مبلغ بازيافتني چیست؟
مبلغ بازيافتني: به خالص ارزش فروش یک دارایی و يا ارزش اقتصادي يك دارايي، هر کدام که بیشتر است. مبلغ بازیافتنی گویند.
بهاي جايگزيني: به هزینه ای كه بايد براي خريد يا ساخت اقلام كاملاً مشابه پرداخت شود. بهای جایگزینی می گویند. در واقع اگر واحد تجاری بخواهد دارایی را جایگزین نماید باید چه مقدار بهای جایگزینی پرداخت نماید.
ارزش اقتصادي :
ارزش فعلي خالص جريان هاي نقدي آینده که ناشي از کاربرد پیوسته دارايي از جمله جريان هاي نقدي ناشي از واگذاري نهايي آن است. ارزش اقتصادی گویند.
ارزش منصفانه : به مبلغ پرداخت شده برای معامله یک دارایی در صورتی که خریدار وفروشنده تمایل داشته و مطلع باشند. و همچنین معامله در شرایط عادی انجام شود ارزش منصفانه گویند.
بهاي جايگزيني مستهلک شده : به بهاي ناخالص جايگزيني يک دارايي (يعني بهاي جاري جايگزيني يک دارايي نو با توان خدمت‌دهي مشابه) بعد از کسر استهلاک مبنی بر بهاي مزبور و مدت زمان استفاده شده از آن دارايي بهای جایگزینی مستهلک شده گویند.
بهاي تمام شده :
بهای تمام شده: مبلغ وجه نقد يا معادل نقد پرداختي و يا ارزش منصفانه كه جهت تحصيل يك دارايي در زمان تحصيل يا ساخت آن واگذار گردیده است. و مبلغي که براساس الزامات خاص ساير استانداردهاي حسابداري (مانند مخارج تأمين مالي) به دارايي مورد نظر اختصاص داده شده است.
مبلغ دفتري : مبلغي كه دارايي بعد از کم شدن استهلاك انباشته و زيان كاهش ارزش انباشته مربوط ، به آن مبلغ در ترازنامه منعکس مي‌شود.
ناخالص مبلغ دفتري : بهاي تمام شده دارايي يا ساير مبالغ جايگزين بهاي تمام شده.
مبلغ استهلاك‌پذير :
مبلغ استهلاک پذیر: بهاي تمام شده دارايي يا ساير مبالغ جايگزين بهاي تمام شده در صورتهاي مالي، با کم شدن ارزش باقيمانده آن.
ارزش باقيمانده : مبلغ برآوردي که واحد تجاري در حال حاضر مي‌تواند از واگذاري دارايي پس از كسر مخارج برآورد کرده واگذاري، بدست آورد. با اين فرض که دارايي در وضعيت ذکر شده در پايان عمر مفيد باشد.
ارزش جایگزینی چیست
شرکت سبدگردان آگاه با 20 میلیارد ریال سرمایه ثبت شده، به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های گروه مالی آگاه شروع به کار کرده است. با تجربه سال‌ها مدیریت سرمایه، این شرکت قادر است دارایی شما را در بورس اوراق بهادار مدیریت کند.
کسب سود بدون نیاز به درگیری‌ها و دغدغه‌های فکری و کمک تیم مدیریت سرمایه آگاه و تحلیلگران برتر اکنون برای شما فراهم شده است.
در مطلب «ارزشیابی سهام چگونه است؟» درباره ارزشیابی سهام و روش‌های مختلف آن توضیح دادیم. یکی دیگر از روش‌های ارزشیابی و یافتن ارزش ذاتی یک سهم، ارزش جایگزینی است. ارزش جایگزینی هر سهم عبارت است از ارزش یک ورقه بهادار با این فرض که در زمان محاسبه ارزش، قصد ایجاد شرکت را داشته باشیم. به عبارت دیگر برای محاسبه ارزش جایگزینی سهم، باید همه هزینه‌هایی را که برای راه‌اندازی شرکت با شرایط فعلی داریم محاسبه و مقدار به دست آمده را، بر تعداد سهام شرکت تقسیم کنیم. در ادامه مفهوم ارزش جایگزینی سهم را با جزئیات بیشتر بررسی خواهیم کرد.
ارزش جایگزینی یا Replacement Value مخارجی است که باید برای ساخت یا خرید یک دارایی کاملاً مشابه با دارایی فعلی بپردازیم. در مورد سهام شرکت‌ها، برای محاسبه ارزش جایگزینی، باید همه هزینه‌هایی که برای تأسیس شرکت فعلی در زمان حال لازم است را محاسبه کنیم. این هزینه را بر تعداد سهام شرکت فعلی تقسیم می‌کنیم و رقمی که به دست می‌آید برابر است با ارزش جایگزینی هر سهم شرکت.ارزش جایگزینی چیست
شرکت‌ها در زمان فروش دارایی‌های خود، می‌توانند برای شناسایی سود غیرعملیاتی از این روش استفاده کنند. برای محاسبه ارزش جایگزینی، شرکت باید همه دارایی‌ها از جمله زمین، ساختمان، ابزار و تجهیزات خود را به قیمت روز در نظر بگیرد. همچنین بعضی از دارایی‌های جاری مانند مطالبات و ذخایر مالیاتی، ارزیابی و در ترازنامه جایگزین می‌شوند. پس از کسر بدهی‌ها از دارایی‌های شرکت، مقدار حقوق صاحبان سهام جدید به دست می‌آید. تحلیلگران نیز از این روش در تحلیل شرکت استفاده می‌کنند. زیرا ارزش دفتری دارایی‌ها در ترازنامه، در ارزشیابی شرکت از درجه اعتماد بالایی برخوردار نیست.
برای مثال برای محاسبه ارزش جایگزینی برای شرکتی که ۱۰ سال تأسیس شده است، باید دارایی‌های فعلی این شرکت بر اساس نرخ امروز در نظر گرفته شود. ارزش جایگزینی در تئوری باید به ارزش بازار دارایی کاملاً نزدیک باشد؛ بنابراین تحلیلگران باید به ارزش جایگزینی سهام شرکت‌ها نیز توجه کنند و در کنار سایر عوامل و استفاده از روش‌های دیگر، ارزش جایگزینی سهم را در تحلیل‌های خود در نظر بگیرند.
ارزش جایگزینی بسیاری از شرکت‌های بزرگ و با سابقه بورس، تا چندین برابر ارزش بازاری آنها است زیرا ارزش دارایی‌های جاری و غیر جاری شرکت در طی سالیان فعالیت و در اثر تورم و افزایش قیمت‌ها، افزایش پیدا کرده است. این شرکت‌ها سالیانه به تغییر و تعدیل ترازنامه و ارزش دارایی‌های خود نمی‌پردازند؛ بنابراین ارزش فعلی شرکت با ارزش جایگزینی آن متفاوت خواهد بود. هرچه سابقه فعالیت شرکتی بیشتر باشد، ارزش جایگزینی آن نیز بیشتر خواهد بود.
سهام‌دارانی که ارزش جایگزینی سهم را محاسبه می‌کنند در واقع به اصل تداوم فعالیت شرکت توجهی ندارند. اصل تداوم به معنی ادامه‌دار بودن فعالیت شرکت تا بی‌نهایت است. همچنین به کیفیت استفاده از دارایی‌ها در درآمدزایی شرکت توجه نمی‌شود.
استفاده از ارزش جایگزینی می‌تواند برای افرادی که تمایل به تأسیس شرکت جدید دارند نیز مفید باشد. این افراد می‌توانند با محاسبه دارایی‌های فعلی یک شرکت، ارزیابی کنند که تأسیس شرکت جدید در حال حاضر مقرون‌به‌صرفه است یا خیر. همچنین متوجه خواهند شد که آیا می‌توانند با شرکت‌های در حال فعالیت رقابت کنند یا توان رقابتی کافی برای این کار را ندارند.
همان‌طور که توضیح دادیم برای محاسبه ارزش جایگزینی ابتدا باید دارایی‌های فعلی شرکت مانند زمین، ساختمان، تجهیزات و … به نرخ روز ارزیابی شود. سپس میزان این دارایی‌ها از بدهی‌های شرکت کم شود. برای محاسبه ارزش جایگزینی به ازای هر سهم می‌توان از معادله زیر استفاده کرد:
همچنین برای محاسبه ارزش جایگزینی سهام شرکت در انتهای دوره، می‌توان ارزش تاریخی شرکت را به سودهای حاصل از نگهداری سهام اضافه کرد. به عبارت دیگر، سودهای حاصل از نگهداری دارایی‌ها تفاوت میان ارزش تاریخی دارایی‌ها و ارزش روز آنها در پایان دوره است.
سود در روش جایگزینی، شامل سود عملیاتی و سود حاصل از نگهداری دارایی‌ها است. این سود می‌تواند تحقق‌یافته یا تحقق‌نیافته باشد؛ اما اگر ارزیابی سهام بر مبنای تاریخی آنها انجام شود، سود عملیاتی، حاصل تفاوت درآمدها و هزینه‌های دوره است. اگر شرکت قصد فروش دارایی‌های خود را نداشته باشد، از تفاوت ارزش جایگزینی با بهای تمام‌شده تاریخی سودی نمی‌برد.
• یکی از مزایای استفاده از ارزشگذاری جایگزینی این است که تفاوت میان سود عملیاتی و سود نگهداری دارایی‌ها، ارزیابی بهتری را از شرکت نشان می‌دهد.
• این ارزش اطلاعات مفیدی را در پیش‌بینی عملکرد آتی شرکت بیان می‌کند. • از آن جایی که ارزش جایگزینی هزینه‌ای که شرکت برای خرید دارایی باید بپردازد را نشان می‌دهد، قابلیت قیاس منطقی‌تری را نسبت به ارزش تاریخی برای مقایسه با فروش جاری دارد. در برابر مزایای استفاده از این روش، معایبی نیز وجود دارد: • این روش به طور کامل به بازدهی و سودآوری شرکت توجه نمی‌کند. برای مثال شرکت‌هایی در بورس فعال هستند که بازده بالایی ندارند اما ارزش سهام آنها با استفاده از این روش بالا است. • این ارزش واقعی نبوده و در جایی ثبت نمی‌شود. • در بعضی از اوقات استفاده از ارزش جایگزینی، هزینه بالایی دارد. • بعضی از دارایی‌های نامشهود نیز امکان لحاظ شدن در این ارزش را ندارند.
شرکت‌هایی که دارایی‌های آنها زیاد است، تمایل به در نظر گرفتن ارزش جاری دارند. برای محاسبه ارزش جاری باید از قیمت‌های جاری نیز استفاده شود. یکی از روش‌های محاسبه ارزش جاری دارایی‌ها، استفاده از ارزش جایگزینی است. هنگامی که ارزش دارایی‌های یک شرکت در اثر تورم و گذشت زمان افزایش می‌یابد، نیاز به ارزش جایگزینی وجود خواهد داشت. ارزش جایگزینی هزینه‌ای است که اگر شرکت هم‌اکنون اقدام به خرید دارایی‌های خود کند، باید بپردازد. تحلیلگران برای یافتن ارزش فعلی شرکت از این روش استفاده می‌کنند؛ البته نباید تنها به این روش اکتفا شود و لازم سایر روش‌ها نیز در تحلیل به کار روند.
ارزش گذاری به روش ارزش جایگزینی سهام
به ارزش یک ورقه‌بهادار شرکت با ارزش جایگزینی چیست؟ این فرض که قصد ایجاد شرکت موردنظر را در تاریخ محاسبه داشته باشیم، ارزش جایگزینی می‌گویند. این ارزش، بهای هر برگه سهم شرکت با قصد راه‌اندازی شرکتی دیگر با خصوصیات مشابه و در وضعیت فعلی است. پس از محاسبه کل منابع مصرف شده برای راه‌اندازی شرکت فرضی جدید، مجموع این منابع بر تعداد کل سهام تقسیم شده و ارزش جایگزینی هر سهم به‌دست می‌آید.
به بیان دیگر ارزش جایگزینی مخارجی است که باید برای خرید یا ساخت یک قلم موجودی کاملاً مشابه با دارایی فعلی، متحمل شویم. درواقع این مبلغ هزینه‌ای است که برای کسب همان دارایی پرداخت می‌شود.
در این مطلب عناوین زیر را بررسی خواهیم کرد:
مفهوم ارزش جایگزینی
اگر فرض کنیم شرکت سهامی الف که ۳ سال پیش تأسیس‌شده، قصد جایگزینی دارایی‌های خود را به تاریخ امروز داشته باشد، به مبلغی که باید بپردازد تا بتواند همان دارایی را تهیه کند، ارزش جایگزینی گفته می‌شود. ارزش جایگزینی، ارزش یک سهم شرکت است به‌طوری‌که یک شرکت دقیقاً مانند همان شرکت در تاریخ محاسبه، ایجاد شود. چنانچه شرکت قصد فروش دارایی خود را داشته باشد، از این طریق می‌تواند سود غیرعملیاتی خود را شناسایی کند. سود به‌دست‌آمده به روند کلی و اصلی فعالیت شرکت ارتباط ندارد. بر اساس این روش، تمام هزینه‌های تأسیس و راه‌اندازی مجدد شرکت تا شرایط کنونی آن، برآورد شده و ارزش جایگزینی چیست؟ بر تعداد سهام منتشرشده تقسیم می‌شود. در این ارزیابی باید دقت کنیم که دارایی‌هایی نظیر زمین، تجهیزات و املاک (دارایی‌های ثابت) به قیمت روز آنها در نظر گرفته شوند.
تصمیم‌گیری براساس ارزش جایگزینی
سرمایه‌گذاران به هنگام تصمیم‌گیری و تحلیل، باید به ارزش جایگزینی ارائه‌شده برای سهام یا دارایی دقت داشته باشند. اما این ارزش باید در کنار موارد دیگری ازجمله سودآوری و نسبت‌های مالی شرکت موردسنجش قرار گیرد.
افرادی که تنها به ارزش جایگزینی دارایی‌های شرکت تکیه داشته باشند، اصل ” تداوم فعالیت” در شرکت و همچنین کیفیت استفاده از دارایی‌ها را در درآمدزایی شرکت در نظر نگرفته‌اند.
در شرایط تورمی، بهای تمام‌شده اطلاعات کاملی را در اختیار استفاده‌کنندگان قرار نمی‌دهد؛ درنتیجه تحلیلگران به دنبال روشی بودند که ارزیابی صحیح‌تری در خصوص دارایی‌ها ارائه دهد. ارزش جایگزینی یکی از روش‌هایی است که با استفاده از آن ارزش موجود در ترازنامه به ارزش واقعی نزدیک‌تر است.
روش ارزیابی جایگزینی در مقایسه با روش دفتری، شیوه کامل‌تری است اما معایبی دارد که ازجمله این معایب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد؛
۱- این ارزش فاقد جنبه واقعی بوده و درجایی به ثبت نمی‌رسد.
۲- برخی از دارایی‌ها مانند دارایی‌های نامشهود در محاسبه این ارزش لحاظ نمی‌شود.
۳-این روش ارزیابی، به بازدهی و سودآوری شرکت توجهی ندارد.
۴- استفاده از روش ارزیابی جایگزینی، هزینه بالایی دارد.
۵- ازآنجایی‌که این روش مبنای ثبت‌شده ندارد، ممکن است بر ویژگی اعتماد تأثیرگذار باشد.
۶- تعیین ارزش در شرایط تغییر فنّاوری مشکل است.
نحوه محاسبه ارزش جایگزینی هر سهم:
برای محاسبه ارزش جایگزینی سهام یک شرکت، ابتدا دارایی‌های ثابت شامل اموال، ماشین‌آلات و تجهیزات به نرخ روز ارزیابی می‌شوند. دلیل اینکه ارزش روز این دارایی‌ها باید محاسبه شود آن است که باگذشت زمان و به‌خصوص در شرایطی خاص مانند تورم، ارزش روز دارایی‌ها باارزش دفتری آنها متفاوت خواهد شد.
پس‌ازآن باید دارایی‌های جاری مانند مطالبات و اقلام ذخیره مالیاتی و … هم بر مبنای ارزش روز، مورد ارزیابی قرار بگیرد.
برای محاسبه حقوق صاحبان سهام، پس از ارزیابی‌های فوق و جایگزین کردن مقادیر آن در ترازنامه، بدهی‌ها را از دارایی‌ها کسر می‌نماییم. با تقسیم عدد حاصل‌شده بر تعداد سهام منتشرشده، ارزش جایگزینی به ازای هر سهم به دست می‌آید.
به شیوه دیگری هم می‌توان ارزش جایگزینی انتهای دوره را مورد محاسبه قرارداد؛ ارزش جایگزینی در پایان دوره، برابر با ارزش تاریخی به‌اضافه هر نوع سود حاصل از نگهداری دارایی برابر است. سود حاصل از نگهداری دارایی‌ها، تفاوت میان ارزش تاریخی دارایی‌ها و ارزش روز آنها در پایان دوره است.
سود حاصل از ارزیابی به شیوه جایگزینی:
در روش ارزشیابی سهام بر مبنای تاریخی، سود عملیاتی حاصل تفاوت هزینه‌ها و درآمدهای دوره است. اما در روش جایگزینی مبلغ سود شامل سود عملیاتی به‌اضافه سود حاصل از نگهداری دارایی‌ها است که می‌تواند تحقق‌یافته یا تحقق‌نیافته باشد.
اگر شرکت قصد فروش دارایی خود را نداشته باشد و به فعالیت معمول خود ادامه دهد، از مابه‌التفاوت ارزش جایگزینی با بهای تمام‌شده تاریخی سودی نمی‌برد. در این حالت مبلغ حاصل از فروش دارایی‌ها، سود غیرعملیاتی محسوب می‌شود و به روند کلی فعالیت شرکت ارتباطی نداشته و تکرارشونده هم نیست. پس توصیه می‌شود سهامداران سودآوری و توانایی شرکت در ایجاد جریانات نقدی را بیشتر از ارزش جایگزینی موردتوجه قرار دهند.
ویژگی شیوه ارزیابی جایگزینی:
۱-اصل ثبات واحد پول دارایی
۲-رعایت اصل تحقق
۳-در روش تاریخی، دارایی‌ها به قیمت تمام‌شده بعد از کسر استهلاک انباشته در ترازنامه نمایش داده می‌شوند؛ درحالی‌که در روش جایگزینی، دارایی‌ها در ترازنامه بر مبنای ارزش جایگزینی (به‌صورت ارزش جایگزینی خالص) در ارزش جایگزینی چیست؟ تاریخ ترازنامه نشان داده می‌شوند. پس در این روش هرگونه افزایش و کاهش در ارزش دارایی‌ها در هر دوره منعکس می‌شود.
۴-در روش تاریخی سود عملیاتی از تفاوت بین درآمدها و هزینه‌ها به دست می‌آید درحالی‌که در روش ارزش جایگزینی، سود شامل سود عملیاتی و سود حاصل از نگهداری دارایی‌ها است. سود حاصل از دارایی‌ها می‌تواند تحقق‌یافته یا تحقق‌نیافته باشد.
نکته:سود تحقق‌یافته مربوط به اقلام فروش رفته است و سود تحقق‌نیافته مربوط به اقلامی است که هنوز در اختیار سازمان هستند.
مزایای ارزشگذاری به شیوه جایگزینی:
۱-یکی از ویژگی‌های ارزشگذاری جایگزینی، تفاوت قائل شدن میان سود عملیاتی و سود نگهداری از دارایی‌ها است که این موضوع برای ارزیابی کارایی مدیران مفید است.
۲- ارزش جایگزینی اطلاعات مفیدتر و کاربردی‌تری را در پیش‌بینی عملکرد آینده، به دست می‌دهد.
۳- ارزش جایگزینی مبلغی است که شرکت باید در حال حاضر برای تحصیل دارایی بپردازد. بنابراین قابلیت قیاس منطقی‌تری نسبت به ارزش تاریخی برای مقایسه با فروش جاری دارد.
نتیجه‌گیری
مدیران شرکت‌هایی که دارای موجودی و دارایی‌های ثابت زیادی هستند، به استفاده از قیمت‌های جاری تمایل دارند. زیرا در زمان ترقی قیمت‌ها، قیمت تمام‌شده کالای فروش رفته و استهلاک براساس قیمت‌های جاری، بالاتر از قیمت‌های مبتنی بر بهای تاریخی است. لذا سود مشمول مالیات کمتر بوده و مالیات کم‌تری پرداخت می‌کنند. لذا برای رسیدن به قیمت‌های جاری، از ارزش‌های جاری استفاده می‌شود. تجزیه و تحلیل‌ها نشان می‌دهد که انتخاب یکی از روش‌های ارزش‌های جاری بر اساس ضابطه سودمندی یا عملی بودن هزینه، کمتر امکان‌پذیر است. یکی از این روش‌ها، روش ارزش جایگزینی است که به نظر می‌رسد دارای سودمندی بیشتری است. البته مسئله هزینه و مخارج بالای تهیه چنین اطلاعاتی، سودمندی اطلاعات تهیه شده را خنثی می‌کند.
حسابداری - حسابرسی - کارشناسی ارشد
به نام خدای حسابگر-حسابساز-حسابدان-حسابرس وحسابدار آسمان و زمین و هر آنچه در اوست.
ارزش جایگزینی یعنی چه؟
ارزش جايگزيني هر سهم، ارزش يك ورقه بهادار است با فرض اينكه قصد ايجاد شركت مورد نظر در تاريخ محاسبه را داشته باشيم. براي محاسبه آن، ابتدا تمام هزينه‌هايي كه براي راه‌اندازي شركت با وضعيت فعلي آن لازم است برآورد شده و رقم به دست آمده بر تعداد سهام شركت تقسيم مي‌شود.
از آنجا كه ارزش دفتري دارايي‌ها در ترازنامه نمي‌تواند قابليت اعتماد بالايي در ارزشيابي شركت داشته باشد، تحليل‌گران از محاسبه ارزش جايگزيني در برآوردهاي خود مدد مي‌گيرند. بدين ترتيب ابتدا دارايي‌هاي ثابت شركت، شامل اموال، ماشين‌آلات و تجهيزات آن به نرخ روز ارزيابي مي‌شوند؛ زيرا با گذشت زمان و به خصوص در شرايط تورم، ارزش روز اين دارايي‌ها با ارزش دفتري اختلاف پيدا كرده است. همچنين دارايي‌هاي نامشهود شركت مانند سرقفلي، امتيازات آب و برق و. نيز ارزيابي مي‌شوند.
در كنار اين موارد بايد برخي از دارايي‌هاي جاري همچون مطالبات كه ذخيره براي آنها ناكافي است و نيز برخي از اقلام همچون ذخاير مالياتي نيز مورد ارزيابي قرار گيرند. پس از ارزيابي اين موارد و جايگزيني مقادير آنها در ترازنامه شركت، با كسر نمودن بدهي‌ها از دارايي‌هاي شركت، مقدار حقوق صاحبان سهام جديد به دست مي‌آيد كه همان ارزش جايگزيني است. با تقسيم اين مقدار بر تعداد سهام ارزش جايگزيني به ازاي هر سهم مشخص مي‌شود. اگرچه اين روش ارزيابي در مقايسه با ارزش دفتري كامل‌تر است ولي كاستي‌هايي را نيز دربردارد؛ از جمله آنكه در اين روش به بازدهي و سودآوري شركت توجه چنداني نمي‌شود. براي مثال، هم‌اكنون شركت‌هايي در بورس هستند كه ارزش سهام آنها با استفاده از اين روش مقدار بالايي را نشان مي‌دهد، ولي بازدهي چنداني را نصيب سهامدار نمي‌كنند.
در «گفت و شنود» امروز ابعاد استفاده از اين روش در ارزيابي سهام را در گفت‌وگو با «ندا بشيري» كارشناس امور ناشران بورس اوراق بهادار تهران بررسي كرده‌ايم.
مقصود از ارزش جايگزيني چيست؟
در حسابداري صنعتي، ارزش توليد مجدد يك موجودي مواد و كالا را ارزش جايگزيني مي‌گويند اما در حسابداري مالي، ارزش جايگزيني به معني پول لازم براي تحصيل آن دارايي مي‌تواند باشد. يعني مي‌توان گفت ارزش جايگزيني بدان معناست كه اگر واحد تجاري، دارايي‌اي را بخواهد جايگزين نمايد، نهايتا چه ميزان بايد پرداخت كند كه همان دارايي را به دست آورد. ارزش جايگزيني در تئوري بايد به ارزش بازار كاملا نزديك باشد هرچند در واقعيت معمولا اين طور نيست.
چگونه مي‌توان از خلال اطلاعات صورتهاي مالي به كشف ارزش جايگزيني پرداخت؟
با توجه به اينكه صورتهاي مالي با قاعده بهاي تمام‌شده در زمان تحصيل دارايي ثبت مي‌گردد و در بسياري موارد، تورم قيمت دارايي‌ها را با گذشت زمان بالا برده است (ولي نحوه گزارشگري و ارزشيابي شركت تغيير نكرده) پس كشف دقيق ارزش جايگزيني دارايي‌ها با تكيه بر صورتهاي مالي مشكل است.
آيا ارزش جايگزيني مي‌تواند ملاكي براي تصميم‌گيري در خريد سهام باشد؟
تحليل‌گران در هنگام خريد سهام به ارزش جايگزيني دقت مي‌كنند، البته اين مساله بايد در كنار ساير موارد و با ضريب اهميت خاص خود در نظر گرفته شود؛ زيرا مواردي چون درآمدزايي و سودآوري شركت از محل فعاليت عملياتي مهم‌تر از ارزش جايگزيني است.
بعضا عنوان مي‌شود كه شركت‌هاي بزرگ مثل ايران خودرو تا 5 برابر ارزش بازار خود، ارزش جايگزيني دارند. علت اين فاصله قابل توجه بين قيمت روز و ارزش مزبور چيست؟
دارايي شركت‌ها طي سال‌هاي مختلف با قيمت تمام شده، ثبت شده است و در صورتهاي مالي تغيير نمي‌كنند؛ بنابراين با سپري شدن زمان، ارزش روز كه مي‌تواند معرف ارزش جايگزيني باشد، به روز رساني نمي‌گردد و به همين دليل مخصوصا در شركت‌هايي كه سابقه فعاليت بيشتري دارند اين فاصله قيمتي بيشتر به چشم مي‌خورد.
برخي نسبت به سبقت قيمت روز از ارزش جايگزيني هشدار داده و مثلا در شركت‌هاي پتروشيمي مساله رشد شديد ارزش بازار به علت رشد سودآوري را مدنظر قرار داده‌اند؛ از نظر شما اين هشدارها آيا محلي از اعراب دارند؟
به طور كلي افرادي كه تنها به ارزش جايگزيني شركت در تعيين بهاي سهام آن دقت مي‌كنند، به اصل «تداوم فعاليت» يعني ادامه فعاليت‌هاي شركت در مدت زمان نامعلوم از يك طرف و استفاده از دارايي‌ها براي جريان درآمدزايي از سوي ديگر توجه ندارند بنابراين بايد گفت اگر شركت قصد فروش دارايي‌هاي خود را نداشته براي تعيين قيمت سهام بهتر است به خالص جريانات نقدي آينده كه سهام براي سرمايه‌گذار ايجاد مي‌نمايد، توجه نماييم؛ همين مساله (پتانسيل سودآوري) توجيه‌كننده رشد قيمت سهام شركت‌هاي پتروشيمي است.
برخي معتقدند با رشد نرخ ارز، ارزش جايگزيني شركت‌ها از نظر دلاري افت شديدي كرده و اين پتانسيلي براي خريد سهام محسوب مي‌شود. نظر شما در اين مورد چيست؟
چنانچه شركتي براي تحصيل تجهيزات مورد نياز خود به خريد از خارج از كشور متكي باشد، براي تحصيل نمونه مشابه آن، سرمايه‌گذار بايد مبالغ بيشتري را بپردازد بنابراين، مي‌توان گفت ارزش جايگزيني اين گروه از شركت‌ها رشد كرده است. از طرفي چنانچه به دليل افزايش نرخ ارز، منابع پولي بورس به سمت بازار ارز جريان يافته باشد و كاهش قيمت را به دليل كاهش تقاضاي سهام و نه موارد ديگر شاهد باشيم، زمان مناسبي براي خريد است.
سهامداران چگونه بايد مساله ارزش جايگزيني را در تصميم‌گيري‌هاي خود براي سرمايه‌گذاري لحاظ كنند؟
شركتي كه قصد فروش دارايي‌هاي خود را نداشته و به فعاليت معمولش ادامه مي‌دهد، از مابه‌التفاوت ارزش جايگزيني با بهاي تمام‌شده تاريخي سودي نمي‌برد، مگر اينكه قصد فروش دارايي را داشته باشد كه در آن صورت نيز سود ناشي از فروش دارايي، سود غير‌عملياتي بوده و به روند كلي فعاليت شركت ارتباطي ندارد و تكرارشونده هم نيست. بنابراين، توصيه مي‌شود سهامداران خرد كه معمولا نگاه مديريتي و استراتژيك به شركت‌ها ندارند، سودآوري و توانايي توليد جريانات نقدي در سهام شركت‌ها را به ميزاني به مراتب بيشتر از ارزش جايگزيني در تصميم‌گيري خود مدنظر قرار دهند.
«ارزش جایگزینی» چقدر مهم است؟
گروه بورس- اعظم شریفی: ارزش جایگزینی هر سهم، ارزش یک ورقه بهادار است با فرض اینکه قصد ایجاد شرکت مورد نظر در تاریخ محاسبه را داشته باشیم. برای محاسبه آن، ابتدا تمام هزینه‌هایی که برای راه‌اندازی شرکت با وضعیت فعلی آن لازم است برآورد شده و رقم به دست آمده بر تعداد سهام شرکت تقسیم می‌شود.
گروه بورس- اعظم شریفی: ارزش جایگزینی هر سهم، ارزش یک ورقه بهادار است با فرض اینکه قصد ایجاد شرکت مورد نظر در تاریخ محاسبه را داشته باشیم. برای محاسبه آن، ابتدا تمام هزینه‌هایی که برای راه‌اندازی شرکت با وضعیت فعلی آن لازم است برآورد شده و رقم به دست آمده بر تعداد سهام شرکت تقسیم می‌شود. از آنجا که ارزش دفتری دارایی‌ها در ترازنامه نمی‌تواند قابلیت اعتماد بالایی در ارزشیابی شرکت داشته باشد، تحلیلگران از محاسبه ارزش جایگزینی در برآوردهای خود مدد می‌گیرند. بدین ترتیب ابتدا دارایی‌های ثابت شرکت، شامل اموال، ماشین‌آلات و تجهیزات آن به نرخ روز ارزیابی می‌شوند؛ ارزش جایگزینی چیست؟ زیرا با گذشت زمان و به خصوص در شرایط تورم، ارزش روز این دارایی‌ها با ارزش دفتری اختلاف پیدا کرده است. همچنین دارایی‌های نامشهود شرکت مانند سرقفلی، امتیازات آب و برق و. نیز ارزیابی می‌شوند.
در کنار این موارد باید برخی از دارایی‌های جاری همچون مطالبات که ذخیره برای آنها ناکافی است و نیز برخی از اقلام همچون ذخایر مالیاتی نیز مورد ارزیابی قرار گیرند. پس از ارزیابی این موارد و جایگزینی مقادیر آنها در ترازنامه شرکت، با کسر نمودن بدهی‌ها از دارایی‌های شرکت، مقدار حقوق صاحبان سهام جدید به دست می‌آید که همان ارزش جایگزینی است. با تقسیم این مقدار بر تعداد سهام ارزش جایگزینی به ازای هر سهم مشخص می‌شود. اگرچه این روش ارزیابی در مقایسه با ارزش دفتری کامل‌تر است ولی کاستی‌هایی را نیز دربردارد؛ از جمله آنکه در این روش به بازدهی و سودآوری شرکت توجه چندانی نمی‌شود. برای مثال، هم‌اکنون شرکت‌هایی در بورس هستند که ارزش سهام آنها با استفاده از این روش مقدار بالایی را نشان می‌دهد، ولی بازدهی چندانی را نصیب سهامدار نمی‌کنند.
در «گفت و شنود» امروز ابعاد استفاده از این روش در ارزیابی سهام را در گفت‌وگو با «ندا بشیری» کارشناس امور ناشران بورس اوراق بهادار تهران بررسی کرده‌ایم.
مقصود از ارزش جایگزینی چیست؟
در حسابداری صنعتی، ارزش تولید مجدد یک موجودی مواد و کالا را ارزش جایگزینی می‌گویند اما در حسابداری مالی، ارزش جایگزینی به معنی پول لازم برای تحصیل آن دارایی می‌تواند باشد. یعنی می‌توان گفت ارزش جایگزینی بدان معناست که اگر واحد تجاری، دارایی‌ای را بخواهد جایگزین نماید، نهایتا چه میزان باید پرداخت کند که همان دارایی را به دست آورد. ارزش جایگزینی در تئوری باید به ارزش بازار کاملا نزدیک باشد هرچند در واقعیت معمولا این طور نیست.
چگونه می‌توان از خلال اطلاعات صورت‌های مالی به کشف ارزش جایگزینی پرداخت؟
با توجه به اینکه صورت‌های مالی با قاعده بهای تمام‌شده در زمان تحصیل دارایی ثبت می‌گردد و در بسیاری موارد، تورم قیمت دارایی‌ها را با گذشت زمان بالا برده است (ولی نحوه گزارشگری و ارزشیابی شرکت تغییر نکرده) پس کشف دقیق ارزش جایگزینی دارایی‌ها با تکیه بر صورت‌های مالی مشکل است.
آیا ارزش جایگزینی می‌تواند ملاکی برای تصمیم‌گیری در خرید سهام باشد؟
تحلیلگران در هنگام خرید سهام به ارزش جایگزینی دقت می‌کنند، البته این مساله باید در کنار سایر موارد و با ضریب اهمیت خاص خود در نظر گرفته شود؛ زیرا مواردی چون درآمدزایی و سودآوری شرکت از محل فعالیت عملیاتی مهم‌تر از ارزش جایگزینی است.
بعضا عنوان می‌شود که شرکت‌های بزرگ مثل ایران خودرو تا ۵ برابر ارزش بازار خود، ارزش جایگزینی دارند. علت این فاصله قابل توجه بین قیمت روز و ارزش مزبور چیست؟
دارایی شرکت‌ها طی سال‌های مختلف با قیمت تمام شده، ثبت شده است و در صورت‌های مالی تغییر نمی‌کنند؛ بنابراین با سپری شدن زمان، ارزش روز که می‌تواند معرف ارزش جایگزینی باشد، به روز رسانی نمی‌گردد و به همین دلیل مخصوصا در شرکت‌هایی که سابقه فعالیت بیشتری دارند این فاصله قیمتی بیشتر به چشم می‌خورد.
برخی نسبت به سبقت قیمت روز از ارزش جایگزینی هشدار داده و مثلا در شرکت‌های پتروشیمی مساله رشد شدید ارزش بازار به علت رشد سودآوری را مدنظر قرار داده‌اند؛ از نظر شما این هشدارها آیا محلی از اعراب دارند؟
به طور کلی افرادی که تنها به ارزش جایگزینی شرکت در تعیین بهای سهام آن دقت می‌کنند، به اصل «تداوم فعالیت» یعنی ادامه فعالیت‌های شرکت در مدت زمان نامعلوم از یک طرف و استفاده از دارایی‌ها برای جریان درآمدزایی از سوی دیگر توجه ندارند بنابراین باید گفت اگر شرکت قصد فروش دارایی‌های خود را نداشته برای تعیین قیمت سهام بهتر است به خالص جریانات نقدی آینده که سهام برای سرمایه‌گذار ایجاد می‌نماید، توجه نماییم؛ همین مساله (پتانسیل سودآوری) توجیه‌کننده رشد قیمت سهام شرکت‌های پتروشیمی است.
برخی معتقدند با رشد نرخ ارز، ارزش جایگزینی شرکت‌ها از نظر دلاری افت شدیدی کرده و این پتانسیلی برای خرید سهام محسوب می‌شود. نظر شما در این مورد چیست؟
چنانچه شرکتی برای تحصیل تجهیزات مورد نیاز خود به خرید از خارج از کشور متکی باشد، برای تحصیل نمونه مشابه آن، سرمایه‌گذار باید مبالغ بیشتری را بپردازد بنابراین، می‌توان گفت ارزش جایگزینی این گروه از شرکت‌ها رشد کرده است. از طرفی چنانچه به دلیل افزایش نرخ ارز، منابع پولی بورس به سمت بازار ارز جریان یافته باشد و کاهش قیمت را به دلیل کاهش تقاضای سهام و نه موارد دیگر شاهد باشیم، زمان مناسبی برای خرید است.
سهامداران چگونه باید مساله ارزش جایگزینی را در تصمیم‌گیری‌های خود برای سرمایه‌گذاری لحاظ کنند؟
شرکتی که قصد فروش دارایی‌های خود را نداشته و به فعالیت معمولش ادامه می‌دهد، از مابه‌التفاوت ارزش جایگزینی با بهای تمام‌شده تاریخی سودی نمی‌برد، مگر اینکه قصد فروش دارایی را داشته باشد که در آن صورت نیز سود ناشی از فروش دارایی، سود غیرعملیاتی بوده و به روند کلی فعالیت شرکت ارتباطی ندارد و تکرارشونده هم نیست. بنابراین، توصیه می‌شود سهامداران خرد که معمولا نگاه مدیریتی و استراتژیک به شرکت‌ها ندارند، سودآوری و توانایی تولید جریانات نقدی در سهام شرکت‌ها را به میزانی به مراتب بیشتر از ارزش جایگزینی در تصمیم‌گیری خود مدنظر قرار دهند.
دیدگاه شما