روش محاسبه حاشیه فروش

فرمول محاسباتی حاشیه سود عملیاتی

روش محاسبه صورت سود و زیان به چه شکل است؟

میزان درآمدها، هزینه ها، و همچنین سود یا زیان انتهای دوره را که حاصل فعالیت های عملیاتی و غیرعملیاتی هستند را گزارش می کند.

صورت سود و زیان بر مبنای حسابداری تعهدی تهیه می شود. این یعنی اینکه درآمدها زمانی شناسایی می شوند که تحقق یافته باشند به عبارت دیگر زمانی که وجه نقد دریافت گردید درآمد هم شناسایی می شود. هزینه ها هم در این روش زمانی شناسایی می شوند که پرداخت شده باشند خواه برای هزینه های گذشته باشد و یا هزینه های آتی.

همچنین در صورت سود و زیان، سود سهام پرداخت شده به سهامداران عادی به عنوان هزینه و درآمد حاصل از صدور سهام به عنوان یک درآمد شناسایی نمی شوند. مبادلات بین موسسه و مالکانش به طور جداگانه در گزارش حقوق صاحبان سهام نمایش داده می شود.

صورت سود و زیان، به خوبی بیانگر میزان سود یک شرکت در پایان سال مالی است و شرکت ها موظف اند در پایان سال مالی، صورت و زیان خود را منتشر و از این طریق، میزان سودآوری خود را به سهامداران اطلاع دهند. در صورت سود و زیان، مواردی مانند میزان فروش شرکت ها، میزان هزینه های آن ها و سایر اطلاعات با اهمیت مربوط به عملکرد شرکت قابل مشاهده است.

تهیه گزارش سود و زیان

گزارش سود و زیان به دو روش یک و دومرحله ای تهیه می شود.

در روش تک مرحله ای ابتدا کلیه درآمدها و در ادامه کلیه هزینه ها در زیر آن ها آورده می شود و در نهایت از تفاضل آن ها، سود یا زیان قبل از کسر مالیات نمایش داده می شود.
در روش دو مرحله ای، ابتدا درآمدهای عملیاتی و سپس هزینه های عملیاتی در زیر آن ها آورده می شود سپس از تفاضل این دو سود یا زیان ناویژه به دست می آید. در مرحله بعد درآمدهای غیرعملیاتی و هزینه های غیرعملیاتی آورده می شود که نتیجه تفاضل این مرحله و مرحله قبل به سود و زیان قبل از کسر مالیات می رسیم.

روش محاسبه صورت سود و زیان به چه شکل است؟

در محاسبه صورت سود و زیان ابتدا درآمدها محاسبه می شود و سپس هزینه ها از آن کسر می گردد.

⌈هزینه های دوره مالی – درآمد دوره مالی = سود دوره مالی⌉

در صورت فزونی درآمد به هزینه شرکت سود داشته است.

⌈درآمدهای دوره مالی – هزینه دوره مالی = زیان دوره مالی⌉

و در صورت فزونی هزینه به درآمد شرکت متحمل زیان شده است.

چند نوع سود داریم؟

منظور از عملکرد مالی، فعالیت هایی است که به نوعی باعث تغییر در دارایی، بدهی ها و سرمایه گردد. همچنین صورت سود و زیان دارای 3 نوع سود است:

الف) سود ناخالص

سود ناخالص از کسر میزان فروش کالا از هزینه تمام شده کالا به دست می آید و معادله آن به شکل زیر است:

⌈سود ناخالص = هزینه تمام شده کالا – میزان فروش کالا⌉

ب) سود عملیاتی

سود عملیاتی یا سود قبل از کسر مالیات از کسر سود ناخالص از هزینه های عملیاتی و هزینه های استهلاک ساختمان و اثاثیه به دست می آید. معادله آن به صورت زیر است.

⌈سود عملیات= هزینه استهلاک – هزینه های عملیاتی – سود ناخالص⌉

ج) سود خالص

سود خالص از کسر مالیات از درآمدهای غیرعملیاتی (مواردی نظیر سود بانکی) بعلاوه هزینه های غیرعملیاتی کسر از سود عملیاتی به دست می آید.

⌈سود خالص = مالیات – درآمدهای غیرعملیاتی + هزینه های غیرعملیاتی – سود عملیاتی⌉

مهم ترین بخش صورت سود و زیان قسمت پایانی آن یعنی سود یا زیان ویژه است که نتیجه فعالیت یک شرکت را نشان می دهد و با مطالعه آن می توان فهمید که نتایج فعالیت کسب و کار سودآور بوده یا زیان ده.

اجزاء صورت سود و زیان چیست؟

صورت سود و زیان شامل عناصر اصلی زیر است:

1- درآمد یا میزان فروش

درآمد فروش بیانگر عایدی شرکت از فروش محصول یا خدمات است که در قسمت بالای صورت نوشته می شود. این مقدار ناخالص بوده و هزینه های مرتبط با تولید کالای فروخته شده یا ارائه خدمات در ان لحاظ نمی شود. در این بین برخی از شرکت ها نیز دارای درآمد چندگانه هستند که مجموع این درآمدها به کل درآمد اضافه می شود.

بیشتر بدانید: معرفی تمامی صورت های سود و زیان

درآمد حاصل از فعالیت اصلی موسسه در صورت سود و زیان نوشته می شود. سؤال اصلی اینجاست که درآمد اصلی و فرعی چیست؟ برای روشن شدن موضوع را با مثالی ادامه می دهیم؛ صاحب یک پمپ بنزین را فرض کنید، درآمد اصلی حاصل از فروش بنزین به دست می آید همچنین در کنار جایگاه بنزین یک مغازه نیز وجود دارد که درآمد حاصل از آن به عنوان درآمد فرعی ثبت می شود.

2- بهای تمام شده کالای فروش رفته یا هزینه های فروش

هزینه های فروش نشان دهنده هزینه کالاهای فروخته شده و یا خدمات ارائه شده در طول دوره حسابداری است. از این رو برای یک موسسه خرده فروشی، هزینه فروش برابر خواهد بود با مجموع موجودی در آغاز دوره به اضافه خرید در طول دوره منهای موجودی انتهای دوره. بهای تمام شده کالای فروخته شده نشان دهنده هزینه های مستقیم روش محاسبه حاشیه فروش مرتبط با تولید و فروش محصولات است.

همچنین اگر شرکت ارائه دهنده خدمات باشد، این بخش یه عنوان هزینه فروش ثبت می شود. این بخش از صورت حساب سود و زیان خروجی حسابداری صنعتی یک شرکت است. بهای تمام شده عمدتا شامل نیروی انسانی، مواد اولیه، سربار تولید و سایر هزینه های دیگر مانند استهلاک است.در صورتی که موسسه تولیدکننده محصولی باشد هزینه های فروش علاوه بر موارد بالا شامل هزینه های محتمل شده برای تولید محصول که در طول دوره است. هزینه های تولید مانند: دستمزد مستقیم یا کار مستقیم، مصرف مواد مستقیم، استهلاک کارخانه و ماشین آلات، سربار ساخت و …

3- سایر درآمدها

سایر درآمدها شامل درآمدی می شود که از فعالیت اصلی موسسه به دست نمی آید به عبارت دیگر فعالیت فرعی موسسه است. به طور مثال درآمد مغازه کنار جایگاه پمپ بنزین فروشی.

نکته: درآمد حاصل از سود سپرده موسسه در بانک و یا درآمد حاصل از فروش ارزهای خارجی جزو درآمد فرعی موسسه است.

4- هزینه های توزیع و فروش

هزینه های توزیع و فروش شامل هزینه های محتمل شده برای ارائه کالا از محل موسسه به مشتریان است مانند: هزینه بازاریابی و نقل و انتقال محصول.اکثر کسب و کارها هزینه هایی مربوط به فروش کالاها یا ارائه خدمات دارند. این هزینه ها عمدتا شامل بازاریابی، تبلیغات و ترویج مصرف است که با یکدیگر گروه بندی می شوند زیرا تمامی آن ها هزینه های مشابه صرف شده جهت افزایش فروش است.

5- هزینه های اداری

هزینه های اداری به طور کلی از هزینه هایی است که به طور مستقیم در تولید و عرضه کالا و خدمات ارائه شده توسط موسسه نیست. مانند هزینه های مربوط به مدیریت و پشتیبانی. هزینه های عمومی و اداری عمدتا شامل هزینه های بخش فروش، خدمات عمومی و بخش اداری است. این بخش از هزینه ها دربرگیرنده تمام هزینه های غیرمستقیم دیگر مرتبط با اداره کسب و کار است. اصلی ترین بخش های آن شامل حقوق و دستمزد کارکنان غیر تولیدی، هزینه های جاری اعم از بیمه و هزینه های ماموریت و… است. هزینه استهلاک نیز گاهی در این بخش لحاظ می شود اما بسته به تصمیمات شرکت متفاوت است.

نمونه هایی از هزینه های اداری عبارت اند از:

• هزینه حقوق و دستمزد مدیریت اجرایی
• هزینه های حقوقی و حرفه ای
• استهلاک ساختمان اداری
• اجاره بهای دفاتر مورداستفاده برای مدیریت
• هزینه بخش های مالی، بخش منابع انسانی و بخش مدیریت ​

6- سایر هزینه ها

شامل هزینه هایی است که در دسته هزینه ها آورده نمی شود.کسب و کارها غالباً هزینه های دیگری دارند که مختص صنعت آن ها است. هزینه های دیگر ممکن است شامل مواردی از قبیل توسعه فناوری، تحقیق و توسعه (R&D)، غرامت مبتنی بر سهام یا Stock-Based Compensation که بطور خلاصه با SBC نمایش داده می شود. هزینه های اختلال در ارزش، سود و زیان ناشی از فروش سرمایه گذاری ها و بسیاری از هزینه های دیگر باشد که خاص یک صنعت یا شرکت است.

7- هزینه های مالی

هزینه های مالی معمولاً از بهره وام های دریافتی و بهره اوراق قرضه تشکیل می شوند.

8- مالیات بر درآمد

هزینه مالیات بردرآمد شناسایی شده در طول دوره به طور کلی از سه عنصر زیر تشکیل شده است:

• مالیات برآوردی دوره فعلی
• مالیات دوره قبل
• هزینه مالیات معوق ​

9- هزینه استهلاک

استهلاک بیانگر هزینه های غیر نقدی است که توسط حسابداران ایجاد گردیده است. دلیل استفاده از این نوع از هرینه که عملا به صورت نقدی پرداخت نمی شود بحث مالیات است. با کسر این هزینه از سود خالص می توان مالیات پرداختی شرکت را کاهش داد. این هزینه توسط روش های استاندارد ارائه شده و بر اساس قانون مالیات های مستقیم و غیر مستقیم محاسبه می گردد. دارایی های بلند مدت یک شرکت همچون تجهیزات، ساختمان ها، وسایل نقلیه و … ممکن است در طول زمان دچار کاهش ارزش شده و هزینه استهلاک به آن تعلق گیرد.

هدف استفاده از صورت سود و زیان چیست؟

اقلام بااهمیت صورت سود و زیان شامل درآمدها و هزینه است. صورت سود و زیان اندازه گیری عملکرد یک نهاد در طول دوره حسابداری را فراهم می نماید. عملکرد یک نهاد را در صورت سود و زیان می توان در شرایط زیر ارزیابی نمود به عبارت دیگر کاربرد صورت سود و زیان در موارد زیر است:

• تغییر در درآمد فروش در دوره در مقایسه با رشد صنعت
• تغییر در حاشیه سود ناخالص، عامل حاشیه سود خالص و ناخالص در طول دوره
• افزایش یا کاهش در سود خالص، سود عملیاتی و سود ناخالص در دوره
• مقایسه سودآوری واحد تجاری با دیگر سازمان های فعال در صنایع و یا بخش مشابه

موجودی کالا در صورت سود و زیان

موجودی کالا در مؤسسات بازرگانی قسمت عمده و قابل توجه دارایی های موسسه را تشکیل می دهد. موجودی کالا هم در ترازنامه به عنوان دارایی و هم در سود و زیان به عنوان بهای تمام شده کالای فروش رفته محاسبه می گردد به همین دلیل از اهمیت بالایی برخوردار است.

صورت سود و زیان جامع

صورت سود و زیان جامع یکی از صورت های مالی مهم است که تمامی درآمدها و هزینه های شناسایی شده را به تفکیک اجزای تشکیل دهند آن ها نمایش می دهد. این درآمد و هزینه ها قابل انتساب به صاحبان سرمایه هستند. هدف آن ارائه کلیه درآمدها و هزینه های شناسایی شده در یک دوره مالی است و تمرکز اصلی آن بر هزینه های عملیاتی است. در اینجا صورت سود و زیان دربرگیرنده کلیه درآمدها و هزینه های شناسایی شده طی دوره ازجمله درآمدها و هزینه های تحقق نیافته است.اما اگر اجزای صورت سود و زیان جامع محدود به سود یا زیان خالص دوره و تعدیلات سنواتی باشد، ارائـه صورت سود و زیان جامع ضرورتی ندارد. در این موارد باید یادداشتی ذیل صورت سود و زیان دوره، مبنی بر عدم لزوم ارائـه صورت سود و زیان جامع الصاق شود.

از آنجا که صورت سود و زیان جامع دربرگیرنده کلیه درآمدها و هزینه های شناسایی شده، اعم از تحقق یافته و تحقق نیافته است، سود یا زیان خالص دوره مالی به عنوان اولین قلم در صورت سود و زیان جامع انعکاس می یابد. این بدان معنی است که صورت سود و زیان دوره، یکی از اقلام صورت سود و زیان جامع را به تفصیل نشان می دهد و سایر درآمدها و هزینه های شناسایی شده، به طور جداگانه در صورت سود و زیان جامع انعکاس می یابد. سایر درآمدها و هزینه های شناسایی شده شامل موارد زیر است :

الف. درآمدها و هزینه های تحقق نیافته ناشی از تغییرات ارزش دارایی ها و بدهی هایی که اساساً به منظور قادر ساختن واحد تجاری به انجام عملیات به نحو مستمر نگهداری می شـود و به موجب استانداردهای حسابداری مربوط مستقیماً به حقـوق صاحبـان سرمایـه منظـور می شود (از قبیل درآمدهـا و هزینه های ناشی از تجـدیـد ارزیابی دارایی های ثابت مشهود).

ب. درآمدها و هزینه هایی که طبق استانداردهای حسابداری به استناد قوانین آمره مستقیماً در حقوق صاحبان سرمایه منظور می شود (از قبیل مابه التفاوت های حاصل از تسعیر دارایی ها و بدهی های ارزی موضوع ماده 136 قانون محاسبات عمومی ).

موارد مندرج در ردیفهای الف و ب، سود یا زیان جامع سال را تشکیل می دهد. تعدیلات سنواتی (مشتمل بر آثار انباشته تغییر در رویه های حسابداری و اصلاح اشتباه ) حسب مورد از سود یا زیان جامع سال کسر یا به آن اضافه می شود تا سود یا زیان جامع شناسایی شده در فاصله تاریخ صورت های مالی دوره قبل و پایان دوره مالی جاری به دست آید.

تفاوت ترازنامه و صورت سود و زیان

ترازنامه تصویری لحظه ای از عملکرد کسب و کار ارائه می کند به این معنی که وضعیت مالی یک بنگاه اقتصادی را در یک لحظه مشخص می کند و فقط در همان تاریخ نشان می دهد. در ترازنامه ستونی با نام تاریخ وجود دارد که نشان دهنده تاریخ وقوع یک رویداد مشخص است. اما صورت سود و زیان وضعیت مالی بنگاه اقتصادی را در یک بازه زمانی یا دوره مالی نشان می دهد. در واقع صورت سود و زیان تمام وقایع منتهی به دوره مالی را گزارش می کند.روش محاسبه حاشیه فروش

پیشنهاد ویژه

شما هم می توانید جزء تیم تولید محتوای انبار آنلاین باشید و کسب درآمد کنید.

با نمادبان بیاموزید: تفاوت حاشیه سود خالص و حاشیه سود عملیاتی در بورس

آشنایی با کاربردهای حاشیه سود خالص و حاشیه سود عملیاتی

حاشیه سود به طور کلی شامل نسبت سود به فروش شرکت است. برای محاسبه حاشیه سودهای مختلف، انواع این سودها بر فروش خالص تقسیم می‌شوند.

منظور از حاشیه سود خالص چیست؟

از حاشیه سود خالص در تحلیل تکنیکال استفاده می‌شود. تغییرات حاشیه سود خالص میتواند نشان دهنده تغییرات سود هر سهم باشد و سرمایه‌گذاران می‌توانند میزان تغییرات سهام در دوره‌های مختلف را محاسبه کرده و زمان مناسب خرید را تشخیص دهند. منظور از سود خالص، سودی است که هزینه ها از آن کسر شده و حاشیه سود خالص، درصد درآمد پس از کسر هزینه‌های تولید است. مقدار حاشیه سود خالص از فرمول زیر محاسبه می‌شود:

تعیین حاشیه‌ی سود خالص چه کاربردهایی دارد؟

چنان که پیشتر اشاره کردیم تغییرات حاشیه سود خالص میتواند نشان دهنده تغییرات سود هر سهم بوده و سرمایه‌گذاران را درپیش بینی گزارشات دوره ای میزان تغییرات و اقدام به خرید سهم در قیمت های مناسب راهنمایی کند. باید توجه داشته باشید که راه قابل اطمینان برای تحلیل و بررسی حاشیه سود خالص و ناخالص شرکت‌ها، استفاده از گزارش عملکرد دوره ای شرکت است. چرا که امکان دارد شرکت‌ها،تمایل داشته باشند حاشیه‌ی سود خالص یا ناخالص خود را کمتر نشان دهند، اما در بررسی گزارش میان دوره ای حاشیه سود خالص، یا ناخالص شرکت به طور دقیق و صحیح اعلام می‌شود.

حاشیـه سود پایین می‌تواند نشانگر این باشد که سوددهی شرکت چندان ایمن نیست. اگر شرکتی با حاشیه سود پایین، کاهشی در فروش تجربه کند، حاشیـه سود آن حتی بیشتر کاهش خواهد یافت که به حاشیه سودی بسیار پایین، خنثی و یا حتی منفی برسد.

در بررسی حاشیه سود ناخالص باید به این نکته توجه کرد که اگر افزایش این نسبت به دلیل افزایش فروش باشد دلیل آن نیز مشخص شود. ممکن است فروش شرکتی افزایش یابد ولی این فروش از محل افزایش نرخ ها باشد و مقدار فروش شرکت نسبت به گذشته کاهش یافته باشد. اگر این اتفاق بیفتد می‌توان انتظار داشت که در دوره آینده حاشیه سود ناخالص شرکت به دلیل مشکلات فروش کاهش می یابد.

سود خالص و حاشیه سود خالص چطور تعیین می‌شود؟

در صورت های مالی شرکت ها منظور از سود خالص، رقمی است که بعد از کسر هزینه ها از سود به دست می‌آید. برای تقسیم سود نقدی در مجامع از سودخالص استفاده می‌شود؛ یعنی تعیین می‌شود چه قسمتی از سود خالص، بین سهامداران شرکت توزیع شود. حاشیه سود خالص شرکت نیز از تقسیم سود خالص بر مبلغ فروش شرکت به دست می آید. درصد حاشیه سود خالص شرکت درواقع نشان می دهد که از هر ۱ تومان فروش شرکت چقدر از آن به سود خالص تبدیل شده است. به طور مثال اگر حاشیه سود خالص شرکت ۱۸ درصد باشد،بدین معناست که از هر ۱۰۰ تومان فروش شرکت ۱۸ تومان، به سود خالص تبدیل شده است. شرکت‌ها از دو روش افزایش مبلغ فروش شرکت و کاهش هزینه های شرکت اقدام به افزایش سود خالص می‌کنند.

منظور از حاشیه سود عملیاتی چیست؟

سود یا درآمد عملیاتی با درنظر گرفتن سود ناخالص و کسر تمام هزینه‌های متغیر تولید مانند دستمزدها، اجاره، هزینه آب و برق و مواد خام به دست می‌آید. حاشیه سود عملیاتی از سود عملیاتی یک شرکت تقسیم بر فروش خالص آن محاسبه می‌شود. سود عملیاتی اغلب در انتهای اظهارنامه‌های درآمد بیان می شود.

فرمول محاسباتی حاشیه سود عملیاتی

حاشیه سود عملیاتی یا بازده فروش برای ارزیابی چگونگی مدیریت شرکت و میزان ریسک‌پذیری آن کاربرد ویژه‌ای دارد. این مفهوم نسبت درآمدی که برای پوشش هزینه‌های غیرعملیاتی، مانند پرداخت بهره، در دسترس است را نشان می‌دهد و به همین دلیل همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران و وام‌دهندگان به شرکت قرار دارد.

در چه مواردی از حاشیه سود عملیاتی استفاده می‌شود؟

گاهی مدیران شرکت‌ها از حاشیه سود عملیاتی، برای انتخاب پروژه‌هایی که جمع کل درآمد را افزایش ‌دهد، استفاده می‌کنند. اما در این بین، نحوه تخصیص هزینه‌های سربار نیز می‌تواند فاکتوری پیچیده و تعیین‌کننده باشد.

مدنظر داشته باشید که تنها برای شرکت‌هایی که در صنایع مشابه فعالیت دارند و در بهترین حالت مدل‌های تجاری و فروش سالانه مشابه دارند، می‌توانیم از حاشیه سود عملیاتی استفاده کنیم. چرا که شرکت‌ها در صنایع مختلف با مدل‌های تجاری کاملا متفاوت حاشیه سود عملیاتی بسیار متفاوتی دارند، بنابراین از مقایسه آنها نتیجه‌ی عقلانی حاصل نمی‌شود.

تمام شاخص های مالی در تحلیل های مالی از اهمیت بالایی برخوردار هستند. هر دو شاخص حاشیه سود برای اندازه گیری تولید درآمد توسط مدیریت شرکت به کار گرفته می شوند. بهتر است که حاشیه سود شرکت در چند دوره با شرکت های مشابه مقایسه شود.

نمادبان در تمامی مراحل سرمایه‌گذاری همراه شماست.

پیشنهاد می کنیم بجای عضو شدن در کانالهای تلگرامی، تحلیلگران منتخب را در بخش پیامهای اپلیکیشن نمادبان دنبال کنید تا فقط تحلیلهای مربوط به نمادهای بورسی خودتان را ببینید. همچنین اگر سبدگردان هستید و یا نیاز دارید سبدهای مختلف تشکیل دهید نیز می توانید اپلیکیشن نمادبان را نصب نمایید. شما می‌توانید برای یافتن پاسخ سواالات بورسی خود، سایر مقالات نمادبان را بخوانید.

مدیریت مالی

روش رسم نمودار برای تجزیه و تحلیل نقطه سر به سر

(روش رسم نمودار ) همانطور که می دانید نمودارهای درآمد کل و هزینه متغیر با تعداد تولید رابطه مستقیم دارند و نمودار هزینه ثابت با تعداد تولید بدون رابطه است. بنابراین نمودار های درآمد کل و هزینه متغر کل و هزینه های ثابت به شکل زیر اند :

می دانیم نمودار هزینه کل از جمع دو نمودار هزینه ثابت کل و نمودار هزینه متغیر کل بدست می آید که آن را با TC نشان می دهند. بنابراین نموادر TC از FC شروع شده و موازی با VC پیشرفت می کند. مطابق شکل زیر :

نقطه سر روش محاسبه حاشیه فروش به سر در نمودار بالا مکانی است که درآمد کل با هزینه کل مساوی می شود . یعنی جایی که خط درآمد کل TR ، خط هزینه کل TC را قطع می کند.زیر نقطه سر به سر منطقه زیان و بالای آن منطقه سود را نشان می دهد.

نتیجه می گیریم که در نقطه سر به سر حاشیه فروش برابر هزینه ثابت FC است.

اکنون می خواهیم نقطه ای غیر از نقطه ی Q_b را در نظر بگیریم و ببینیم چه اتفاقی می افتد.

با در نظر گرفتن نقطه Q₂ نمودار درآمد کل TR بالاتر از نمودار هزینه کل TC قرار می گیرد که این تفاوت سود شناسایی می شود.
هزینه متغیر کل در این نقطه از تفاوت هزینه کل TC و هزینه ثابت FC حاصل می شود.
و حاشیه فروش نیز از TR - VC حاصل می شود که در نمودار با آبی پررنگ نشان داده شده است.

با توجه به مطالب بالا می توانیم هنگامی که سود داریم رابطه ی زیر را برای محاسبه ی حاشیه فروش استفاده کنیم :

P

+

FC

=

CM

این بار یک نقطه را در منطقه زیان در نظر می گیریم :

با در نظر داشتن نقطه Q₂ خط درآمد TR پایین تر از خط هزینه کل TC قرار می گیرد بنابراین تفاوت این دو خط به عنوان زیان شناسایی می شود. هزینه متغیر کل در این نقطه از تفاوت هزینه کل TC و هزینه ثابت FC حاصل می شود.
و حاشیه فروش نیز از TR - VC حاصل می شود که در نمودار با قرمز پررنگ نشان داده شده است.

با توجه به مطالب مذکور می توانیم هنگامی که زیان داریم رابطه زیر را برای محاسبه حاشیه فروش استفاده کنیم :

P

-

FC

=

CM

اکنون ببینیم در نقطه ی سر به سر رابطه ی بالا به چه شکلی در می آید :

در نمودار بالا دیدیم که در نقطه سر به سر حاشیه فروش برابر با هزینه ثابت شد.پس هنگامی که در نقطه سر به سر هستیم می توانیم رابطه ی زیر را برای محاسبه حاشیه فروش استفاده کنیم:

بررسی هزینه یابی جذبی و هزینه یابی مستقیم :

در هزینه یابی واقعی مواد اولیه مصرف شده ، دستمزد و سربار ساخت تماما اقلام واقعی هستند و در محاسبه بهای تمام شده کالای تولید شده و یا خدمات انجام شده مورد استفاده قرار میگیرد.

هزینه یابی نرمال ( عادی ) :

در این روش هزینه مواد اولیه و دستمزد مستقیم واقعی بوده ولی سربار بر اساس نرخ از پیش تعیین شده جذب تولید میگردد.

هزینه یابی استاندارد:

در این روش هزینه مواد اولیه و دستمزد مستقیم و سربار ساخت تماما با نرخ و مقدار استاندارد مورد استفاده قرار میگیرد.

نکته :

هزینه یابی جذبی و مستقیم هر دو هم در هزینه یابی مرحله ای و هم سفارش کار مورد استفاده قرار میگیرند.

هزینه یابی جذبی ( کامل ):

در روش هزینه یابی جذبی کلیه هزینه های تولیدی مانند مواد مستقیم و دستمزد مستقیم و سربار متغییر ساخت و سربار ثابت ساخت در بهای تمام شده کالای تولید شده منظور میگردد.

هزینه یابی مستقیم ( متغییر ):

فقط آن قسمت از هزینه های ساخت به محصولات منظور میگردد، که مستقیم با حجم تولید تغییر میکند و شامل مواد مستقیم، دستمزد مستقیم و سربار ساخت است و سربار ثابت به عنوان هزینه های دوره در صورت حساب سود و زیان منظور میگردد.

نکته :

در روش هزینه یابی جذبی، هزینه ها در صورت حساب سود و زیان طبقه بندی طبیعی هزینه ها نشان را میدهند که به بهای تمام شده کالای فروش رفته، هزینه های توزیع و فروش، هزینه های اداری و عمومی است که به آن طبقه بندی طبیعی میگویند.

تفاوت بین هزینه یابی جذبی و هزینه یابی مستقیم :

1 – در رابطه با هزینه های ثابت سربار ساخت :

در هزینه یابی جذبی در گزارش تولید نشان داده میشود ولی در هزینه یابی مستقیم به عنوان هزینه های طی دوره در صورت حساب سود و زیان قرار میگیرد.

2 – نحوه ارائه در صورت حساب سود و زیان :

در هزینه یابی جذبی در تقسیم بندی طبیعی ولی در هزینه یابی مستقیم به عوامل ثابت و متغییر.

نکته :

• شرکت ها گزارشات خارجی خود را بر اساس هزینه یابی جذبی تهیه میکنند.
• اضافه یا کسر جذب سربار دو عامل میتواند داشته باشد انحراف هزینه و انحراف کارایی.
• اگر هزینه سربار ثابت واقعی با هزینه سربار ثابت مورد انتظار تفاوت داشته باشد انحراف هزینه سربار ثابت به وجود خواهد آمد.
• اگر ظرفیت واقعی مورد انتظار با ظرفیت مورد انتظار تفاوت داشته باشد انحراف حجم به وجود می آید.

تجزیه و تحلیل هزینه، حجم و سود :

نقطه سر به سر :

سطحی از فعالیت است که در آن سطح جمع درآمد فروش با جمع هزینه ها مساوی باشد و در نقطه سر به سر نه سود و نه زیانی برای شرکت وجود ندارد.

هزینه های متغییر:

هزینه هایی هستند که بستگی به تولید و سطح فعالیت دارند و شامل مواد اولیه، دستمزد مستقیم و سربار متغییر ساخت و هزینه های متغییر فروش و اداری میباشد در ضمن هزینه متغییر هر واحد ثابت است.

هزینه های ثابت :

کل هزینه های ثابت در دامنه مربوط ثابت باقی می ماند ولی هزینه ثابت هر واحد با افزایش حجم کاهش می یابد و شامل کلیه هزینه های ثابت سربار کارخانه و هزینه ثابت عمومی و اداری میباشد.

روش های محاسبه نقطه سر به سر :

1 – روش رسم نمودار:

• روش سنتی
• روش همزمان

2 – روش معادلات ریاضی

3 – روش حاشیه فروش

نکته :

جمع حاشیه فروش همیشه برابر است با هزینه های ثابت به اضافه سود شرکت

حاشیه ایمنی :

تفاوت بین فروش بودجه شده یا واقعی یک شرکت از فروش در نقطه سر به سر را حاشیه ایمنی می نامند.

اهرم عملیاتی :

منعکس کننده رابطه ی هزینه های ثابت و متغییر است.

• شرکت هایی که هزینه های متغییر بیشتر ولی هزینه ثابتشان کم باشد، اهرم عملیاتی آن ها پایین است و بر عکس.
• شرکت هایی که اهرم عملیاتی و نسبت حاشیه فروششان بالا است معمولا حجم فروش چنین شرکت هایی باید بالا باشد تا بتوانند هزینه های ثابت را تامین کنند.

درجه اهرم عملیاتی :

میزانی است که نشان میدهد هر درصد تغییر در فروش از سطح فعلی چگونه بر سود شرکت اثر میگذارد یا به عبارت دیگر، میزان حساسیت شرکت به افزایش فروش را اندازه گیری میکند.

نحوه محاسبه سود کسب و کار

نحوه محاسبه سود کسب و کار

هنگامی که صاحب کسب و کاری هستید، سود پادشاه است! تعیین دقیق سود کسب و کار، به شما کمک می کند تا در مورد چگونگی قیمت گذاری محصولات و خدمات، پرداخت به کارکنان و… تصمیم گیری کنید و از سلامت مالی مجموعه تان مطمئن باشید.

اکثر کسب و کارها حسابدار دارند؛ حالا اگر شما در ابتدای راه هستید یا می خواهید سر از کار حسابدارهایتان در آوردید، شما می توانید با ما همراه باشید.

حسابداران در اولین گام برای خود یک دوره زمانی به نام دوره مالی یا دوره حسابداری مشخص می کنند. این دوره مالی می تواند یک ماه، سه ماه، یکسال و… باشد. در طی یک دوره مالی، مجموع درآمدها منهای هزینه ها، سود کسب و کار را می سازد. محاسبه سود با کمی جزئیات، به همین سادگی است.

محاسبه سود یا زیان

1) ابتدا ارزش کل پول های دریافت شده از مشتریان تان (درآمد) را محاسبه کنید. برای پیدا کردن سود کسب و کار شما باید همه پول های کسب شده در یک دوره مالی را جمع بزنید. این پول ها می توانند از منابع مختلف مانند فروش یا خدمات ارائه شده، حق عضویت دریافت شده یا در مورد سازمان های دولتی مالیات و… باشد.
برای مثال فرض کنید ما در ماه مهر 20,000,000 ریال کتاب فروخته ایم و 7,000,000 ریال بابت حق التالیف دریافت کرده ایم. بنابراین کل درآمد عبارت است از: 27,000,000 = 7,000,000 + 20,000,000

2) کل هزینه های کسب و کار خود را برای دوره مالی مورد نظر محاسبه کنید. بطورکلی هزینه، پولی می باشد که برای کسب درآمد صرف شده است. برای مثال، راننده های تاکسی برای کسب درآمد نیاز به پرداخت هزینه سوخت (بنزین، گاز) دارند. هزینه های کسب و کار بسته به نوع عملیات شرکت متنوع می باشند.
فرض کنید ما در ماه مهر برای چاپ کتاب 11,500,000 ریال پرداخت کرده ایم.

3) زمانی که شما ارزش صحیح کل درآمد و هزینه کسب و کار خود را بدست آورید، محاسبه سود کاری ندارد. برای پیدا کردن سود کافی است هزینه های خود را از درآمدها کم نمایید.
صاحبان کسب و کار ممکن است بخواهند دوباره این سود را در کسب و کار خود سرمایه گذاری کنند یا آن را برداشت نمایند.
در مثال ساده مان، هزینه را از درآمدها کسر می کنیم تا 15,500,000 = 11,500,000 – 27,000,000 سود مشخص شود. ما می توانیم این سود را برای خرید یک ماشین چاپ و نشر جدید استفاده کنیم و با افزایش چاپ کتاب، در بلندمدت درآمد و سود بیشتری کسب نماییم.

4) توجه داشته باشید تنها زمانی که مجموع درآمدها از هزینه ها بیشتر باشد، سود بدست آورده ایم؛ در غیر این صورت، اگر هزینه ها از درآمدها بزرگتر باشند، نتیجه عملیات دوره مالی به زیان ختم شده است. اگر کسب و کارتان به زیان رسید، بدان معنی است که شما پول زیادی برای کسب درآمد خرج کرده اید اما به آن میزان یا بیشتر درآمد نداشته اید. این اتفاق در آغاز راه اندازی کسب و کار، اجتناب ناپذیر است و از دست دادن پول یا زیان، حتماً به این معنا نیست که شرایط کسب و کارتان وخیم می باشد. بطور معمول در ابتدای راه هزینه هایی مانند خرید دفاتر، ایجاد نام تجاری، دریافت وام و… می توانند منجر به زیان شوند. نتیجه عملیات شرکت آمازون برای نه سال (1994 – 2003) زیان بود تا دوره سودآوری خود را شروع کرد. البته همه زیان ها به این شکل توجیه نمی شوند و همین طور همه ی کسب و کارها با زیان شروع نمی شوند و می توانند از همان ابتدا سودآور باشند.

تمامی شرکت ها صورتحسابی به نام صورت سود و زیان تهیه می کنند که منابع درآمد و جزئیات هزینه را نشان می دهد. الان می خواهیم گام به گام با صورت سود و زیان آشنا شویم.

صورت سود و زیان

1) صورت سود و زیان با فروش خالص شروع می شود. فروش خالص عبارت است از ارزش ریالی کالاهای فروش رفته منهای تخفیفات، کالاهای گم شده یا آسیب دیده و کالای مسترد (برگشت) شده.
برای مثال یک تولیدی کفش در فصل بهار 3,500,000 ریال کفش فروخته و 200,000 ریال تخفیف نیز به مشتریان خود داده است. بنابراین فروش خالص 3,300,000 = 200,000 – 3,500,000 می باشد.

2) شخصی 10 عدد خودکار به ارزش 10,000 ریال خریداری می کند و آنها را 15,000 ریال می فروشد. در اینجا به 15,000 ریال فروش و به 10,000 ریال بهای تمام شده کالای فروش رفته گفته می شود. به عبارتی برای آنکه محصولی را بفروشیم، یا آن را می سازیم و یا آن محصول را ارزان تر می خریم. در گام دوم تهیه صورت سود و زیان، بهای تمام شده کالای فروش رفته از فروش خالص کم می شود. جالب است بدانید که اگر محصول را می سازید، بهای تمام شده آن شامل هزینه های مستقیم ساخت مانند مواد اولیه و حقوق نیروی کار خط تولید می باشد.
در ادامه مثال تولیدی کفش، این شرکت 500,000 ریال برای خرید پارچه و لاستیک و 200,000 ریال بابت حقوق کارگران دوزنده پرداخت کرد. در این صورت سود ناخالص عبارت است از: 2,600,000 = 700,000 – 3,300,000

3) سود ناخالص چیست؟ هزینه های کسب و کار محدود به ساخت یا خرید محصول نمی باشد. بلکه هزینه های دیگری مانند اجاره، تبلیغات و… هنوز باقی مانده اند. به این هزینه ها، هزینه های عملیاتی گفته می شود و باید از سود ناخالص کسر شوند.
فرض کنید تولیدی کفش برای فصل بهار 100,000 ریال اجاره، 20,000 ریال بابت قبوض آب و برق و 30,000 ریال بابت تبلیغ پرداخت کرده است. مجموع هزینه های عملیاتی 150,000 ریال می شود که از سود ناخالص کم می کنیم: 2,450,000 = 150,000 – 2,600,000

4) به 2,450,000 ریال سود قبل از کسر مالیات گفته می شود. این را بدانید که اگر نتیجه عملیات یکسال شرکت به سود ختم شود باید بر اساس قوانین هر کشور، درصدی از آن را به عنوان مالیات پرداخت کند. پس از کسر مالیات، به سود خالص رسیده اید.

اطلاعات حسابداری و مالی به صاحبان کسب و کار کمک می کند تا موقعیت خود را بشناسند و بدانند که در کدام جهت حرکت می کنند. صورت حساب سود و زیان یکی از گزارش های مالی است که سودآور یا زیان آور بودن کسب و کار در یک دوره مالی را نشان می دهد.

منابع

مقاله علمی و آموزشی «نحوه محاسبه سود کسب و کار»، نتیجه ی نگارش جناب آقای حمیدرضا خداپرست (مولف کتاب اصول حسابداری 1 از انتشارات دانشگاه افسری امام علی (ع)، منتشر شده در اسفند 1394 با شابک 6-28-7922-600-978) می باشد.