‌صورت کلی تمامی شرکت‌های بورسی را می‌توان به دو بخش صنعتی و مالی تقسیم کرد. در بخش صنعتی شرکت‌های تولیدی و صنعتی نظیر مخابرات، خودروسازی، سیمان، پتروشیمی و … قرار دارند. در بخش مالی نیز بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بیمه و… حضور دارند. در این میان شاخص صنعت نشان‌دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش صنعت و شاخص مالی نیز میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش مالی است.

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

درمجموع سهام شرکت‌های بورسی توسط سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری می‌شود. به میزان سهامی که معمولاً در شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خریدوفروش می‌شود، سهام شناور آزاد گفته می‌شود. سهام شناور هر سهم در سایت Tsetmc نمایش داده می شود.

محاسبه شاخص آزاد شناور مشابه شاخص کل است با این تفاوت که تنها تغییرات سهام آزاد شناور را اندازه می گیرد. نکته قابل توجه در مورد شاخص شناور آزاد این است که این شاخص به بخشی از بازار اهمیت می دهد که از نقدشوندگی بالاتری برخوردار است.

هرچقدر میزان درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایه‌گذاران حقیقی، این شرکت بورسی جذابیت بیشتری دارد. با توجه به این موضوع، شاخص آزاد شناور تغییرات قیمت آن بخش از سهام را می‌سنجد که توسط سهامداران حقیقی خریدوفروش می‌کند؛ این شاخص می‌تواند تصویر مناسبی از شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران قرار دهد.

شاخص بازار اول و بازار دوم

در بورس اوراق بهادار تهران شرکت‌های بورسی با توجه به تعداد سهامداران، میزان سرمایه، وضعیت سودآوری، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خرید و فروش و … دسته‌بندی‌ شده اند. بر این اساس، شرکتی که شرایط بهتری داشته باشد در بازار اول و دیگر شرکت‌های بورسی در بازار دوم دسته‌بندی می‌شوند. در این میان شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند نیز به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند. برای هر یک از این دسته‌بندی‌ها یک شاخص وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‌دهد که در این گروه‌ها حضور دارند.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ، میانگین تغییرات قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ بورس را نشان می‌دهد که هر ۳ ماه یک بار به روزرسانی می شود. اگرچه این شرکت‌های بورسی کمتر از ده درصد تعداد شرکت‌های بورس را تشکیل می‌دهند اما بیش از ۷۰ درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص داده‌اند و تغییرات قیمت آن‌ها می‌تواند اثر بزرگی بر شاخص کل و بورس داشته باشد.

معیار انتخاب این ۳۰ شرکت نیز بر اساس اندازه شرکت هاست و اندازه شرکت‌ها نیز از ارزش روز بازار سهم تعیین می‌شود که ارزش روز بازار سهام از حاصل‌ضرب قیمت سهم در تعداد سهام منتشر شده شرکت به دست می‌آید.تعریف شاخص در بورس

شاخص ۵۰ شرکت برتر

سازمان بورس اوراق بهادار هر سه ماه یک‌بار فهرست ۵۰ شرکت برتر بورس را که بالاترین درجه نقد شوندگی را دارند ارائه می‌نماید. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین قیمت سهام این ۵۰ شرکت برتر را نشان می‌دهد. سهام این شرکت‌ها در طول روز، به تعداد قابل‌توجهی خریدوفروش می‌شوند و سهامداران مشکلی در خرید یا فروش سهام های این شرکت‌های بورسی ندارند.

شاخص بورس چیست؟ به زبان ساده

همراهان گرامی اگر وارد بازار بورس شده اید میدانید که در بورس اصطلاحات زیادی وجود دارد که شاخص بورس هم جزو آن اصطلاحات است. برای تعریف شاخص در بورس پاسخ به پرسش شاخص بورس چیست؟ به زبان ساده بهتر است نگاهی جزئی به تعاریف بورس داشته باشیم. طبق مقاله بورس چیست؟ بورس یک نوع بازار است که در آن دارایی های مختلفی مورد معامله قرار می گیرند. این بازار همچنین یک نهاد ساختاریافته است که به عنوان یکی از مهمترین ارکان اساسی بازار سرمایه نیز شناخته می شود. مدیریت انتقال ریسک، شفافیت بازار، کشف قیمت، ایجاد بازار رقابتی و مهمتر از همه جمع آوری سرمایه و پس اندازهای اندک برای تامین سرمایه فعالیت های اقتصادی از مهمترین کاربردهای بورس محسوب می شوند. اما با تعریف شاخص در بورس این تعاریف به درک کامل از شاخص بورس نمیرسیم پس ما را در این مقاله همراهی کنید تا جوابگوی پرسش شما عزیزان باشیم.

پیشنهاد میکنیم مطالب زیر را مطالعه نمایید:

تعریف شاخص بورس به زبان ساده

معنای لغوی شاخص (index)، نشانگر و بیانگر است، شما می توانید با استفاده از شاخص که که با یک عدد نشان داده می شود تغییرات به وجود آمده در یک یا چند فاکتور و پارامتر را در یک دوره زمانی مشخص به دست آوردید و بررسی کنید. سرمایه گذاران با استفاده از شاخص های بورس تصمیماتی در سرمایه گذاری خود میگیرند پس بدیهی است که نوسانات شاخص های بورس برایشان مهم باشد. تعریف شاخص بورس به زبان ساده این است که، شاخص بورس در واقع عددی است که نشانگر و بیانگر وضعیت بورس است و با نمایش روند رشد یا افت بازار بورس به سرمایه گذاران یاری میرساند. البته شاخص بورس انواع مختلفی دارد که هر کدام نشانگر وضعیت خاصی از بورس هستند و فرمول مخصوص خود را برای محاسبه دارند. در ادامه به معرفی انواع شاخص بورس می پردازیم:

شاخص کل بورس چیست؟

حتما در اخبار و رسانه ها به عنوان شاخص کل بورس تعریف شاخص در بورس تهران بر خورده اید، شاخص کل بورس در واقع بین افرادی که در بازار بورس فعالیت می کنند و در بین سرمایه گذاران یکی از مهمترین و پرکاربردترین نوع شاخص ها است به این دلیل که شاخص کل ( TEDPIX) بیانگر سطح عمومی قیمت و نشان دهنده میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است.

شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه ای را که شرکت به شما پرداخت می کند را محاسبه می کند. فرمول محاسبه شاخص کل بیان می کند که هر مقدار که یک شرکت بزرگتر باشد و سرمایه بیشتری داشته باشد تعریف شاخص در بورس پس تاثیر بیشتری برروی شاخص خواهد گذاشت. برخی از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه بر این باور هستند که در مواقع خاصی شاخص کل معیار مناسبی برای ارزیابی شرکت ها و نمایانگر برآیند عمومی تغییرات بازار سهام نیست. مثلا اکثر بازار سهام در وضعیت کاهشی قرار دارند، اما با افزایش قیمت سهام چند شرکت بزرگ، شاخص کل مثبت می‌شود. اما شاخص کل هم‌وزن با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ در این شاخص تاثیرگذار خواهد بود.

منظور از شاخص قیمت در بورس چیست؟

شاخص قیمت هم مانند شاخص کل بسیار حائز اهمیت است و شبیه شاخص کل است اما با این تفاوت که شاخص قیمت فقط بابررسی و ارزیابی قیمت تمام سهام شرکت های پذیرفته در بورس را نشان میدهد اما شاخص کل به علاوه نمایش قیمت سهام ، سود سالیانه آن ها را هم نشان می دهد. در واقع شاخص قیمت بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ در بورس

با نمایش 30 شرکت بزرگ با شاخص سطح عمومی قیمت سهام در واقع ارزش بازار آن ها در مقایسه با شرکت های دیگر بیشتر بوده است. مانند این شاخص، شاخص های دیگری هم وجود دارند مانند: شاخص قیمت مالی، شاخص قیمت صنعت.که هرکدام در صنعت خود و با فرمول خاص خود محاسبه می شوند.

شاخص سهام آزاد شناور TEFIX

برای روشن تر شدن شاخص سهام آزاد شناور بهتر است به مفهوم سهام آزاد شناور اشاره کنیم. سهام شناور آزاد (Free Float) چیست؟ به بخشی از سهام یک شرکت گفته می شود که صاحبان آن، آماده عرضه و فروش آن سهام باشند و آنها قصد ندارند با حفظ آن قسمت تعریف شاخص در بورس از سهام، در مدیریت شرکت مشارکت کنند و انتظار می‌رود در آینده نزدیک، آن سهام، قابل معامله باشد. محاسبه شاخص سهام شناور آزاد مشابه شاخص کل است البته با این تمایز که در وزن‌دهی شرکت‌های موجود در سبد شاخص، به جای استفاده‌ از کل سهام منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد شرکت‌ها استفاده‌ می‌شود.

شاخص (Index)

شاخص یک معیار آماری است که تغییرات در یک اقتصاد یا بازار بورس را نشان می‌دهد. در مورد بازارهای مالی، شاخص یک سبد فرضی از کلیه سهامی است که در آن بازار خریدوفروش می‌شود و میانگین تغییرات قیمت همه سهام را نشان می‌دهد. روش اندازه‌گیری هر شاخـص، منحصر به همان شاخـص است و نمی‌توان رقم فعلی یک شاخـص را با شاخصی دیگر مقایسه کرد؛ بنابراین برای مقایسه دو شاخـص مختلف بهتر است درصد تغییرات شاخـص‌ها را نسبت به‌روز یا ماه قبل باهم مقایسه کرد، نه عدد فعلی آن‌ها را. از شاخـص کل و سایر شاخـص‌های بورس اوراق بهادار تهران می‌توان برای سنجش عملکرد سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کرد.

توضیحات مدیر مالی در مورد شاخص

شاخص S&P یا The Standard & Poor’s 500 یکی از شناخته‌شده‌ترین شـاخص های جهان است و معیار رایج مورداستفاده برای بازارهای سهام به‌حساب می‌آید. سایر شـاخص های برجسته در جهان شامل DJ Wilshire 5000 (شـاخص کل سهام)، MSCI EAFE (سهام خارجی اروپا، استرالیا، شرق دور) و Lehman Brothers Aggreghate Bond Index (شـاخص کل اوراق قرضه) است.

در بورس اوراق بهادار تهران مهم‌ترین شاخـص، شاخـص کل است. بااین‌حال شاخـص های مهم دیگری نظیر شاخص قیمت، شاخـص بازده نقدی، شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر، شاخـص ۳۰ شرکت بزرگ، شاخـص صنعت و شاخـص مالی، شاخـص بازار اول و بازار دوم و همچنین شـاخص آزاد شناور هستند. برای آشنایی با این شاخـص ها لطفاً مقاله آموزشی شاخصهای مهم بورس را بخوانید.

چون ازنظر فنی شما نمی‌توانید در یک شاخـص سرمایه گذاری کنید، صندوق های سرمایه گذاری مشترک و صندوق های قابل معامله در بورس (بر اساس شاخـص ها) به سرمایه گذاران این امکان را می‌دهند تا در اوراق بهاداری که بخش‌های وسیعی از بازار را تشکیل می‌دهند یا در کل بازار سرمایه گذاری کنند.

معادل‌ انگلیسی شاخص عبارت است از:

Index

اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش پرسش و پاسخ سوالات مالی مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این نوشته در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.