فرهنگ مفاهیم و اصطلاحات تخصصی بازارهای مالی و اقتصادی
اطلاعاتی دربارهي رویدادها و تصمیمات مربوط به ناشر که بر قیمت اوراقبهادار ناشر و تصمیم سرمایهگذاران تاثیر بااهمیت داشته باشد.
اطلاعات نهانی
هرگونه اطلاعات افشا نشده برای عموم که به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به اوراق بهادار، معاملات یا ناشر آن مربوط میشود، و در صورت انتشار، بر قیمت و یا تصمیم سرمایهگذاران برای معامله اوراقبهادار مربوط تاثیر میگذارد.
اعلام عمومی
افشاء
افشای فوری
امهال واستمهال
به معنی مهلت دادن ویا درخواست مهلت درایفای تعهدات بوده که قراردادی فی مابین امضا نشده و فقط بانک در ان مهلت اقدام قانونی انجام نداده لیکن مشمول وجه التزام تأخیر تأدیه دین خواهد بود.
امیدنامه
سندی که اهداف، نرخ بازده مورد انتظار، شرایط و نحوه تبدیل اوراق به سهام (در صورت لزوم) و سایر جزئیات مربوط به "طرح توسعه و نوسازی شرکت" را شرح میدهد و تصویری از آیندهي سرمایهگذاری برای تصمیمگیری در اختیار سرمایهگذاران (خریداران "اوراق مشارکت") قرار میدهد. این سند قبل از انتشار عمومی باید به تایید "امین"، "حسابرس" و "بورس" برسد.
انتشار
انتقال قانونی
انتقال قهری
انحصار
وضعیتی در بازار که سهم یک یا چند بنگاه یا شرکت تولیدکننده، خریدار و فروشنده از عرضه و تقاضای بازار به میزانی باشد که قدرت تعیین قیمت و یا مقدار را در بازار داشته باشد، یا ورود بنگاههای جدید به بازار یا خروج از آن با محدودیت مواجه باشد.
اندازه قرارداد در معاملات آتی
در قراردادهای آتی اندازه هر قرارداد توسط بورس تعیین می شودو سرمایه گذاران فقط می توانند مضرب های صحیحی از این مقدار را مورد معامله قرار دهند. به طور مثال در قراردادهای آتی سکه طلای بورس کالا، اندازه قرارداد 10 عدد سکه طلای بهارآزادی می باشد.
انواع عقد
1- عقدلازم: عقدی است که هیچ یک از طرفین معامله حق فسخ آن را نداشته باشند. مانند سلف، فروش اقساطی، اجاره به شرط تملیک، مزارعه، مساقات، قرض الحسنه. 2- عقد جایز: عقدی است که هریک از طرفین می توانند هر وقت که بخواهند آن را فسخ نمایند مانند مضاربه ، جعاله، عقودمشارکتی. 3- عقد خیاری: عقدی است که ضمن آن برای طرفین یا یکی از آنها یا برای اشخاص ثالث اختیارفسخ معامله گذاشته می شود. 4- عقد منجز: عقدی است که قطعیت آن مشروط به انجام یا وقوع امری نباشد. 5- عقد معلق: عقدی است که قطعی شدن آن مشروط به انجام یا وقوع امری دیگر است. مانند مالک شدن مستاجر پس از پرداخت کل اجاره بها(اجاره به شرط تملیک) 6- عقد معین: عقودی راگویندکه در قانون مدنی نام آن ذکر گردیده باشد. مانند مضاربه ویا مشارکت. 7- عقد نامعین: عقدی است که در قانون مدنی نام برده نشده لیکن در قالب انعقاد انواع قراردادها در معاملات فی مابین امضاکنندگان برقرار می شود. 8- عقودمشارکتی یا غیرمبادلهای: عقودی را گویند که کالایی به هنگام انعقاد قرارداد مبادله نمی شود. مانند مضاربه – مشارکت 9- عقود مبادلهای: عقودی را گویند که با انعقاد قرارداد موضوع بین طرفین قرارداد مبادله می شود.مانند خرید وفروش اقساطی – اجاره به شرط تملیک،سلف. 10-عقد رهن: عقدی است که به موجب آن مدیون مالی را برای وثیقه قراردادن به داین می دهد. "قبض" اولیه بایستی انجام شود ولی استمرار قبض ضروری نمی باشد. در اختیار گرفتن مال را قبض می گویند. 11- قرارداد بانکی: سندی است بین بانک ومشتری که درقالب یک یا چند عقد منعقد می شود ومعمولاً قرارداد شامل عقد اصلی بههمراه عقودخارج لازم دیگر برای شفافیت مراودات بین بانک ومشتری می باشد و طی آن عقود جایزرا با ذکرعبارت«قراردادهای خارج لازم به لازم»تبدیل می نماید.
انواع قراردادها در بانک
1-. قراردادهای رسمی : قراردادهایی هستند که در دفتر اسناد رسمی به ثبت می رسندولازم الاجرا میباشند. 2-. قراردادهای عادی: قراردادهای عقود اسلامی منعقده در بانک که به حکم ماده 15 قانون عملیات بانکی در بانک منعقد ودر حکم اسناد لازم الاجرا هستند و قراردادهای عادی دیگر که لازم الاجرا نمی باشند نظیر درخواست صدور ضمانتنامه وگشایش اعتبارات اسنادی. 3- قرارداد از نظر وثیقه: . قراردادهای دارای وثیقه (غیر منقول، چک، سفته، ضمانتنامه، اوراق سهام. ).قراردادترهیندرقبال غیرمنقول حتماً باید در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شوند درحکم اسناد لازم الاجرا خواهند بود.
اوراق اجاره
اوراق بهادار با نام قابل نقل و انتقالي است كه نشان دهندهي مالکیت مشاع دارندهي آن در دارایی مبنای انتشار اوراق اجاره است.
اوراق بهادار
هر نوع ورقه یا مستندی است که متضمن حقوق مالی قابل نقل و انتقال برای مالک عین و یا منفعت آن باشد. شورا، اوراق بهادار قابل معامله را تعیین و اعلام خواهد کرد. مفهوم ابزار مالی و اوراق بهادار در متن این قانون، معادل هم در نظر گرفته شده است.
اوراق مرابحه تشکیل سرمایه شرکت های تجاری
در این نوع از اوراق مرابحه، هدف تشکیل سرمایه، فعالیت تجاری مستمر است. بانی (شرکت تجاری) که نقش ناشر را نیز دارد، با انتشار و واگذاری اوراق مرابحه، وجوه نقدی مازاد افراد را جمعآوری کرده به وکالت از طرف آنان، کالاهای مورد نیاز دولت، سازمانهای دولتی، شرکتهای وابسته به دولت و بنگاههای اقتصادی بخش خصوصی و مصرفکنندگان را از تولیدکنندگان یا مراکز فروش به صورت نقد خریده، سپس با افزودن نرخ معینی به عنوان سود، به صورت نسیه به مصرفکنندگان نهایی میفروشد
اوراق مشارکت
اوراق بهادار با نامی که با مجوز "بورس" به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین جهت تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرحهای نوسازی و توسعه شرکتهای پذیرفته شده در "بورس" منتشر میشود. این اوراق بدون تضمین دولت و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران انتشار مییابند.
اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام
آن گروه از (اوراق مشارکت) (ناشر) است که در سررسید نهایی و یا قبل از آن قابل تبدیل به سهام همان شرکت (ناشر) باشد.
ایستگاه معاملاتی
پایانهي معاملاتی کارگزار است که با سامانهي معاملاتی بورس در ارتباط میباشد. هر "ایستگاه معاملاتی" با کدی مشخص میشود که به آن "کد ایستگاه معاملاتی" گویند. ایستگاههای معاملاتی هر کارگزار با کدهای جداگانه تعریف میشود.
بازارگردان
کارگزار/ معاملهگری است که با اخذ مجوز لازم و با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراقبهادار معین و تحدید دامنهي نوسان قیمت آن، به داد و ستد آن اوراق میپردازد.
بازارگردانی
فعالیتی است که با هدف کاهش دامنهي نوسانات قیمت اوراقبهادار و تامین نقدشوندگی آن با مجوز "سازمان" توسط "کارگزار" انجام میشود.
شخص حقوقی است که نهاد واسط براي تأمين مالي وي در قالب عقود اسلامي، اقدام به انتشار اوراق اجاره مينمايد.
بخشهای اقتصادی
فعالیتهای اقتصادی از نظرظاهری تشابهاتی دارند که عموماً در سه گروه قابل جمع می باشد. 1-. فعالیت تولیدی: عبارتست از فعالیتی که طی آن مواد اولیه یا کالای نیمه ساخته درطی فرآیند دستی یا ماشینی به صورت تکی یا سری به کالای جدیدی تبدیل میگردند. 1-1-. گروه واحدهای صنعتی ومعدنی نظیر انواع کارخانه های تولیدی نظیر استخراج معادن مختلف شیشه – سیمان – خودرو و. 2-1-. گروه ساختمان : ساختمانهای مسکونی ،ویلائی، پاساژ و . ) (راهسازی – جاده- پل – فرودگاه و. ) 3-1-. گروه کشاورزی: طیور نظیر مرغداری گوشتی وتولید تخم مرغ وشترمرغ و. . دام نظیر گاوداری – گوسفندداری (گوشتی- شیری – گوسفند داشتی و. ) باغات وزمینهای کشاورزی وکالاهای واسطه ای. 2- .بازرگانی : فعالیتهای خرید وفروش و واردات وصادرات کالا به صورت جزئی وکلی توسط اشخاص حقیقی وحقوقی بدون ایجاد تغییرات در ماهیت وظاهر کالا. 3-. خدمات : فعالیتهای را در بر می گیرد که نیروی کار وتخصص خودرا درانجام امور موردنظر مورد استفاده قرار میگیرد وطیف گسترده ای در بخش اقتصادی را به خود اختصاص می دهند. (بانکها، بیمه ، حق العمل کاری، تعمیرات، تحقیقات، امورحقوقی، امور پزشکی وبیمارستانی، حمل ونقل، گردشگری وهتلداری، واحدهای آرایشگری، تهیه غذا.
اصطلاحات بورسی
همه چیز درباره ارز دیجیتال فایل کوین(FIL)
معرفی ارز دیجیتال نم (XEM)؛ارز دیجیتال قدیمی بازار
معرفی MATIC؛ ارز دیجیتال بومی بلاک چین Polygon
هر آنچه که باید درباره ارز دیجیتال کازماس (ATOM) بدانید
سوزاندن توکن: توکن سوزی ارز دیجیتال به چه معناست؟
آلت کوین چیست؟ مزایا، معایب، انواع و آینده
آشنایی با تاریخچه، بنیانگذارن و ایمنی ارز دیجیتال دسنترالند (MANA)
تمیزکاری خونه کلافت کرده؟ حتما اینجا سر بزن
رزرو ارزان و لحظه آخری بلیط هواپیما
اصطلاحات مهم و کاربردی در بورس داخلی
اصطلاحات بورس سهام
بورس یا بهابازار به بازاری سازمانیافته گفته میشود که قیمتگذاری، خرید و فروش کالا، قرارداد آتی و اوراق بهادار در آن انجام میپذیرد.
بورس اوراق بهادار یک بازار متشکل سرمایه است که در آن سهام شرکتهای خصوصی و دولتی طبق قانون خاصی خرید و فروش میشود و از سویی محلی برای جمعآوری پسانداز و نقدینگی بخش خصوصی به منظور انجام پروژههای سرمایهگذاری بلند مدت است و مرجعی است برای مردم که وجوه مازاد خود را برای سرمایهگذاری در شرکتها به کار انداخته و از سود آن برخوردار شوند. بورس از طریق جذب و به کار انداختن سرمایههای راکد، حجم سرمایهگذاری در جامعه را بالا میبرد.
بورس بین عرضهکنندگان و تقاضاکنندگان سرمایه ارتباط برقرار میکند و معاملات بازار سرمایه را تنظیم مینماید. هم چنین با قیمتگذاری سهام و اوراق بهادار تا حدودی از نوسان شدید قیمتها جلوگیری میکند.
بازار سرمایه همچون هر کسب و کاری نیاز به آموزش دارد. آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم پرکاربرد بورس یکی از اولویتهایی است که هر سرمایهگذاری باید انجام دهد.
در این مقاله قصد داریم به معرفی تعدادی از اصطلاحات پرکاربرد و رایج بورس بپردازیم:
کد معاملاتی (کدبورسی) :
کسانی که قصد سرمایهگذاری در بورس دارند، باید از یک کارگزاری کد بورسی دریافت کنند.
کسانی که کد بورسی دریافت میکنند، میتوانند از طریق نرمافزارهای آنلاین که کارگزاری در اختیار آنها میگذارد، خرید و فروش سهام را انجام دهند. کد بورسی شامل 3 حرف اول نام خانوادگی به همراه یک عدد ثابت می باشد.
بازار اولیه :
بازار اولیه، بازاری است که شرکت هایی که تازه در بورس پذیرش شده اند، بخشی از سهام آن ها آنجا عرضه می شود و در این بازار پذیره نویسی می شوند.
بازار ثانویه :
بازار ثانویه بر خلاف بازار اولیه، بازاری است که سهام شرکت های پذیرفته شده در بازار اولیه، مورد معامله قرار می گیرد.
پرتفوی:
سبدی از سهمهای شرکتهای مختلف است که با هدف کاهش ریسک سرمایهگذاری تهیه میشود. کارشناسان اقتصادی حتی در بهترین حالتهای تحلیلی خرید تنها یک سهم (اصطلاحاً تک سهم شدن) را توصیه نمی کنند و پیشنهاد خرید چند سهم متنوع را می دهند. این کار برای آن است که ریسک سرمایه گذاری کاهش یابد.
شرکت کارگزاری :
کارگزاری ها بنگاههای معاملاتی هستند که خرید و فروش سهام از طریق آنها صورت می گیرد. در این خرید و فروش آنها وکیل تام الاختیار فروشنده و خریدار هستند. کارگزاری ها واسطه بین سهامداران و سازمان بورس محسوب می شوند. همانطور که برای انجام امور مربوط به دارایی های پولی به بانک مراجعه می کنیم، برای انجام امور مربوط به دارایی سهام خود نیاز داریم به یک شرکت کارگزاری مراجعه کنیم.
شاخص کل :
در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی با نام TEDPIX شناخته میشود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایهگذاران یکی از پرکاربردترین شاخصهاست.
به طور اصطلاحات بورسی کلی این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است، بهعبارتدیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایهگذاران در بورس است.
اصطلاحات مهم و کاربردی در بورس داخلی
نماد شرکتهای بورسی:
نماد، کد شرکتهایی است که برای سهولت شناسایی آنها و دستهبندیشان در بورس مورد استفاده قرار میگیرد. حرف اول گروه صنعتی + بخشی از نام شرکت
سود مرکب :
سود مرکب، سودی ترکیبشده و مضاعف است. به عبارت دیگر، در محاسبه سود مرکب علاوه بر محاسبه سودی که به اصل سرمایه تعلق میگیرد، سودی که به خود سودها تعلق میگیرد هم در نظر گرفته میشود. در محاسبه سود ساده، فقط اصل سرمایه و سودی که به آن تعلق میگیرد مهم است. به زبان ساده تر سود یا بهره مرکب به نوعی از سود گفته میشود که برای محاسبه آن علاوه بر اصل سرمایه، میزان سود حاصل از بهرههای جمع شده از دورههای قبل سپرده یا وام نیز اضافه میگردد.
روند :
روند یا Trend زمانی تشکیل می گردد که تغییرات نرخ به صورت پیوسته در یک مسیر انجام گردد. زمانی که آن مسیر در حال افزایش و صعودی باشد این روند را صعودی و در صورتی که آن مسیر کاهشی و نزولی باشد این روند را نزولی میگویند. در روند صعودی دارای کف ها و سقف های بالاتر و در روند نزولی کف ها و سقف های پایین تر داریم.
هدف یا Target :
Target به معنای هدف است بطور مثال شما سهامی را در قیمت 300 تومان میخرید و پیش بینی می کنید که به قیمت 400 تومان خواهد رسید. این 400 تومان می شود هدف قیمتی یا تارگت شما.
تحلیل تکنیکال :
تحلیل تکنیکال بازارهای سهام و روند بازار به معنای مطالعه تاریخچه دادههای بازار از جمله قیمت و حجم معاملات است. در واقع، تحلیلگران بر پیشبینی رفتار آیندهٔ بازار از عملکرد گذشتهٔ بازار استفاده میکنند.
تحلیل بنیادی :
یکی از مهمترین تحلیل هایی که بازار سرمایه دنیا از این تحلیل استفاده می کنند، تحلیل بنیادی یا فانتامنتال می باشد. در این تحلیل، بیشتر به ساختار اقتصادی، سیاسی و بررسی محتوای ساختار بازار سرمایه متکی است. تحلیلگرانی که از فانتامنتال استفاده می کنند در هر زمان، یک ارزش ذاتی برای کل بورس در نظر می گیرند. این ارزش با در نظر گرفتن اوضاع و رویدادهای اقتصادی معین می شود. در این تحلیل از کل به جزء می رسیم. یعنی از اقتصاد کلان شروع شده و به اقتصاد های خرد می رسد. سطح صنعت و در آخر وضعیت شرکت مورد نظر را با استفاده از صورت های مالی و گزارش های حسابرس بررسی شده و با پیش بینی سود و زیان آتی شرکت، ارزش ذاتی شرکت با روش مناسب محاسبه می شود. هرگاه بین ارزش بازار و ارزش ذاتی سهام تفاوت قابل توجهی دیده شود، تصمیم گیری در خرید و فروش آن سهام اهمیت می یابد.
تعاریف و اصطلاحات بورس ایران
مجمع عمومی عادی سالیانه :
پس از مشخص شدن اساسنامه شرکت، همه ساله مجمعی تشکیل می گردد به نام مجمع عمومی عادی سالیانه که در آن صورت های مالی شرکت به تصویب سهامداران می رسد و نسبت به تقسیم سود حاصل شده ی سال مالی تصمیم گیری انجام می گیرد. این مجمع نیز با حضور نیمی از صاحبان سهام رسمیت می یابد و در صورت عدم تشکیل، در نوبت بعدی با حضور هر تعداد از سهامداران رسمیت دارد.
مجمع عمومی فوق العاده :
اگر بنا به دلایلی نیاز به تصمیم گیری های مهمی نظیر انحلال یا اعلام ورشکستگی شرکت باشد، خارج از زمان مقرر برای تشکیل مجمع عمومی عادی سالیانه، اعلام اطلاع رسانی عمومی جهت دعوت به مجمع صورت می گیرد. این مجمع همان مجمع عمومی فوق العاده است. این مجمع در نوبت اول با حداقل نیمی از سهامداران تشکیل می شود و در صورت عدم تشکیل در نوبت اول، نوبت دوم با حضور ۳/۱ اعضا نیز رسمی است. همچنین کلیه مصوبات با ۳/۲ آرای حاضر به تصویب می رسد.
افزایش سرمایه :
شرکت ها به منظور تأمین منابع موردنیاز برای اجرای طرحهای توسعه ای و رشد سرمایهگذاریها، تأمین سرمایه در گردش، اصلاح ساختار سرمایه و … اقدام به افزایش سرمایه میکنند. شرکتها قبل از افزایش سرمایه، ابتدا معمولا مدارک و مستندات افزایش سرمایه را روی سامانه کدال ارسال میکنند. همچنین چند روز قبل از بسته شدن نماد و برگزاری مجمع عمومی فوق العاده افزایش سرمایه، آگهی برگزاری مجمع روی سایت کدال قرار میگیرد.
افزایش سرمایه به سه روش انجام میشود:
از محل سود انباشته و اندوخته طرح و توسعه در قالب سهام جایزه
از محل آورده نقدی و مطالبات در قالب حق تقدم
از محل صرف سهام
حجم مبنا :
حجم مبنا حداقل تعداد برگه سهمی است که باید در یک روز معاملاتی روی یک قیمت دادوستد شود تا قیمت پایانی به قیمت معاملهشده برسد. در صورتی که تعداد سهام معاملهشده در طول روز کمتر از حجم مبنا باشد، به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت. ميزان حجم مبنا هم اكنون برابر با هشت ده هزارم تعداد سهام شركت است.
قیمت آخرین معامله:
به آخرین قیمتی که سهام یک شرکت در یک روز بین خریدار و فروشنده در بازار بورس معامله میشود، قیمت آخرین معامله گفته میشود.
قیمت پایانی:
به میانگین وزنی قیمت سهام شرکت با در نظر گرفتن حجم مبنا، قیمت پایانی گفته میشود. قیمت پایانی هر روز مبنای نوسانات قیمت روز بعد معاملاتی قرار میگیرد. مثلاً اگر قیمت پایانی روز دوشنبه 100 ریال باشد، بازه مجاز نوسان قیمت در روز معاملاتی بعد یعنی سهشنبه بین مثبت 5 درصد (105 ریال) و منفی 5 درصد قیمت پایانی روز معاملاتی گذشته (95 ریال) خواهد بود.
نرخ پیشنهادی :
نرخ پیشنهادی یکی از مفاهیم بورس و مبلغی است که یک معاملهگر تمایل دارد برای هر سهم مفروض بپردازد. در مقابل، نرخ پیشنهادی فروشنده را داریم که به مبلغی گفته میشود که فروشنده برای همان سهم مفروض مطالبه میکند. اختلاف این دو قیمت را مابهالتفاوت مینامند.
سهام شناور :
به آن بخش از سهام غیر مدیریتی که مالکیت آن عموم مردم در بازار سرمایه هستند، سهام شناور می گویند.
نسبت p/e :
یکی از عواملی که همیشه در بین سرمایهگذاران بورس کاربرد زیادی دارد، نسبت p/e است. نسبت p/e نسبت قیمت یک سهم به پیش بینی سود سهام (eps) آن است. سرمایه گذاران حاضرند به ازای دریافت هر ریال سود یک شرکت، چند ریال برای خرید آن بپردازند. از این نسبت برای ارزشگذاری سهام استفاده میشود.
یکی از رایجترین اشتباهات که سرمایهگذاران مبتدی انجام میدهند، خرید سهام صرفا بر مبنای نسبت p به e است. در حالیکه ممکن است ارزش سهام بیش نمایی شده باشد و هیچ تضمینی وجود ندارد که بعدا به سرعت پایین نیاید. از طرفی p/e پایین لزوما به این معنی نیست که ارزش یک شرکت کمنمایی شده، بلکه به معنای آن است که بازار معتقد است شرکت در آیندهای نزدیک با مشکل روبرو خواهد شد.
EPS :
منظور از EPS سود شرکت به ازای هر سهم است. هر شرکت در بازار بورس ، اول سال مالی، سود تخمینی خود را بر اساس نظر هیات مدیره اعلام می کند و در کدال منتشر می کند. این سود با محافظه کاری اعلام می شود. لذا این سود پیش بینی شده، در قیمت سهام تاثیر بسیاری دارد. برای این که EPS را بدست آورید، باید سود خالص شرکت را بر تعداد سهام تقسم کنید.
بسته شدن نماد :
هر گونه تغییر، اعم از تغییر در اصول اساسی شرکت به مانند تغییر محل، تعدیل EPS، افزایش سرمایه و تعیین اعضای هیئت مدیره و … تنها در صورتی امکان پذیر است که نماد معاملاتی شرکت بسته شود. یعنی معاملات سهام شرکت تا زمان تصمیم گیری در خصوص موارد فوق تعطیل خواهد شد و نماد شرکت در تابلوی بورس به وضعیت متوقف در خواهد آمد.
لازم به ذکر است، بعد از تصمیم گیری در خصوص موارد فوق و با اجازه سازمان بورس، سهام شرکت مورد نظر با قیمت جدید وارد تابلو خواهد شد یا اصطلاحاً نماد بازگشایی می شود و در اولین روز باز شدن، سهام از قانون حجم مبنا پیروی نکرده و مانند روزهای دیگر سقف و کف قیمتی مجاز نخواهد داشت.
پولبک Pullback :
پولبک به برگشت قیمت به سطح مهم قبلی به منظور قدرت گرفتن برای ادامه حرکت گفته میشود به طور مثال اگر خط روندی بشکند و قیمت بعد از مقدار کمی دور شدن از خط روند در حرکت اصلاحی خود به خط روندش سری بزند و برگردد به آن پولبک گفته میشود.)
دستور Order :
اردر (Order) دستور مشتری برای خرید یا فروش می باشد.
آشنایی با اصطلاحات بورس
صف خريد و صف فروش :
وقتي حجم تقاضا برای يک سهم در بورس، از حجم عرضه آن سهم بيشتر باشد، براي آن سهم صف خريد تشکيل مي شود. تشکيل صف خريد براي يک سهم نشان دهنده اقبال سرمايه گذاران به آن سهم است. در نقطه مقابل، وقتی حجم عرضـه يک سهم در بورس، بيشتر از حجم تقاضا براي آن سهم باشد، براي سهم مذکور صف فروش شکل مي گيرد. تشکيل صف فروش برای يک سهم، مي تواند حاکي از بي رغبتي سرمايه گذاران به آن سهـم است.
دامنه نوسان :
منظور از دامنه نوسان، حداکثر افزايش يا کاهشی است که قيمت سهام شرکت، در يک روز مي تواند داشته باشد.
بازار گاوی :
در بازار گاوی (Bull market) تقاضا بسیار زیاد است و عرضه به ندرت صورت میگیرد. بهعبارتدیگر، سرمایهگذاران با امید به آینده رو به رشد بازار، اقدام به خرید سهام جدید میکنند و فروشندگان نیز تمایلی برای فروش ندارند. بازار گاوی به دورهای گفته میشود که قیمتها در حال افزایش است. ویژگی اصلی بازار گاوی، خوشبینی، اعتماد سرمایهگذاران و انتظار ادامه روند افزایشی است. شروع بازار گاوی معمولاً نشاندهنده گشایش اقتصادی است، زیرا عقاید عمومی درباره وضعیت اقتصادی آینده، قیمت سهام را تغییر میدهد.
بازار خرسی :
بازار خرسی (Bear market) موقعیتی است که در آن قیمت اوراق بهادار کاهشیافته و خوشبینی سرمایهگذاران تبدیل به ترس و بدبینی میشود. بهبیاندیگر در بازار خرسی، جوی منفی بر بازار حاکم است و همین امر رمقی برای سرمایهگذاران بهمنظور خرید سهام جدید باقی نمیگذارد. بازار خرسی نباید با اصلاح قیمتها اشتباه گرفته شود، اصلاح قیمتها روند کوتاهمدت دارد و کمتر از دو ماه طول میکشد. در اصلاح قیمت سرمایهگذاران میتوانند یک نقطه ورود پیدا کرده سهام را بخرند، درحالیکه در بازار خرسی نقطه ورود وجود ندارد.
حق تقدم خريد :
اگر شركتی برای سرمايه گذاری های جديد نياز به افزايش سرمايه داشته باشد و بخواهد اين افزايش سرمايه را از طريق انتشار سهام عادي جديد انجام دهد ،بر اساس اساسنامه بايد مبادرت به عرضه " برگ حق تقدم خريد " نمايد،بدين مفهوم است كه شركت حق تقدم سهام عادي جديد را به سهامداران قبلي ، منظور سهامداراني است كه در زمان تصويب افزايش سرمايه، سهامدار شركت بوده اند و الان نيز سهامدار شركت هستند.
حد سود و حد ضرر :
معامله گرانی که در بازارهای مالی با دیدگاه کوتاه مدت و بعضاً میان مدت فعالیت می کنند برای تعیین زمان خروج خود از معاملات، عمدتاً از حد سود و حد ضرر استفاده میکنند. این افراد که عموماً بر اساس تحلیل تکنیکال به خرید و فروش در بازارهای مالی مانند سهام، ارز و … اقدام می کنند، اغلب برای میزان سود و زیان خود محدوده هایی را تعیین می کنند.
حد سود به معنای هدف قیمتی است که معامله گر مورد نظر با رسیدن قیمت دارایی (سهام یا سایر اوراق بهادار) خود به آن مقدار، شناسایی سود نموده و با فروش دارایی از معامله خارج میشود.
در این حالت خروج از معامله، با هدف جلوگیری از کاهش سود انجام می شود. تعریف حد ضرر نیز مشابه حد سود است، با این تفاوت که در این حالت خروج از معامله با هدف جلوگیری از افزایش زیان انجام می شود. حد سود و حد ضرر از اجزای مهم یک سیستم معاملاتی به شمار میروند. تعیین صحیح این حدود به آشنایی کافی با بازار و دانش تحلیل تکنیکال نیاز دارد.
اصطلاحات رایج بورسی
بدیهی است برخی از این اصطلاحات برای شما مخاطب گرامی آشنا است؛ اما به منظور جامع و کامل بودن مقاله ملزم به درج آنها هستیم.
نماد: نمایانگر مخفف نام و صنعت یک موسسه مالی است که سهام آن در بورس اوراق بهادار و یا فرابورس ایران منتشر شده است.
علت این کار سهولت در بیان نام این موسسات می باشد.
این مخفف در بین همه ی فعالان یکسان بوده و یک استاندارد واحد برای آن نظر گرفته می شود که عموما حرف اول نماد معرف صنعت و حروف بعدی مخففی از نام شرکت است؛ مثلا بجای شرکت خودروسازی سایپا، خساپا و به جای شرکت خودروسازی ایران خودرو دیزل، خاور می گویند.
دامنه نوسان: به مقدار مجازی که هر سهم می تواند طی یک روز در آن بازه تغییر قیمت دهد، دامنه نوسان گویند که در حال حاضر این مقدار برای سهام معمولی ۵% و برای شرکت هایی که در بازار پایه فعال هستند ۱۰% است.
در بازههای زمانی و پس از رویدادهای خاص که بازارگردان و یا ناظر بازار صلاح بداند، این دامنه نوسان را از نمادها حذف می کنند تا بنا به مکانیزم عرضه و تقاضا قیمت واقعی سهم مشخص گردد.
توقف نماد: اگر امکان خرید و فروش در نمادی به دلایل متفاوت برای مدتی حذف شود و سهم بدون معامله باقی بماند، اصطلاحا گفته می شود نماد متوقف شده است.
عموما سهم به علت برگزاری مجامع، بیشترین تغییر قیمت برای چند روز متوالی و سایر عواملی که برای یک نماد حائز اهمیت است، می تواند متوقف گردد.
سال مالی: به بازه ی زمانی یکسال گفته می شود که مبداء شروع فعالیت کار شرکت ها قرار می گیرد و سال مالی هر شرکت می تواند با شرکت دیگر متفاوت باشد، که این سال مالی در قسمت بالای صورت های مالی قید می گردد.
فرضا عنوان می شود صورت مالی X برای سال مالی منتهی به تیرماه x139 .
صورت های مالی: برای موسساتی که سیستم حسابداری دوبل یا دوطرفه دارند، گزارشهای استانداردی تهیه میگردد که به آنها صورت های مالی گفته می اصطلاحات بورسی اصطلاحات بورسی شود، این صورت ها عموما به ۴ دسته، شامل صورت سود و زیان، ترازنامه، صورت جریان وجوه نقد و صورت سود و زیان جامع، تقسیم می گردند که توضیح درباره تک تک آنها در مقالاتی مجزا ارائه شده است.
ترازنامه: صورتی است که در آن میزان دارایی، بدهی و حقوق صاحبان سهام به تفکیک به نمایش گذاشته می شود.
صورت جریان وجه نقد: نشان میدهد که جریان مالی در بخش های عملیاتی، سرمایه گذاری و تامین مالی چگونه بوده است.
صورت سود و زیان: گزارشی اصطلاحات بورسی از میزان کاهش و افزایش در دارایی های صاحبان سهام را نشان می دهد و صورت سود و زیان جامع کلیه عوامل تاثیر گذار مانند تعدیلات سنواتی و … را در حقوق صاحبان سهام نمایش می دهد.
سود هر سهم (EPS): پس از محاسبه ی سود خالص سال مالی، که از کسر نمودن هزینه های عملیاتی، مالی و مالیاتی از میزان فروش بدست می آید، اگر آن را بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم کنیم، سود هر سهم یا EPS هر سهم بدست خواهد آمد که مخفف عبارت انگلیسی earning اصطلاحات بورسی per share است.
سود تقسیمی هر سهم (DPS): بنا به تشخیص اکثریت سهامداران آن بخشی از EPS که بین سهامداران تقسیم می گردد را سود تقسیمی یا DPS هر سهم می نامند و مخفف عبارت انگلیسی per share dividend است.
البته به جز تصمیم و رای اکثریت سهامداران عوامل دیگری در تعیین این سود نقش دارند که عبارتند از کف و سقف قانونی آن، قوانین مرتبط به اندوخته قانونی و سود تقسیمی و … .
P/E: از تقسیم قیمت هر سهم بر سود هر سهم عددی حاصل می گردد که به آن p/e می گویند و معیاری است برای مقایسه شرکت های یک صنعت و وضعیت آنها که در تحلیل بنیادی بکار می رود.
انواع روش های تحلیلی در بازار سرمایه: بطور عمومی سه نوع روش تحلیلی در بازارهای مالی رایج است که عبارتند از روش تکنیکال یا فنی، روش فاندامنتال یا بنیادی و تئوری مدرن پورتفو (MPT) . استفاده ترکیبی و مناسب از هر کدام از این روش ها می تواند ما را در کسب بازده مناسب یاری کند.
تحلیل تکنیکال: براساس نمودار قیمت سهام و پیشینه ی آن انجام می شود و بر سه اصل استوار است:۱- تاریخ تکرار می شود(رفتار روندها) ۲-همه چیز در قیمت لحاظ می شود ۳-همواره قیمت ها سقف قبلی خود را می شکنند.
تحلیل فاندامنتال: براساس روابط علت و معلولی رفتار نموده و بر دو قسم بالا به پایین و پایین به بالا تقسیم میگردد و بر اساس تاثیر عوامل اقتصادی و به استناد به صورت های مالی تحلیل خود را انجام میدهد. خوب است بدانیم تسلط بر این نوع تحلیل به مراتب از تحلیل تکنیکال سختتر است.
تئوری مدرن پورتفو (MPT): این تئوری که توسط آقای مارکویتز ارائه شد بر پایه تنوع بخشی بر دارایی ها سرمایه گذاری شده استوار است. با این کار ریسک نوسانات دارایی ها را که جنس متفاوتی دارند و رفتار متفاوتی نیز از خود نشان می دهند، کاهش می دهد.
مجامع: به اجتماع حداکثری سهامداران یک موسسه در زمان و مکان از پیش تعیین شده و رسمی، مجمع گفته میشود. مجامع به سه دسته کلی مجمع عمومی موسس، مجمع عمومی عادی سالیانه و مجمع عمومی فوق العاده تقسیم می شوند.
مجمع عمومی موسس: یک بار برای هر شرکت و در زمان تاسیس آن برگزار می گردد و برای اولین بار مدیران و بازرسان شرکت مشخص شده و روزنامه ای که آگهی های شرکت در آن درج شود، مشخص میگردد.
این مجمع با حضور صاحبان نیمی از سهام شرکت رسمیت یافته و در غیر این صورت حداکثر برای دو نوبت دیگر قابل تمدید است. اگر دو نوبت بعدی نیز به حد نصاب نرسد، موسسین باید عدم تشکیل شرکت را اعلام کنند.
مجمع عمومی عادی سالیانه: پس از مشخص شدن اساسنامه شرکت، همه ساله مجمعی تشکیل می گردد به نام مجمع عمومی عادی سالیانه که در آن صورت های مالی شرکت به تصویب سهامداران می رسد و نسبت به تقسیم سود حاصل شده ی سال مالی تصمیم گیری انجام می گیرد.
این مجمع نیز با حضور نیمی از صاحبان سهام رسمیت می یابد و در صورت عدم تشکیل، در نوبت بعدی با حضور هر تعداد از سهامداران رسمیت دارد.
مجمع عمومی فوق العاده: اگر بنا به دلایلی نیاز به تصمیم گیری های مهمی نظیر انحلال یا اعلام ورشکستگی شرکت باشد، خارج از زمان مقرر برای تشکیل مجمع عمومی عادی سالیانه، اعلام اطلاع رسانی عمومی جهت دعوت به مجمع صورت می گیرد.
این مجمع همان مجمع عمومی فوق العاده است. این مجمع در نوبت اول با حداقل نیمی از سهامداران تشکیل می شود و در صورت عدم تشکیل در نوبت اول، نوبت دوم با حضور ۳/۱ اعضا نیز رسمی است. همچنین کلیه مصوبات با ۳/۲ آرای حاضر به تصویب می رسد.
بازار اولیه: به بازاری که سهام شرکت های بورسی برای اولین بار در آنجا عرضه می گردد، بازار اولیه گویند.
بازار ثانویه: پس از عرضه اولیه سهام در بازار اولیه، می توان آنرا در بازار ثانویه مورد داد و ستد قرار داد در واقع بازاری را که سهام بعد از بار اول خرید و فروش می شود را بازار ثانویه می نامند.
انواع قیمت سهام
قیمت اسمی: قیمت استانداردی است که برای اغلب سهام یکسان است. مثلا در ایران عموما قیمت اسمی سهام ها ۱۰۰۰ ریال یا همان ۱۰۰ تومان در نظر گرفته می شود. این در حالی است که قیمت ذاتی، بازار و… این نماد میتواند متفاوت از قیمت اصطلاحات بورسی اسمی آن باشد.
قیمت بازار: قیمتی که بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا در بازار ثانویه تعیین می گردد را قیمت بازار گویند.
قیمت ذاتی: قیمت واقعی یک نماد که براساس جریانات نقد آتی آن، مکانیزم عرضه و تقاضا، دارایی های آن موسسه و سایر عوامل تعیین می گردد را قیمت ذاتی گویند.
قیمت دفتری: اگر دارایی های یک موسسه ملاک قیمت گذاری آن قرار گیرد و قیمتی که در زمان خرید دارایی ها در دفاتر مالی آن موسسه ثبت می گردد را در محاسبات لحاظ کنیم، به قیمت بدست آمده ارزش دفتری سهم گوییم.
صف خرید: زمانی که میزان سفارشات برای خرید سهام در قیمت سقف (بالاترین حد مجاز نوسان یک سهم) مقادیر زیادی را در بر بگیرد و عرضه کننده ای نیز حتی در بالاترین قیمت سهام حاضر به فروش آن نباشد، صف خرید به وجود آمده است.
صف فروش: زمانی که به ازای میزان سفارشات فروش یک نماد در کف قیمت (پایین ترین حد مجاز نوسان قیمت در آن روز) هیچ خریداری برای آن نماد وجود نداشته باشد، اصطلاحا گفته می شود صف فروش ایجاد شده است.
تعداد سهام هر موسسه (شرکت یا هلدینگ و…): در زمان انتشار سهام یک شرکت در بازار اولیه، اگر حقوق صاحبان سهام آن شرکت را بر قیمت اسمی سهام (۱۰۰ تومان) تقسیم کنیم، عدد حاصل شده تعداد سهام شرکت را نمایش می دهد. مثلا اگر حقوق صاحبان سهام شرکتی مبلغ ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ تومان باشد تعداد کل سهام این شرکت از تقسیم این رقم بر ۱۰۰ تومان بدست خواهد آمد که برابر خواهد شد با ۱۰،۰۰۰،۰۰۰ برگه سهام.
(شرکتها می توانند به منظور تامین مالی پروژه ها بخشی از این سهام را در بازار اولیه به عموم بفروشند و در واقع در ازای دریافت وجهی با آنها شریک شوند. قیمت این انتشار می تواند با قیمت اسمی سهام متفاوت باشد که عموما بیشتر از آن است.)
صرف سهام: صرف سهام، مبلغی است مازاد بر ارزش اسمی سهام که شرکت در زمان فروش سهام عادی دریافت کرده است. کسر سهام نیز بالعکس این مقوله و در ایران نیز ممنوع است.
افزایش و کاهش سرمایه: منظور از افزایش سرمایه و یا کاهش سرمایه تغییر در تعداد سهام و تغییر مجموع قیمت اسمی سهام شرکت است. این کار به روش های مختلفی انجام می شود؛ مثلا افزایش سرمایه از محل سود انباشته، از محل آورده نقدی سهامداران، سلب حق تقدم و… . همچنین در شرایط خاص سهامداران شرکت می توانند نسبت به کاهش سرمایه رای دهند.
حق تقدم: اگر شخصی مالک بخشی از سهام یک موسسه باشد و شرکت اقدام به افزایش سرمایه نماید، اگر دیگران سهام منتشره جدید را خریداری کنند، میزان درصد مالکیت آن شخص کاهش می یابد.
بنابراین به منظور جلوگیری از وقوع این امر، هر سهامدار به میزان درصد مالکیت خود نسبت به افزایش سرمایه اولویت دارد که به آن حق تقدم گویند و می تواند از آن استفاده کند و یا به فروش رساند.
حجم مبنا: به میزان سهامی که اگر در یک روز و در یک نماد معامله گردد، آن نماد می تواند به اندازه حداکثر میزان نوسان خود افزایش یا کاهش یابد، حجم مبنا گویند. این عدد برای سهام فرابورس و سهامی که از مجمع خارج شده ۱ است؛ یعنی با معامله ۱ برگ سهم قیمت آن می تواند تغییر کند.
سهام شناوری: به آن بخش از سهام غیر مدیریتی که مالکیت آن عموم مردم در بازار سرمایه هستند، سهام شناور می گویند.
قیمت پایانی: به میانگین موزون تمام معاملات یک روز یک نماد، قیمت پایانی گویند که معیار تعیین دامنه نوسان فردای آن سهم است.
مهمترین اصطلاحات و مفاهیم بورس (بخش اول)
شناخت مفاهیم و اصطلاحات بورس به درک بهتر بازار و تحلیلهای دقیقتر کمک می کند. از این رو بر آن شدیم تا در سایت کلینیک اقتصاد به توضیح کامل و دقیق این مباحث بپردازیم. دانستن مفاهیمی چون سبدگردانی، شاخص کل، دارایی تحت مدیریت، و صندوق های سرمایهگذاری برای افرادی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم در این بازار فعال هستند ضروری است. در این مقاله پرکاربردترین اصطلاحات و مفاهیم بورس را شرح میدهیم:
شاخص کل بورس چیست؟
شاخص کل بورس معیاری است که بازدهی کل بازار را از گذشته تا کنون نشان میدهد. این فرمول بیانگر میانگین سود و زیان سرمایهگذاران طی یک مدت زمان مشخص است. شاخص کل را با عنوان شاخص بازده نقدی و قیمت هم میشناسند. شاخص کل یک مقدار عددی است که دانستن آن به صورت مجزا کمکی به ما نخواهد کرد. از این رو شاخص را با گذشته مقایسه میکنند. برای انجام این کار، یک سال را به عنوان سال پایه در نظر میگیریم، سپس تغییرات را نسبت به سال پایه بیان میکنیم. سال ۱۳۶۹ به عنوان سال پایه در بورس اوراق بهادار ایران انتخاب شده و رقم پایه ۱۰۰ در نظر گرفته شده است.
دارایی تحت مدیریت (AUM) چیست؟
داراییهای تحت مدیریت (Asset Under Management)، که به صورت اختصاری با عنوان AUM آن را نشان میدهند. این شاخص معمولاً به داراییهای اطلاق میشود که یک صندوق سرمایهگذاری از سهامدارن خود دریافت کرده است. این دارایی توسط نهاد یا صندوق سرمایهگذاری مدیریت میشود. باید به این نکته توجه داشت که شاخص AUM به صورت روزانه نوسان میکند زیرا بیانگر جریان نقدی ورودی و خروجی یک صندوق است.
بیشتر بخوانید:
پول هوشمند در بورس چگونه است؟
سبدگردانی (Separately Managed Account) چیست و به چه کسی سبد گردان میگویند؟
ارائه این خدمت مالی به سرمایهگذاران خرد و کلان در دنیا قدمتی بیش از نیم قرن دارد. اما در بازار نوپای بورس ایران پس از تجربه ایجاد صندوقهای سرمایهگذاری مشترک، اخیرا «سبدگردانی» مورد توجه معاملهگران و سرمایهگذاران قرار گرفته است. هرچند تا پیش از این تجربه سبدگردانی بهطور غیررسمی دردهه های اخیر در بازار بورس تهران وجود داشته است.
سبدگردانی به معنای چیدمان ترکیبی از داراییها در قالب یک سبد است. در سبد گردانی مالکیت سبد کاملاً متعلق به سرمایهگذار است و میزان هر یک از داراییها و قیمت دقیق خرید و فروش داراییها توسط سبدگردان تعیین و پایش میشود. به بیان ساده میتوان سبدگردانی را این گونه تعریف کرد: «سپردن پول و دارایی خود به فردی تحت عنوان سبدگردان. این فرد با استفاده از تجربه و مهارت خود با سرمایه شما اقدام به خرید و فروش سهام میکند». سبدگردانی به «مدیریت پرتفوی» نیز معروف است. این افراد بر اساس ویژگیهای سرمایه گذار مانند سطح ریسکپذیری و میزان سرمایه، سبدی متناسب با شخصیت او تشکیل میدهند و به صورت منظم آن را بررسی میکنند.
پرتفوی چیست؟
پرتفوی یکی از پرکاربردترین اصطلاحات و مفاهیم بورس، واژه فرانسوی و بهظاهر خیلی پیچیده است. اما مفهوم کاملاً واضحی در بورس دارد. پرتفوی به سبدی از داراییهای مالی گفته میشود. به عبارت دیگر پرتفوی ترکیبی از سهام یا سایر داراییهاست که یک سرمایهگذار آنها را خریداری نموده است. هدف از تشکیل پرتفوی سهام یا سبد سهام، کاهش ریسک در سرمایهگذاری است. با ایجاد سبد سرمایهگذاری، سود یک سهم میتواند ضرر سهام دیگر را جبران کند. پرتفوی بهصورت مستقیم توسط سرمایهگذاران و معاملهگران یا توسط سبدگردانهای حرفهای به صورت غیرمستقیم مدیریت میشود. بازده سرمایه گذاری در پرتفوی معادل بازده میانگین آن پرتفوی میباشد. این نکته حائز اهمیت است:
ريسك پرتفوی بهدلیل کاهش ریسک غیرسیستماتیک در بیشتر موارد كمتر از متوسط ريسك سهام داخل سبد است.
صندوقهای سرمایهگذاری مشترک
صندوقهای سرمایهگذاری مشترک (Mutual Funds) یکی از اصلیترین سازوکارهای سرمایه گذاری در بازارهای مالی هستند. با توجه به افزایش سرمایهگذاری در بورس و اوراق بهادار، هر ساله شاهد شکلگیری صندوقهای سرمایهگذاری جدیدی هستیم که یکی از انواع آن صندوق سرمایهگذاری مشترک است. صندوقهای مشترک با تصویب مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۸۴ فعالیت خود را آغاز نمودند. این صندوقها به عنوان یک نهاد، منابع مالی را جمعآوری و در سبدهای متنوعی از اوراق بهادار سرمایه گذاری میکنند. به بیان دیگر، صندوقهای سرمایهگذاری مشترک نوعی نهاد مالی هستند که تمرکز اصلی آنها سرمایهگذاری در اوراق بهادار است.
اوراق بدهی چیست؟
اوراق بدهی همانند اوراق قرضه دولتی و شرکتی، نوعی ابزار بدهی است که با شرایط معین بین دو طرف معامله میشود. به بیان دیگر، اوراق بدهی اسناد یا اوراق بهاداری هستند که به موجب آن شخص منتشر کننده متعهد به پرداخت بهره سالانه در زمانهایی مشخص به دارنده اوراق می شود. همچنین شخص منتشر کننده اوراق متعهد می شود در زمان مشخص (زمان سررسید) اصل مبلغ را بازپرداخت کند. دارنده اوراق بهعنوان بستانکار این حق را دارد تا اصل و بهره سرمایهگذاری خود را دریافت کند. با این حال، پس از دریافت وجه، هیچ مالکیتی در شرکت ندارد. خریدار این نوع اوراق در واقع به شرکتهای بزرگ و دولت وام میدهند تا از این طریق بهره وام خود را به طور ثابت دریافت کنند.
مصاحبه دکتر سعدوندی درباره:
نقش فروش اوراق و عملیات بازار باز در اقتصاد ایران
صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله در بورس (ETF)
نام اختصاری ETF مخفف عبارت انگلیسی (Exchange Traded Fund) میباشد. این نام به صندوقهایی اطلاق میشود که میتوان در بازار بورس واحدهای سرمایهگذاریشان را خرید و فروش کرد. در ایران این صندوقها با نام صندوقهای قابل معامله شناخته میشوند. از آن جا که هر سرمایهگذار با حداقل سرمایه قادر به سرمایهگذاری در این صندوقها است. صندوقهای ETF جزء بهترین گزینههای سرمایهگذاری برای افراد است تا به صورت غیرمستقیم در بازار بورس سرمایهگذاری کنند.
تحلیل تکنیکال و بنیادی
در روش تحلیل بنیادی، سرمایه گذار وضعیت مالی شرکت را از طریق صورتهای مالی بررسی میکند. در این روش، مفاهیمی چون ترازنامه، صورت حساب سود و زیان و نسبتهای مالی مورد بحث و بررسی قرار میگیرند. از طرف دیگر، تحلیل تکنیکال، بدون توجه به بنیاد شرکت، بر اساس روند گذشته قیمت، اقدام به پیش بینی قیمت سهام میکند. در روش تکنیکال مباحثی چون روندهای صعودی و نزولی، فیبوناتچی، کانالهای صعودی و نزولی، تئوریهای الیوت و بسیاری دیگر مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. اغلب تحلیلگران معمولاً از هر دو روش برای تحلیل سهام استفاده میکنند.
برای یادگیری کامل مباحث تحلیل بنیادی،
در دورههای مقدماتی و پیشرفته « تحلیل بنیادی سهام » دکتر سعدوندی شرکت کنید.
صندوق سرمایهگذاری شاخصی چیست؟
هدف از صندوق سرمایهگذاری مبتنی بر شاخص (Index Fund) تطبیق پرتفوی سرمایهگذاری با شاخصهای بازار سهام است. این شاخص میتواند شاخص کل یا دیگر شاخصهای در بازار سهام باشد. ضرورت خرید و فروش سهام در این صندوقها تنها زمانی بالا میرود که سرمایه به دلیل ورود سرمایهگذار جدید اضافه یا به دلیل خروج یک سرمایهگذار کم شود. مزیت اصلی صندوقهای سرمایهگذاری مبتنی بر شاخص، هزینه کمتر و حذف ریسک مدیریت صندوق میباشد.
ارزش خالص دارایی NAV چیست؟
برای بررسی وضعیت شرکتهای سرمایه گذاری و صندوقهای سرمایه گذاری از ارزش خالص دارایی استفاده می شود. برای محاسبه ارزش خالص دارایی، ارزش ذاتی داراییهای درون یک صندوق یا شرکت سرمایهگذاری را تخمین میزنیم، سپس خالص داراییهای شرکت را بر تعداد سهام تقسیم میکنیم تا ارزش خالص دارایی به ازای هر سهم را به دست آوریم. از این طریق میتوان ارزش خاصل دارایی شرکت را با قیمت بازاری آن مقایسه کرد.
آشنایی با اصطلاحات و تعاریف بورس
یکی از پیشنیازهای فعالیت در بورس و بازار سرمایه، آگاهی داشتن از اصطلاحات و تعاریفی است که در این بازار مورد استفاده قرار میگیرد. خریداران و فروشندگان سهام بورس با کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه میتوانند معاملات موفقتری را تجربه نمایند.
در ادامه پرکاربردترین اصطلاحات و عبارتهای مربوط به بورس و بازار سرمایه را مشاهده میکنید:
ارزشیاب کارشناس مالی است که داراییها و اوراق بهادار موضوع این قانون را مورد ارزشیابی قرار میدهد. اساسنامه اساسنامهی نمونهی شرکتهای سهامی عام پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار مصوب هیئت مدیرهی سازمان. اطلاعات مهم اطلاعاتی دربارهی رویدادها و تصمیمات مربوط به ناشر که بر قیمت اوراق بهادار ناشر و تصمیم سرمایهگذاران تاثیر بااهمیت داشته باشد. اطلاعات نهانی هرگونه اطلاعات افشا نشده برای عموم که به طور مستقیم و یا غیرمستقیم به اوراق بهادار، معاملات یا ناشر آن مربوط میشود، و در صورت انتشار، بر قیمت و یا تصمیم سرمایهگذاران برای معامله اوراق بهادار مربوط تاثیر میگذارد. اعلام عمومی انتشار عمومی رای قطعی صادره توسط مرجع ذیصلاح. افشاء ارسال اطلاعات به سازمان و انتشار عمومی و بهموقع اطلاعات مطابق ضوابط دستورالعمل افشا افشای فوری افشای اطلاعات به محض آگاهی ناشر، با رعایت شرایط دستورالعمل افشای فوری امیدنامه سندی که اهداف، نرخ بازده مورد انتظار، شرایط و نحوه تبدیل اوراق به سهام (در صورت لزوم) و سایر جزئیات مربوط به «طرح توسعه و نوسازی شرکت» را شرح میدهد و تصویری از آیندهی سرمایهگذاری برای تصمیمگیری در اختیار سرمایهگذاران (خریداران اوراق مشارکت) قرار میدهد. این سند قبل از انتشار عمومی باید به تایید «امین»، «حسابرس» و «بورس» برسد. انتشار انتشار عبارت است از صدور اوراق بهادار برای عرضهی عمومی. انتقال قانونی انتقال اوراق بهاداری است که به موجب قوانین خاص و یا با حکم دادگاه صالحه به شخص دیگری صورت میگیرد. انتقال قهری انتقال اوراق بهاداری است که با فوت دارندهی آن به وراث قانونی وی صورت میگیرد. انحصار وضعیتی در بازار که سهم یک یا چند بنگاه یا شرکت تولیدکننده، خریدار و فروشنده از عرضه و تقاضای بازار به میزانی باشد که قدرت تعیین قیمت و یا مقدار را در بازار داشته باشد، یا ورود بنگاههای جدید به بازار یا خروج از آن با محدودیت مواجه باشد. اوراق اجاره اوراق بهادار با نام قابل نقل و انتقالی است که نشان دهندهی مالکیت مشاع دارندهی آن در دارایی مبنای انتشار اوراق اجاره است. اوراق بهادار هر نوع ورقه یا مستندی است که متضمن حقوق مالی قابل نقل و انتقال برای مالک عین و یا منفعت آن باشد. شورا، اوراق بهادار قابل معامله را تعیین و اعلام خواهد کرد. مفهوم ابزار مالی و اوراق بهادار در متن این قانون، معادل هم در نظر گرفته شده است. اوراق مشارکت اوراق بهادار با نامی که با مجوز «بورس» به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین جهت تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرحهای نوسازی و توسعه شرکتهای پذیرفته شده در «بورس» منتشر میشود. این اوراق بدون تضمین دولت و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران انتشار مییابند. اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام آن گروه از اوراق مشارکت ناشر است که در سررسید نهایی و یا قبل از آن قابل تبدیل به سهام همان شرکت (ناشر) باشد. ایستگاه معاملاتی پایانهی معاملاتی کارگزار است که با سامانهی معاملاتی بورس در ارتباط میباشد. هر “ایستگاه معاملاتی” با کدی مشخص میشود که به آن «کد ایستگاه معاملاتی» گویند. ایستگاههای معاملاتی هر کارگزار با کدهای جداگانه تعریف میشود. بازارگردان کارگزار/معاملهگری است که با اخذ مجوز لازم و با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق بهادار معین و تحدید دامنهی نوسان قیمت آن، به داد و ستد آن اوراق میپردازد. بازارگردانی فعالیتی است که با هدف کاهش دامنهی نوسانات قیمت اوراق بهادار و تامین نقدشوندگی آن با مجوز سازمان توسط کارگزار انجام میشود. بازارهای خارج از بورس بازاری است در قالب شبکهی ارتباط الکترونیک یا غیرالکترونیک که معاملات اوراق بهادار در آن بر پایهی مذاکره صورت میگیرد. بانی شخص حقوقی است که نهاد واسط برای تأمین مالی وی در قالب عقود اسلامی، اقدام به انتشار اوراق اجاره مینماید. بستن نماد توقف معاملات هر یک از انواع اوراق بهادار طی دورهی معین طبق دستورالعمل مربوطه میباشد. بنگاه واحد اقتصادی که در تولید کالا یا خدمت فعالیت میکند، اعم از آن که دارای شخصیت حقوقی یا حقیقی باشد. پذیرش مضاعف پذیرش اوراق بهاداری است که علاوهبر «بورس» در بورس دیگری نیز پذیرفته شده باشد. پذیرهنویسی فرایند خرید اوراق بهادار از ناشر و یا نمایندهی قانونی آن و تعهد پرداخت وجه کامل آن طبق قرارداد. تابلوی بورس تابلویی است که برای ارائهی اطلاعات طبقهبندیشدهی اوراق بهادار بهکار میرود از قبیل تابلوی اصلی و فرعی، تابلو اوراق مشارکت دولتی و تابلوی اوراق مشارکت شرکتها. تخلف هرگونه فعل یا ترک فعل که منجر به نقض قانون و یا مقررات شود. تسویه و پایاپای مرحلهی پایانی انجام معامله است که طی آن مالکیت اوراق بهادار به خریدار و وجوه حاصل از معامله به فروشنده منتقل میشود. تعلیق پذیرش توقف موقت معاملات اوراق بهادار درج شده در فهرست نرخهای بورس ناشی از نقض مفاد این دستورالعمل. تقاضا عبارت است از اعلام آمادگی برای خرید اوراق بهادار از طرف کارگزار خریدار. جلسه رسمی معاملاتی ساعاتی پیوسته از یک نشست کاری است که معاملات اوراق بهادار در این ساعات انجام میپذیرد. «بورس» میتواند در یک شبانهروز بیش از یک نشست رسمی معاملاتی داشته باشد. حجم مبنا تعداد اوراق بهادار از یک نوع است که هر روز باید مورد دادوستد قرار گیرد تا کل درصد تغییر آن روز ، در تعیین قیمت روز بعد ملاک باشد. حداقل سفارش انباشته حداقل مقدار سفارشی است که بازارگردان موظف است طبق قرارداد بازارگردانی همواره در سفارش خرید یا فروش خود در سامانهی معاملاتی بورس در هر نماد معاملاتی بهصورت فعال نگهدارد. حداقل معاملات روزانه حداقل میزان معاملات در هر نماد است که بازارگردان موظف به انجام آن در یک روز معاملاتی میباشد. حراج سازوکاری برای دادوستد اوراق بهادار بر پایهی انطباق سفارشهای خرید و فروش مشتریان با درنظر گرفتن اولویت قیمت و زمان است. حساب تضمین بورس حساب ویژه ای است که به منظور ایفای تعهدات “کارگزاران” ناشی از فعالیت کارگزاری با هدف حمایت از سرمایهگذاران، افتتاح میشود. حسابرس موسسات حسابرسی عضو جامعهی حسابداران رسمی ایران که امکان سنجی فنی، اقتصادی و مالی «طرح نوسازی و توسعه شرکت» را تایید میکند و گزارش پیشرفت کار، نرخ بازده و دیگر اطلاعات مالی طرح سرمایهگذاری را به اطلاع دارندگان “اوراق مشارکت” میرساند. حسابرس میتواند در عین حال “حسابرس” شرکت “ناشر” هم باشد. حسابرس معتمد موسسهی حسابرسی است که بر اساس ضوابط “دستوالعمل موسسات حسابرسی معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار” به عنوان موسسهی حسابرسی معتمد سازمان پذیرفته شده است. خرید گروهی خرید اوراق بهادار توسط کارگزار با کد معین، و تخصیص آن به مشتریان است. دارایی مال منقول یا غیرمنقول با مشخصات تعیینشده در این دستورالعمل است که میتواند مبنای انتشار اوراق اجاره واقع شود. داراییهای صندوق منظور کلیه حقوق مادی و معنوی صندوق است از جمله وجوه دریافتی از سرمایهگذاران بابت پذیرهنویسی اولیهی واحدهای سرمایهگذاری و صدور واحدهای سرمایهگذاری، اوراق بهاداری که از محل این وجوه به نام صندوق خریداری میشود و کلیه حقوق، منافع و سود متعلق به آنها، مطالبات صندوق از اشخاص و کارمزدهایی که مطابق اساسنامه یا امیدنامه برای صندوق دریافت میشود. دامنه مظنه حداکثر اختلاف بین قیمت سفارش خرید و سفارش فروش در هر نماد معاملاتی به درصد است که بازارگردان آن نماد، در سامانهی معاملاتی بورس وارد مینماید. این درصد نسبت به قیمت سفارش خرید محاسبه میشود. دامنه نوسان قیمت پایینترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه، طی یک یا چند جلسهی رسمی معاملاتی بورس، قیمت میتواند نوسان داشته باشد. دوره پذیره نویسی اولیه مهلتی است که طبق مادهی 8 برای فروش واحدهای سرمایهگذاری صندوق به قیمت مبنا و تامین حداقل سرمایه مورد نیاز برای تشکیل و شروع فعالیت صندوق تعیین شده است. سامانه معاملاتی سیستم رایانهای است که دریافت سفارشهای خرید و فروش، تطبیق سفارشها و در نهایت انجام معاملات از طریق آن انجام میشود. سبد مجموعه داراییهای مالی است که از محل وجوه سرمایهگذاران خریداری میشود. سپردهگذاری عملیاتی است که طی آن اوراق بهاداری که در سامانه معاملات به ثبت رسیده است، قابلیت معامله پیدا میکند. سرمایهگذار خارجی شخص خارجی که مجوز معامله را از سازمان بورس دریافت نموده باشد. سرمایهگذاری خارجی راهبردی سرمایهگذار خارجی که قصد تملک بیش از 10درصد سهام یک شرکت پذیرفته شده در بورس یا بازار خارج از بورس را دارد، یا پس از تملک سهام یک شرکت پذیرفتهشده در بورس یا بازار خارج از بورس یک کرسی هیئت مدیرهی آن شرکت را در اختیار بگیرد. سفارش درخواست خرید و یا فروش اوراق بهادار است که توسط «مشتری» به کارگزار ارائه میشود. سهام کنترلی حداقل میزان سهام مورد نیاز برای آنکه دارندهی آن قادر به تعیین اکثریت اعضای هیات مدیرهی شرکت باشد. سهام مدیریتی میزانی از سهام یک شرکت که دارنده آن طبق اساسنامه اختیار تعیین حداقل یک عضو را در هیات مدیره شرکت دارد. سهامدار/سهامداران عمده سهامدار یا سهامدارانی که توانایی هدایت سیاستهای مالی و عملیاتی ناشر بهمنظور کسب منافع از فعالیتهای آن را دارا هستند. سهم شناور آزاد بخشی از سهام آن شرکت است که دارندگان آن همواره آمادهی عرضه و فروش آن سهام میباشند، و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام، در مدیریت شرکت مشارکت نمایند. شاخص نماگری است که تغییرات قیمت یا بازدهی یک یا مجموعهای از اوراق بهادار را طی دورهی زمانی مشخص نشان میدهد. شایعه اخباری حاکی از وجود اطلاعات مهمی است که بهطور غیررسمی منتشر شده و توسط ناشر تایید یا تکذیب نشده است و احتمال میرود بر قیمت اوراق بهادار ناشر تاثیر بااهمیت داشته باشد. شخص تحت کنترل شخص حقوقی است که ناشر میتواند سیاستهای مالی و عملیاتی آن را بهمنظور کسب منافع از فعالیتهای آن شخص، هدایت نماید. شرکت شخص حقوقی که با رعایت قانون تجارت یا قانون خاص حسب مورد تشکیل شده باشد. شرکت مادر (هلدینگ) شرکتی که با سرمایهگذاری در شرکت سرمایهپذیر جهت کسب انتفاع، آنقدر حق رای کسب میکند که برای کنترل عملیات شرکت، هیئت مدیره را انتخاب کند و یا در انتخاب اعضای هیئت مدیره موثر باشد. صندوق سرمایهگذاری نهادی مالی است که فعالیت اصلی آن سرمایهگذاری در اوراق بهادار میباشد و مالکان آن به نسبت سرمایهگذاری خود، در سود و زیان صندوق شریک هستند. ضامن شخص حقوقی است که پرداخت مبالغ اجارهبها و حسب مورد بهای خرید دارایی مورد اجاره و نیز سایر وجوهی که بانی ملزم به پرداخت آن به ناشر میباشد را تعهد و تضمین مینماید. عامل پرداخت شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویهی وجوه است که نسبت به پرداختهای مرتبط با اوراق اجاره در سررسیدهای معین به سرمایهگذاران اقدام مینماید. عامل فروش شخص حقوقی است که نسبت به عرضه و فروش اوراق اجاره از طرف نهاد واسط اقدام مینماید. عرضه عبارت است از اعلام آمادگی برای فروش اوراق بهادار از طرف کارگزار فروشنده. عرضه اولیه منظور نخستین عرضهی اوراق بهادار شرکت، پس از پذیرش آن در بورس است. عرضه خصوصی فروش مستقیم اوراق بهادار توسط “ناشر” به سرمایهگذاران نهادی است. عرضه عمومی عرضهی اوراق بهادار منتشره به عموم جهت فروش. فروش گروهی فروش اوراق بهادار تجمیع شدهی تعدادی از مشتریان با کد معین کارگزار میباشد. فروشنده شخص حقوقی یا حقیقی معتبر است که اقدام به فروش دارایی به نهاد واسط مینماید. فعالیت نامتعارف بازار بههرگونه نوسان نامتعارف در قیمت یا حجم دادوستد اوراق بهادار ناشر اطلاق میشود. فهرست نرخهای بورس سندی رسمی است که به منظور مشخص نمودن اوراق بهادار قابل معامله، معاملات انجام شدهی اوراق بهادار و قیمت آنها به تفکیک بازارهای اول و دوم، توسط بورس تنظیم و به اطلاع عموم میرسد. قرارداد سلف قراردادی است که براساس آن عرضهکننده مقدار معینی از دارایی پایه را بر اساس مشخصات قرارداد سلف در ازای بهای نقد به فروش میرساند تا در دورهی تحویل به خریدار تسلیم کند، خریدار میتواند معادل دارایی پایهی خریداری شده را طی قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش رساند. قرارداد مذکور نیز در این دستورالعمل به اختصار قرارداد سلف نامیده میشود. قیمت آغازین قیمتی است که در شروع جلسهی رسمی معاملاتی برای هر ورقهی بهادار در تابلو بورس اعلام میشود. قیمت باز نرخی است که اختیار تعیین آن از طرف «مشتری» به کارگزار واگذار میشود. قیمت پایانی قیمت هر ورقهی بهادار در پایان هر جلسه رسمی معاملاتی بورس است که محاسبه و توسط «بورس» اعلام میشود. قیمت پایه قیمت مشخص و بدون قید و شرطی است که توسط فروشنده برای عرضهی سهام در معاملات عمده تعیین و از طریق کارگزار فروشنده به بورس اعلام میشود و مبنای رقابت در معاملات عمده میباشد. قیمت پیشنهادی نرخی است که برای هر واحد اوراق بهادار از طرف کارگزار وارد سامانه معاملات میشود. قیمت محدود نرخی است که حداکثر یا حداقل آن از طرف «مشتری» به کارگزار اعلام میشود. قیمت معین نرخ ثابتی است که توسط «مشتری» برای انجام معامله به کارگزار اعلام میشود. قیمت تعدیلشدهی پایانی قیمتی است که پس از اعمال اثر تغییرات سرمایه یا تقسیم سود نقدی در قیمت پایانی محاسبه میشود. قیمت مرجع قیمت پایانی سهم یا قیمت تعدیل شده پایانی در روز معاملاتی قبل، حسب مورد است که توسط بورس محاسبه میشود. کارگزار موسسهای (شرکتی) است که با مجوز “سازمان” به نمایندگی از طرف اشخاص و یا به حساب خود حسب مورد، و براساس قوانین و مقررات مربوط، به دادوستد اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس و سایر خدمات کارگزاری میپردازد. کارگزار متعهد پذیره نویسی کارگزاری است که در عرضهی اولیهی اوراق بهادار به بورس، هماهنگی برای تامین مالی خرید بخشی از اوراق را که به فروش نمیرسد، به عمل آورده باشد. کارگزار معرف کارگزاری که در پذیرش اوراق بهادار نقش مشاور و کارشناس را برای عرضهی اولیه برعهده داشته باشد. کد معاملاتی شناسهی «مشتری» جهت انجام معاملهی اوراق بهادار در سامانهی معاملات است. این شناسه به صورت حروف، عدد، و یا ترکیبی از هر دو میباشد. کد معاملاتی گروهی شناسهای است که برای ورود سفارشهای خرید و یا فروش گروهی اصطلاحات بورسی برای هر شرکت کارگزاری در سامانهی معاملات تعریف شده است. این شناسه بهصورت حروف، عدد، و یا ترکیبی از هر دو میباشد. کنترل توانایی راهبری سیاستهای مالی و عملیاتی یک واحد تجاری بهمنظور کسب منافع از فعالیتهای آن. گواهی سرمایه گذاری سندی است که مطابق اساسنامه از طرف صندوق به نام یک سرمایهگذار صادر میشود و معرف تعداد واحدهای سرمایهگذاری در تملک آن سرمایهگذار است. گواهی نامه حق تقدم (حق خرید) گواهینامهای است که در آن میزان حقتقدم در خرید سهم، وجوه قابل واریز و مطالبات سهامدار در صورتی که وجود داشته باشد، قید شده است. گواهی نامه نقل و انتقال و سپرده سهام گواهینامهای است که دارایی سهام و میزان سهام سپرده شدهی سهامدار را نشان میدهد. مبارزه با پولشویی به منظور هماهنگ کردن دستگاههای ذیربط در امر جمعآوری، پردازش و تحلیل اخبار، اسناد و مدارک، اطلاعات و گزارشهای واصله، تهیهی سیستمهای اطلاعاتی هوشمند، شناسایی معاملات مشکوک و به منظور مقابله با جرم پولشویی شورای عالی مبارزه با پولشویی به ریاست و مسئولیت وزیر اقتصادی و دارایی و با عضویت وزرای بازرگانی، اطلاعات، کشور و رئیس بانک مرکزی با وظایف ذیل تشکیل میگردد:
دیدگاه شما