بورس و روزهای سبز، نگرانی‌ها و انتظارات پیش روی سرمایه‌گذاران
با توجه به اینکه هشت روز متوالی است که شاخص سهام در مسیر صعودی حرکت می‌کند و این شاخص که نشان‌دهنده وضعیت بازار است با ۵/۱۳ رشد از کف ماه خرداد فاصله گرفته است، طی روزهای اخیر شک و تردید در معاملات بازار بورس احساس می‌شود. فضایی که سبب شد طی دو روز کاری یکشنبه و دوشنبه، شاهد افزایش نسبی فشار فروش در ابتدای معاملات باشیم. روز گذشته نیز شاخص کل پس از افت صبحگاهی، مجددا به مدار صعودی بازگشت و در پایان با ثبت رشد ۴۲/ ۰ درصدی به یک میلیون و ۲۴۳ هزار واحد رسید. کارشناسان بورس بارها در این خصوص هشدار داده‌اند که سرمایه‌گذاران با ذوق‌زدگی مجددا سرمایه‌های خود را به خطر نینداخته و با احتیاط و تحلیل بیشتری وارد بازاری شوند که اصلاح آن ۱۰ ماه به درازا کشیده بود؛ در ادامه یادداشت اکولیب از تحلیل محمدامین خدابخش، فعال و تحلیل‌گر بازار سرمایه را مطالعه میکنید.
احتمال احیا یا از بین رفتن برجام، نامشخص بودن تیم اقتصادی دولت بعدی، ابهامات بازار ارز و پیش‌بینی بالارفتن نرخ آن، توقف روندهای صعودی قیمت‌ها در بازارهای جهانی و عدم ورود جریان‌های پول‌های حقیقی به بورس از مهمترین مواردی‌ست که سرمایه‌گذاران باید به آنها توجه کنند.
در شرایط فعلی و حتی در صورت تداوم صعود قیمت‌ها، بعید است همانند دوره صعودی سال گذشته شاهد رشد دسته‌جمعی، سریع و لجام گسیخته قیمت‌ها باشیم.
در چند روز گذشته، معاملات در بازار بورس جان‌دارتر از چند ماه اخیر دنبال می‌شوند. در حالی که تا همین چند هفته پیش ارزش معاملات هر روز کمتر و کمتر می‌شد و افق روشنی پیش روی کاسته شدن از فشار عرضه در صف‌های فروش وجود نداشت، حالا نه تنها حجم این صف‌ها از کلیت دادوستدهای بازار سهام کاسته شده که در بسیاری از نمادها نیز کم و بیش شاهد شکل‌گیری صف‌های خرید بوده‌ایم، همین امر سبب شده تا با نزدیک شدن به فصل مجامع و کاسته شدن از ریسکهای سیاسی مشرف بر کلیت اقتصاد کشور، بورس و فرابورس در روزهای بهتری نسبت به قبل قرار بگیرند و به دنبال همین موضوع انتظار می‌رود اقبال سرمایه‌گذاران خرد نسبت به این بازار در مقایسه با روزهای بد بازار بیشتر شود.
طبیعتا این رویکرد طی روزهای اخیر توانسته خود را در اعداد و ارقام به ثبت رسیده از نماگرهای بورس نشان دهد و در حالی که ارزش معاملات خرد تا همین چندی قبل به زحمت به حدود ۲ هزار میلیارد تومان می‌رسید طی روزهای اخیر از ۵ هزار میلیارد تومان نیز فراتر رفته است. در این میان اگر چه دست به دست شدن سهام نتوانسته به شکلی پایدار خالص خرید حقیقی را مثبت کند با این حال مقایسه به ثبت رسیده در بازار سهام به خوبی نشان از آن دارد که در بسیاری از روزهای معاملاتی اخیر حقوقی‌ها نسبت به ماه‌های قبل خیلی کمتر از قبل اقدام به خرید سهام از اشخاص یاد شده کرده‌اند.
در همین راستا روز گذشته پیشی گرفتن تقاضا از عرضه سبب شد نسبت خالص خرید حقیقی در بورس از ۱۶۱ میلیارد تومان فراتر برود. بر این اساس معاملات روز دوشنبه اگرچه با رشد اندک شاخص بازار یاد شده (۴۲/ ۰درصد) به پایان رسید اما سمت و سوی تقاضا در تمامی نمادها یکدست نبود. بررسی معاملات سرمایه‌گذاران خرد بازار سهام حکایت از آن دارد که این اشخاص در روز گذشته بیشتر سرمایه وارده به بازار را به خرید نماد «شستا» از گروه چند‌رشته صنعتی اختصاص داده‌اند و اگر سطح تقاضا در این گروه تا سطح ۹۷ میلیارد تومان افزایش نمی‌یافت، خالص خرید حقوقی از ۵۷ میلیارد تومان فراتر نمی‌رفت.
بورس سبزپوش
اما چرا بازار سهام تا این حد نسبت به روزهای پیش رو به یکباره خوش‌بین شده است و در حالی که تا همین چندی قبل بسیاری از مردم مصرانه تلاش می‌کردند سهام خود را بفروشند، بازار سرمایه برای همین افراد نیز جذاب شده است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت همان‌طور که در بسیاری از گزارش‌های قبل مورد بررسی قرار گرفت، رشد قابل‌توجه قیمت‌ها در بازارهای جهانی، آن هم در حالی که قیمت بسیاری از سهام ازجمله نمادهای دلاری در بورس تهران کاهش می‌یافت، سبب شد تا استعداد رشد قیمت سهام پس از یک ریزش سهمگین که از نیمه دوم سال ۹۹ به بعد شکل گرفت، رفته رفته در بازار سرمایه فراهم شود.
تمامی این موضوعات در حالی روی داد که در طول ۱۰ ماه اخیر ازدیاد تغییرات قوانین و دستورالعمل‌ها هم در اقتصاد و هم در بورس دست به دست واهمه‌های ایجاد‌شده از قیمت‌گذاری دستوری داد و توانست تاثیر منفی بر رویکرد سرمایه‌گذاری فعالان بازار سهام داشته باشد. این در حالی است که از ابتدای سال جاری تصمیمات غلطی همچون دامنه نوسان نامتقارن اصلاح شد و در حالی که وضعیت بازار همچنان نشان از ناامیدی مردم داشت سیاستگذار میزان دخالت خود در بازار سرمایه را کاهش داد. پس از آن نیز با روشن شدن حاصل انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا و سپس ایران از نا‌اطمینانی فعالان بازار سرمایه نسبت به آینده این بخش از اقتصاد کشور کاسته شد. در رویارویی با فصل مجامع و افتادن در مسیر تقسیم سود شرکت‌ها به‌طور سنتی که خوش‌بینی فعالان بازار را در پی دارد زمینه‌های رشد قیمت در بستر یاد شده فراهم و تشدید شد. دقیقا به همین دلیل بود که منفی‌ترین بهار بازار سرمایه که عقبگرد ۶/ ۱۰ درصدی میانگین قیمت‌ها در بورس را حاصل کرده بود، در روزهای پایانی خود به تدریج تغییر جهت داد. در واقع تغییر رویکرد به بازار سهام به افزایش تقاضا در این بازار انجامید. هم‌اکنون با این تغییرات فضای ناامیدانه معاملات سهام نیز جای خود را به افزایش تحلیل‌های خوش‌بینانه داده و پیگیری روند صعودی بازار گمانه‌زنی‌ها در مورد صعود قیمت‌ها را داغ کرده است.
نگرانی‌های پیش رو
تمامی این خوش‌بینی‌ها و تغییرات رخ داده طی یک ماه اخیر این سوال را برانگیخته است که آیا پس از فصل مجامع نیز بازار به همین شکل پیوسته به رشد خود ادامه خواهد داد یا موانعی پیش روی روزهای سبز بورس قرار دارد؟
شاید بتوان جواب سوالاتی از این دست را این‌گونه داد. طبیعتا در هر بازاری که عوامل مثبت تقویت می‌شود عوامل منفی نیز حضور دارند که یا از اثر آنها کاسته شده یا از سوی بازار نادیده گرفته می‌شوند. برای مثال در همین یک سال گذشته که بورس تهران فراز و نشیب قابل‌توجهی را در بحث عرضه و تقاضای سهام شاهد بود، مهمترین عامل رشد پرشتاب و سقوط غیرمنتظره قیمت‌ها در همین عوامل منفی نهفته بود که به سبب خوش‌بینی زیاد مردم و کارشناسان به چشم هیچ کس نمی‌آمد.
در شرایط کنونی اما اوضاع مانند سال ۹۹ بد نیست. در این مدت اگرچه عواملی منفی در اقتصاد جهانی یا فضای داخلی وجود داشته است، با این حال هیچ عاملی آنقدر مخرب نبوده که بتوان افزایش بهای سهام آن هم به شکل فعلی را ناشی از تقاضای هیجانی در بازار مربوطه دانست. اما مساله اینجاست که در همین بازار نیز عوامل منفی وجود دارد که نادیده گرفتن آنها می‌تواند منجر به ضرر و زیان فعالان بازار سهام شود.
نخست آنکه حضور فعالان بازار سهام مانند گذشته در این بازار نیست و عدم اعتماد به ساز و کار سهام پس از یک ریزش بیش از ۵۰ درصدی در نماگر اصلی بورس، قدرت ریسک‌پذیری آنها را کاهش داده است. از سویی دیگر اگرچه رخوت بازارهای موازی از جذابیت رقبای سهام کاسته است با این وجود مشخص نبودن آینده اقتصاد کشور و ناپایداری گمانه‌زنی‌ها درخصوص تیم آینده دولت سیزدهم سبب شده تا تمایل به خرید سهام آنچنان که باید در این مقطع از فعالیت بازار سرمایه افزایش پیدا نکند.
نکته دیگر این است که قیمت دلار به عنوان یکی از مهمترین فاکتورهای شکل‌دهنده به قیمت سهام در طی سال‌های اخیر اثر روانی بالایی در میان فعالان بازار سرمایه پیدا کرده و همین اثر روانی باعث شده تا چگونگی تحولات آن نقشی عمده در تحلیل قیمت سهام داشته باشد. این عامل در حال حاضر اگر چه توانسته با تثبیت در کانال ۲۴ هزار تومان از انتظارات منفی موجود در بازار سهام بکاهد اما در صورتی که در همین سطح تثبیت شود ممکن است توجیه‌پذیری رشد قیمت سهام در این بازار را کم کند.
در میان تمامی این عوامل اگر بخواهیم به نکته مهم دیگری اشاره کنیم حتما باید به این نکته توجه داشته باشیم که وزن قیمت‌های جهانی در تحلیل قیمت سهام از اهمیت بسیاری برخوردار است. از آنجا که بخش عمده‌ای از ارزش بازار سهام (بیش از ۶۰ درصد) مربوط به شرکت‌های کامودیتی‌محور است، تاثیر قیمت‌های جهانی بر بازار سهام بالاست. همین امر سبب می‌شود تا به طور سنتی چشم تحلیلگران داخلی به بازارهای جهانی کالاهای اساسی باشد و از داده‌های به دست آمده از این بازار به شدت استفاده کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که هم‌اکنون به دلیل رشد قابل‌توجه قیمت این دارایی‌ها، چند وقتی است که رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی نیز متوقف شده که می‌تواند سبب کاهش شتاب رشد سودآوری شرکت‌های بورسی شود.
اما عامل دیگری که در این مسیر می‌تواند بازار سرمایه را تهدید کند، ابهامات مربوط به روند مذاکرات احیای برجام است که می‌تواند با محدود کردن تعامل با اقتصاد جهانی، انتظارات تورمی را تقویت کند و هزینه‌های مبادله را نیز همچنان در سطحی بالا نگه دارد به خصوص که اظهارات شخصیت‌های اقتصادی احتمالی دولت آینده، نویدبخش احیای روابط با اقتصادهای بزرگ غربی نیست . طبیعتا به ثمر نرسیدن این مذاکرات که هم‌اکنون سیگنال‌های به مانع خوردن آن نیز از سوی طرفین برجام به گوش می‌رسد، می‌تواند با سلب عواید ناشی از برداشته شدن تحریم بر آینده شرکت‌ها و همچنین درآمدزایی آنها اثر منفی بگذارد. از این رو به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاران باید با در نظر گرفتن تمامی ریسکهای موجود (چه مثبت و چه منفی) اقدام به چینش پرتفوی سرمایه‌گذاری خود کنند و از ذوق‌زدگی پرهیز کرده و نگذارند مجددا پای شبه کارشناسان به تصمیمات آنها باز شود.
پارامترهای تاثیرگذار بر معاملات بازار سهام در هفته پایانی تیر
یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به مهمترین عوامل تاثیرگذار بر معاملات بورس گفت: پیش‌بینی می‌شود در هفته جاری بازاری معقول و مناسب را پیش رو داشته باشیم، اما برخی از سهام و صنایع به دلیل رشد اخیر وارد روند اصلاحی می‌شوند.
شاخص بورس در نخستین روز از هفته گذشته معاملات خود را براساس پیش بینی اکثر کارشناسان، نزولی آغاز کرد و در نهایت با ۱۱ هزار و ۳۰۸ واحد افت و با شاخص یک میلیون و ۲۷۰ هزار واحد به معاملات خود پایان داد.
طبق قواعد بازار، شاخص بورس همیشه بعد از چند روز رشد متوالی برای مدتی نیازمند افت و اصلاحی موقت می شود تا بتواند خود را برای صعودی دوباره و با شتابی بیشتر آماده کند، اما در این میان اکثر فعالان حاضر در بازار معتقد بودند که با توجه به عبور شاخص بورس از کانال یک میلیون و ٢٥٠ هزار واحد چندان خطری تهدیدکننده معاملات بورس نیست و ایجاد روند نزولی در معاملات بورس نباید سهامداران را نگران روند ایجاد شده در بازار کند.
با توجه به پیش بینی اکثر کارشناسان درباره احتمال افزایش میزان عرضه در بازار، شاخص بورس از روز یکشنبه هفته گذشته مجدد وارد مدار صعودی شد که همین موضوع توانست نشان دهنده موقتی بودن نوسان های موجود در بازار و اطمینان سهامداران برای وجود روزهای روشن در معاملات بورس باشد.
همچنین در ادامه روند صعودی بازار، شاخص بورس در روز دوشنبه بعد از سه ماه مجدد به کانال یک میلیون و ٣٠٠ هزار واحد ورود کرد که همین موضوع توانست روزنه ای از امید را در دل سهامداران روشن کند.
با توجه به صحبت های مطرح شده از سوی فعالان حاضر در بازار که معتقد بودند شاخص بورس بعد از ورود به مدار صعودی به رشدی حدود ١٥ درصدی دست پیدا کرده است؛ بنابراین ایجاد اصلاح های موقتی در روند بازار نباید سهامداران را نگران و هیجان زده برای فروش های غیرمنطقی در این بازار کند.
در ادامه، روز چهارشنبه خبری در رسانه ها مبنی بر موافقت آمریکا با لغو یا تعلیق ۶ بخش (انرژی، پتروشیمی، بانک، خودروسازی و کشتیرانی و بیمه) و در عین حال لغو تحریم ۷۴۸ نام و مقام ایرانی منتشر شد که این خبر با توجه به ایجاد برخی از خوش بینی ها اما معاملات بازار را در آخرین روز معاملاتی هفته گذشته در هاله ای از ابهام و سکون قرار داد و سهامداران در انتظار شفاف سازی هر چه زودتر این خبر و تصمیم گیری های خود برای سرمایه گذاری در این بازار هستند.
پارامترهای تاثیرگذار بر معاملات بازار سهام
"امیرعلی امیرباقری" امروز (شنبه) در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا به روند معاملات بورس در هفته ای که گذشت اشاره کرد و افزود: در بازار هفته ای که گذشت قدرت تقاضا و عرضه به تعادل رسیدند و در پاره ای از موارد شاهد پیشی گرفتن عرضه بر تقاضا در بازار بودیم که البته انتظار این اتفاق بعد از رشد قیمت سهام برای کوتاه مدت وجود داشت.
وی به پارامترهای مهم تاثیرگذار بر بازار سهام تاکید کرد و گفت: از بعد خارجی بحث دور هفتم مذاکرات وین در مورد برجام و مسایل حاشیه ای آن مطرح است، با توجه به شرایطی که اکنون در آن قرار داریم و تصمیم قدرت های جهانی تا استقرار دولت آینده نباید انتظار نتیجه چشمگیری از این مذاکرات داشت؛ بنابراین سایه این ابهام کماکان بر سر بازار سرمایه در کلیت اقتصاد وجود دارد.
امیرباقری خاطرنشان کرد: از طرف دیگر با توجه به رشد قیمت سهام در کوتاه مدت و برخورد آن به مقاومت ها، انتظار اصلاح درون کانالی بر کلیت بازار وجود داشت که این اتفاق به وقوع پیوست، این موضوع باید به طور حتم مورد توجه سرمایه گذاران باشد تا بین معنای اصلاح و ریزش تفکیک قایل باشند.
اخبار مثبت از مذاکرات وین و موضوع برجام
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: از طرف دیگر از بعد خارجی اخبار خوبی در خصوص بحث مذاکرات وین و موضوع برجام به گوش می رسد که آن هم مربوط به آزاد شدن منابع ارزی در کره جنوبی و ژاپن است، این موضوع می تواند تا حدودی بر چشم انداز سیاسی و اقتصادی تاثیر مثبت داشته باشد.
وی به شیوع ویروس کرونا اشاره و بیان کرد: موضوع کرونا اکنون و در وضعیت فعلی مهار نشده است و کلیت کشور به ویژه حوزه اقتصادی را تحت تاثیر خود قرار داده است که سایه این بحران در رکود بخش تقاضا و بخش خدمات دیده می شود.
تثبیت نرخ سود بین بانکی در رقم های فعلی
امیرباقری به کاهش نرخ سود بین بانکی اشاره کرد و افزود: نرخ سود بین بانکی همچنان به روند کاهشی درون کانالی خود ادامه می دهد و انتظار داریم که در رقم های فعلی تثبیت شود، همین موضوع می تواند منجر به سوق سرمایه های مردم به سمت بازار سرمایه شود.
چالش شرکت‌های تولیدی با بحران انرژی و آب
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: از طرفی در بخش انرژی بحث بحران در مقولات آب و برق وجود دارد که می تواند شرکت های تولیدی را با چالش مواجه کند و به طور طبیعی بر تولید و سود آنها اثرگذار خواهد بود.
وی گفت: از طرف دیگر، از مدار خارج شدن بخشی از خطوط تولید و ثابت ماندن بخش تقاضا در بازار تا حدودی قیمت محصولات این شرکت ها را با افزایش همراه کرد و توانست تا حدودی موازنه بین اثر منفی برقرار و آن را خنثی کند.
برگزاری مجامع، محرکی برای معاملات بازار سرمایه
امیرباقری به برگزاری مجامع روی خوش بورس به انتظارات و تاثیر آن بر معاملات بورس اشاره کرد و اظهار داشت: تیر ماه همیشه فصل برگزاری مجامع بوده است و به عنوان محرکی برای معاملات بازار سرمایه محسوب می شود که این محرک می تواند از بعد اعلام و تقسیم سود، آورده نقدی برای سهامداران یا از لحاظ تببین استراتژی های میان مدت و بلندمدت شرکت ها فصلی تاثیرگذار باشد و این فصل به عنوان فصل استراتژیک برای بازار سرمایه محسوب می شود و بر کلیت بازار سرمایه اثر گذار خواهد بود.
پیش بینی معاملات بورس در هفته جاری
این کارشناس بازار سرمایه روند معاملات بورس در هفته جاری را پیش بینی کرد و افزود: با توجه به رشد قیمتی سهام در هفته های گذشته، انتظار می رود که بازار تا حدودی وارد فضای استراحت شود، اکنون بحث ریزش برای بازار سرمایه مطرح نیست و فقط موضوع حاکم در روند بازار، اصلاح درون کانالی است.
وی تاکید کرد: پیش بینی می شود در هفته جاری بازاری معقول و مناسب را پیش رو داشته باشیم اما برخی از سهام و صنایع به دلیل رشد اخیر وارد روند اصلاحی می شوند، از طرفی برای کلیت اقتصاد و بازار سرمایه بهتر است تا روندها همگام با استراحت و تثبیت قیمتی ادامه پیدا کنند تا شاهد بحران هایی مانند سال گذشته در بازار نباشیم.
پیش بینی رشد اقتصادی مثبت
امیرباقری تاکید کرد: خبر خوشی که در چند روز گذشته برای اقتصاد ایران به گوش رسید، بحث پیش بینی رشد اقتصادی مثبت بود که این پیش بینی می تواند تحریک کننده بخش تولید کشور و کمکی به شاخص و بازار سرمایه باشد.
نگاه واقع‌بینانه سرمایه‌گذاران به سهام و شرکت‌ها
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه سرمایه گذاران باید نگاه واقع بینانه تری را نسبت به سهام و شرکت ها داشته باشند و در شرایط فعلی که بحث سودسازی شرکت ها حرف اول را می زند باید تحلیل سودمحور را جایگزین تحلیل دارایی محور کنند ، اظهار داشت: سهامداران باید از این طریق از شرکت ها انتظار سودسازی داشته باشند، در کنار این اتفاق باید سرمایه ها به سمت این شرکت ها سوق داده شوند تا کارایی بازار افزایش پیدا کند.
وی خاطرنشان کرد: از طرفی با توجه به نبود بازارهای مالی جایگزین به دلیل وجود موانع قانونی و شکاف قیمتی تقاضا، انتظار می رود تا همچنان نخستین نگاه سرمایه گذاران، ورود سرمایه ها به بازار سرمایه باشد که همین موضوع می تواند نکته مهم و مثبتی برای بازار تلقی شود.
روند معاملات در بازارهای جهانی
امیرباقری به روند معاملات در بازارهای جهانی اشاره و بیان کرد: اکنون قیمت های جهانی در شرایط خوبی قرار دارند زیرا با فروکش کردن موج کرونا در سایر کشورها تا حدودی تقاضای جهانی افزایش پیدا کرد و این موضوع به صورت مستقیم اثر خود را بر کامودیتی ها (مواد پایه و معدنی) گذاشت که همین موضوع می تواند بر سهام صادرات محور و کامودیتی محور بازار سرمایه به عنوان نکته ای مثبت تلقی شود.
انتظارات تورمی رو به کاهش است
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه بحث انتظارات همواره در اقتصاد بحثی مهم و کلیدی است، گفت: به صورت سنتی یک پارادایمی در بازار وجود دارد که انتظار می رود همیشه بعد از ریزش سنگین شاهد روند صعودی در بازار باشیم؛ بنابراین می توان بخشی از روند صعودی اخیر بازار را به این انتظارات نسبت داد.
به گفته وی، انتظارات تورمی رو به کاهش است و پیش بینی می شود کلیت فضای تورمی به سمت فضای رکودی سوق پیدا کند که البته این به معنای حاکم شدن رکود بر کلیه جوانب اقتصادی نیست.
امیرباقری با بیان اینکه سهامداران باید قدرت تفکیک سهام و صنایع را از یکدیگر داشته باشند و سرمایه خود را در معرض ریسکی قرار دهند که بازدهی معقولی به همراه داشته باشد، اظهار داشت: با این اتفاق عنصر تحلیل در بازار تقویت می شود و سهامداران بی تجربه باید از کارشناسان باتجربه یا سرمایه گذاری عیرمستقیم در بازار استفاده کنند.
روی خوش بورس به انتظارات
نقدینه - روند کاهشی قیمت‌ها در بورس در روزهای اخیر حتی با انتشار گزارش‌های بهاری خوب شرکت‌ها متوقف نشده است. این در حالی است که در شرایط عادی بازار همواره با روی خوش به استقبال این گزارش‌ها می‌رفت.
به گزارش پایگاه خبری نقدینه به نقل از دنیای‌اقتصاد ، روند کاهشی قیمت‌ها در بورس در روزهای اخیر حتی با انتشار گزارش‌های بهاری خوب شرکت‌ها متوقف نشده است. این در حالی است که در شرایط عادی بازار همواره با روی خوش به استقبال این گزارش‌ها می‌رفت. این‌طور که به نظر می‌رسد وجود ریسکهای متعدد در اقتصاد ایران و عدم قطعیت‌های موجود، سرمایه‌گذاران را نسبت به مولفه‌های قوی بنیادی بی‌واکنش کرده است.
بورس تهران در روزهای گذشته شاهد ارائه گزارش‌های فصلی شرکت‌ها به سامانه کدال بود. در این روزها اگرچه عملکرد فصل بهار برای بسیاری از تحلیلگران رضایت‌بخش به نظر می‌رسید اما بی‌تفاوتی قیمت‌ها به این عملکرد خوب حکایت از چیز دیگری داشت، به طوری که همزمان با افت قیمت‌ها، ارزش معاملات سهام نیز هر روز کف جدیدی برای ۱۴۰۱می‌سازد. این‌طور که به نظر می‌رسد فعالان بازار سهام به سبب عوامل متعددی که هم اکنون به عدم‌اطمینان کنونی در بازارهای مالی شکل می‌دهند، با وجود رسیدن قیمت دلار نیمایی به محدوده ۲۶هزار تومان، گزارش‌های فصلی عمدتا خوب و رشد قیمت‌های جهانی ناشی از کاهش واهمه از سیاست‌های ضد تورمی فدرال رزرو، قصد افزایش تقاضا در معاملات روز یکشنبه را نداشته‌اند. این عامل اگرچه با تداوم رویکرد مثبت بازارهای جهانی به قیمت‌ها در روزهای آتی از شانس تغییر برخوردار است، اما ممکن است با تداوم عوامل منفی نظیر بی‌اعتمادی مردم به بازار سهام، ابهام‌های برجامی و عواملی از این دست نادیده گرفته شود.
افت تقلیدی قیمت‌ها
بازار سهام در روزهای اخیر تحولات مهمی را پشت سر گذاشته است. افت قیمت کامودیتی‌ها دست‌کم در دو هفته گذشته توانسته اثر منفی بسیاری بر اذهان سرمایه‌گذاران بورسی داشته باشد. این افت قیمت که خود ناشی از سیاست‌های ضدتورمی در کشورهایی همچون ایالات متحده بوده بر تقاضای جهانی کالاهای اساسی اثر منفی گذاشته و توانسته بورس تهران را به عنوان یکی از اثرپذیرترین بازارهای مالی از قیمت کالاهای پایه متاثر کند. در همین راستا طی چند روز گذشته شاخص کل بورس پس از کشمکش‌های بی‌حاصل در نهایت سطح یک‌میلیون و ۵۰۰هزار واحدی را هم از دست داد و با رسیدن به سطح یک‌میلیون و ۴۶۹هزار واحدی در روز یکشنبه بر یاس و ناامیدی فعالان بازار سهام برای حرکت قیمت‌ها در روزهای بعدی افزود.
در حال حاضر بررسی متغیرهای عمده شکل‌دهنده به رفتار خریداران و فروشندگان در بازار سهام حکایت از آن دارد که بازار سهام در راستای حفظ وضع موجود، یعنی ماندگار کردن قیمت‌ها در سطوح فعلی از قوت چندانی برخوردار نیست. این ضعف در حالی در قیمت‌های سهام به وقوع پیوسته که بررسی گزارش‌های ارائه‌شده به تارنمای کدال حکایت از آن دارد که عملکرد شرکت‌ها در سه‌ماهه نخست بهار خوب بوده است. در واقع بنا بر آنچه سرمایه‌گذاران حرفه‌ای بازار سهام و کارشناسان می‌گویند، در شرایط عادی نه تنها این گزارش‌ها می‌تواند در بسیاری از نمادها اوضاع معاملات را دگرگون کند بلکه اگر وضعیت روانی بازار مناسب باشد می‌تواند به تسریع روند صعودی قیمت‌ها منتهی شود. پیش‌تر نیز در خصوص وضعیت روانی بازار سهام و دلایل متعدد نگاه بدبینانه به سهام شرکت‌ها در میان مردم عادی سخن به میان آمده است. اما وضعیت فعلی نشان می‌دهد که حتی نمادهای غیر‌دلاری نیز نتوانسته‌اند آنچنان که باید راه خود را به سوی سطوح بالاتر تابلوهای معاملاتی باز کنند.
همین امر سبب شد در خلال معاملات روز گذشته افت قیمت‌ها در بازار سهام منجر به کاهش ۶۹/ ۰درصدی شاخص بورس شود. بررسی عملکرد بازارهای دارایی در سایر کشورها طی هفته‌های اخیر نشان از آن دارد که عکس‌العمل قیمت‌ها در بورس و فرابورس به شرایط فعلی در مواقع بسیاری همسو با فراز و فرود شاخص‌های سهام مطرح در دنیا بوده است. با این حال برای آنکه بدانیم عامل بی‌اعتمادی به فضای کنونی که خود مولود عدم‌اطمینان سنگین در اقتصاد کشور است، چه تاثیری بر بازار داشته، باید این نکته را در نظر داشته باشیم که متغیر تورم در ایران هیچ‌گاه به اندازه کشورهای دیگر نمی‌تواند در بسیج کردن پس‌اندازهای عمومی به سمت بازارهای غیر‌مولد و تشدید فعالیت‌های سفته‌بازانه گام بردارد. بنابراین اگرچه با نگاهی سطحی به قیمت‌های جهانی می‌توان در نگاه اول برای دلیل افت قیمت سهام در بورس یا فرابورس توجیهات مناسبی دست و پا کرد اما در بطن همه این تفسیرها باید به این نکته مهم توجه داشت که بازار سهام ایران با وجود اثرپذیری بالا از تورم، آن هم در شرایطی که انتظارات تورمی بسیار قد علم کرده، به این حال و روز افتاده است.
دویدن در تاریکی
برای درک چرایی اینکه چرا بازار هم‌اکنون اهمیت چندانی به انتظارات تورمی نمی‌دهد بهتر است ابتدا قضیه را با مثالی ساده توضیح دهیم. فرض کنید در جنگلی تاریک (که طبیعتا دویدن در آن خیلی سخت است) از دست جانوری درنده فرار میکنید. شانس زنده ماندن شما در چنین فضای ناهموار و پرمانعی نسبت به زمانی که در دشتی هموار و زیر نور آفتاب می‌دوید چقدر خواهد بود؟ طبیعتا پاسخ دادن به چنین سوالی خیلی ساده است. هر انسان عاقلی که فرق روز و شب و مسیر هموار و ناهموار را بداند بدون شک دشت را گزینه بهتری به حساب می‌آورد. برای اینکه بدانیم چرا بازار سهام ایران هم‌اکنون نه به گزارش‌های فصلی شرکت‌ها واکنشی مثبت نشان می‌دهد و نه به انتظارات فزاینده تورمی که ماه‌هاست در اقتصاد شکل گرفته و به این روز افتاده، تنها کافی است به همین مثال بالا رجوع کنیم. عدم اتخاذ سیاست‌های پولی قابل اتکا و همچنین در ابهام ماندن برجام سبب شده تقریبا هیچ‌کس تصویری روشن از احتمالات پیش رو نداشته باشد. دقیقا به همین دلیل است در تمامی بازار به جز بازار سهام نیز در روزها و هفته‌های روی خوش بورس به انتظارات اخیر نوسان‌های رخ‌داده بسیار اندک بوده‌اند و حتی با وجود افت قیمت طلا در بازارهای جهانی بهای سکه کاهش محسوسی نداشته است. در واقع آنچه در تمامی بازارها اتفاق افتاده می‌توان به عنوانی پازلی بزرگ‌تر دید که بورس را هم در خود جای داده است. سرمایه‌گذار مانند فردی که از ارتفاع آویزان مانده و جرات تکان خوردن ندارد در بیشتر مواقع قیمت‌ها را آنچنان بی‌تحرک نگه می‌دارد که انگار هیچ عاملی برای اثر‌گذاری بر قیمت‌ها وجود ندارد. در این میان افت قیمت سهام که در برخی از گروه‌ها محسوس‌تر است در شرایطی رخ داده که همین عدم‌اطمینان مطرح‌شده ریسکی مضاعف را پیش روی سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. این ریسک چیزی نیست جز ملغمه‌ای از افت قیمت‌های جهانی که در ابتدا اشاره شد و مسکوت ماندن مذاکرات برجام. این روزها همه چیز آنقدر در فضای اقتصاد سیاسی ایران مبهم است که تقریبا تحلیل‌ها همه با اماواگر‌های بزرگ و کوچ بسیاری مواجه شده‌اند. برخی مانند صنایع پتروشیمی و پالایشی که همواره نرخ خوراک مهمترین دغدغه آنها بوده و سرمایه‌گذاران در مقاطع بسیاری از تصمیمات یک‌شبه در آن صدمه خورده‌اند همچنان سابقه پیشین را نکته‌ای پرابهام برای ثبات هزینه‌ها در آینده می‌دانند. صنایعی نظیر خودرو همچنان تحت‌تاثیر قیمت‌گذاری دستوری زیان را انباشته می‌کنند و آنهایی هم که مانند پالایشی‌ها با افزایش قابل‌توجه کرک اسپرد در فصل بهار روبه‌رو بودند احتمالا در ماه‌های آتی به سبب افت قیمت نفت ناشی از افزایش نرخ بهره در آمریکا نتوانند بهار رویایی ۱۴۰۱ را در تابستان تکرار کنند. همه اینها سبب شده توجهی را که انتظار می‌رفت، به سمت نمادهای موفق بهار که هم اکنون گزارش‌های آنها روی کدال قرار می‌گیرد شاهد نباشیم. اینکه تا چه اندازه می‌توان بازار را برای بی‌توجهی به این تغییرات مقصر دانست امری است که ارائه پاسخ منطقی برای آن را می‌توان به آینده واگذار کرد، آن هم دقیقا وقتی که نه سرخوردگی‌های فعلی پابرجا باشد و نه هیجانات کنونی بتواند تحلیل‌ها را مخدوش کند. اما می‌توان تصور کرد که بنا بر تجربه تلخ سال ۹۹ و فرسایش طولانی‌مدت روند نزولی طبیعتا دیگر کسی نمی‌خواهد تخم‌مرغ‌های خود را در سبد تحلیل‌های خوش‌بینانه بگذارد.
سبز پژمرده بازارها
اما از کم‌توجهی به گزارش‌ها و انتظارات اقتصادی مردم که بگذریم، می‌توان گفت در روز گذشته همزمان با تعطیلی بازارهای داخلی یک اتفاق خوب برای بورس افتاد که می‌تواند در روز جاری بر دادوستدهای بازار سهام اثر بگذارد. این امر چیزی نبود جز افت شاخص دلار و رشد قیمت‌های جهانی که در اثر افزایش خوش‌بینی سرمایه‌گذاران آمریکایی و به تبع آنها سرمایه‌گذاران بین‌المللی روی داده است. بر این اساس قیمت دلار در مقایسه با ۶ ارز دیگر مورد بررسی طی این روز کاهش یافت و سبب شد شاخص یادشده از محدوده ۱۰۹ به سطح ۱۰۷ واحدی کاهش پیدا کند. در پی چنین رویدادی قیمت نفت برنت دریای شمال تا زمان نگارش این گزارش در روز گذشته به حدود ۱۰۳دلار و ۵۴سنت در هر بشکه رسید که نشانگر ۶۷/ ۱درصد افزایش است. همچنین قیمت هر تن مس با ۷/ ۲درصد افزایش روی خوش بورس به انتظارات از سطح ۷۳۵۲ دلار گذشت که در پایان هفته قبل و قبل از انتشار ارقام تورم ماهانه در آمریکا مساله‌ای کمتر محتمل تلقی می‌شد. گفتنی است در این روز سایر فلزات اساسی نیز سبزپوش بودند. سرمایه‌گذاران پس از اینکه دیدند در ماه گذشته تورم در بخش انرژی و مواد غذایی افزایشی نبوده است، به اظهارنظرهای امیدوارانه در خصوص سهل‌تر شدن روش مقابله تورم از سوی فدرال رزرو پرداختند. بر این اساس در حال حاضر بازارهای جهانی به این جمع‌بندی رسیده‌اند که احتمالا تصمیمات پیش روی سیاستگذار پولی در ایالات متحده این بار به رشد۷۵/ ۰درصدی نرخ بهره منتهی نخواهد شد. همین امر در کنار تصمیم جدید چینی‌ها برای بهبود وضعیت اقتصادی با پرداخت تسهیلات و کمک‌مالی سبب شد در روز معاملاتی اخیر ترمز روند صعودی در شاخص دلار کشیده و قیمت بسیاری از کامودیتی‌ها با افزایش همراه شود. این مساله همچنین سبب شده شاخص‌های آمریکایی سهام نیز در روز گذشته رشد خوبی را شاهد باشند. موضوعی که می‌تواند با فرض ثبات در سایر مولفه‌ها به نفع بورس تهران تمام شود. این بازار که در هفته‌های اخیر اثرپذیری بالایی از مسائل رخ داده در بازارهای جهانی داشته است، حالا می‌تواند در کشاکش نوسانات روی‌داده در شاخص دلار و تصمیمات بانکداران مرکزی جهان اندکی آرامش را تجربه کند. مضاف بر اینکه تداوم صعود بازارهای جهانی می‌تواند در همراهی با گزارش‌های سه‌ماهه امیدوار‌کننده مسیر پیش رو را برای رشد قیمت سهام در بازار داخلی هموار کند. البته نمی‌توان منکر این نکته شد که با وجود هر دو عامل مثبت، سرمایه‌گذاری چه در بازار سهام و چه در سایر بازارها در ایران همچون همان مثال دویدن در جنگل تاریک امری بسیار پرریسک است و همین امر می‌تواند راه را برای بی‌تفاوت ماندن بخشی از بازار به عوامل مثبت نیز هموار کند.
۲ خطر در کمین بورس/ چه سرنوشتی در انتظار بازار سرمایه است؟
شاخص بورس این روزها سریع‌تر از پیش‌بینی‌های قبلی رشد کرده و انتظار می‌رود که به زودی کانال از دست داده ۲ میلیون واحدی را پس بگیرد اما کارشناسان برای آینده بازار سرمایه دغدغه‌هایی را مطرح می‌کنند.
به گزارش تجارت‌نیوز، شاخص کل بورس در سال ۱۴۰۰ سریع‌تر از انتظارات قبلی رشد کرده و در حالی که قبل از این پیش‌بینی می‌شد که بورس تا پایان سال در نهایت قله یک میلیون ۷۰۰ یا یک میلیون ۸۰۰ هزار واحدی را فتح کند، حالا شاخص کل از نیمه کانال یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد عبور کرده است.
شاخص کل بورس در آخرین روز کاری به یک میلیون و ۵۵۰ هزار واحد رسیده است و پیش‌بینی‌ها بر این است که چنانچه بهای دلار به ۳۰ هزار تومان برسد، شاخص کل بورس به سرعت به دو میلیون واحد می‌رسد و در واقع بعد از حدود یک سال کانال از دست داده را پس می‌گیرد.
حالا در بازار آزاد تهران بهای دلار ۲۸ هزار تومان را رد کرده و به نظر می‌رسد انتظارات تورمی در حال رشد است.
این روزها به رغم خوش‌بینی‌های قبلی مذاکرات وین متوقف شده و تحلیلگران نگاه به احتمال احیای برجام نگاه منفی‌تری دارند.
از آن سمت با سقوط افغانستان و نگرانی برای تشدید ناآرامی در این کشور و تعلیق یکی از بزرگترین بازارهای بزرگ صادرات ایران برخی تصور می‌کنند که ارزآوری به ایران دشوارتر خواهد شد.
تمام این موارد در کنار رشد بی‌امان نقدینگی و هشدارهای تورمی کارشناسان موجب شده که انتظارات تورمی رشد کرده و شاخص بورس رشد سریع‌تری داشته باشد.
ایمان رئیسی، کارشناس بازار سرمایه به جماران گفته است که اگر انتظارات تورمی ادامه پیدا کند بورس به زودی و با افزایش قیمت دلار به شاخص ۲ میلیون واحد می‌رسد.
او تاکید کرده است که البته رشد بورس در حال حاضر ناشی از افزایش قابل اعتنای تقاضا برای سرمایه‌گذاری در بازار یا رشد واقعی ارزش سهام شرکت‌ها نیست و صرفا به دلیل انتظارات تورمی است.
روزبه شریعتی، دیگر کارشناس بازار سرمایه هم با تائید این موضوع به ایسنا گفته است که اگر قرار باشد دلار در محدوده ۲۷ تا ۲۸ هزار تومان و دلار نیما در محدوده ۲۵ هزار تومان باقی بماند انتظار نمی‌رود شاخص کل بورس به دو میلیون واحد برسد و احتمالا در شهریورماه کمی درجا زدن را در بازار تجربه کنیم.
او معتقد است، اگر قیمت دلار توسط دولت جدید کنترل شود و ارزپاشی اتفاق بیفتد، روی بازار سرمایه تاثیر مثبت نمی‌گذارد اما اگر قیمت بالا رود که بعید است، بازار با هیجان به راه خودا ادمه می‌دهد. اما به طور کلی انتظار می‌رود تعادل ایجاد شود.
در این میان برخی دیگر از کارشناسان هم با اشاره به تداوم احتمالی تحریم و کسری بودجه نگران آن هستند که دولت سیزدهم هم برای رفع کسری بودجه خود دوباره به سوی بازار سرمایه بیاید و اتفاقات ناگوار بورس تکرار شود.
برای تحلیل بهتر از بازار سرمایه گزارش پیش‌بینی بورس از نظر کارشناسان را بخوانید.
باغانی: اخبار مثبت سیاسی انتظارات تورمی را کاهش داد/ مهمترین دلایل قرمز پوش شدن بورس در روزهای اخیر
کارشناس بازار سرمایه گفت: کاهش انتظارات تورمی، کاهش نرخ ارز و خبر بازگشایی سفارت‌های ایران و عربستان و بازگشت ایران به مذاکرات برجامی، ریزش بورس را کلید زد.
گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، در روزهای اخیر بورسی‌ها ریزش‌های متوالی را پشـت سر گذاشتند. با اینکه در هفته‌های گذشته بازار سرمایه چندین روز خوش به خود دید، اما به یک باره ورق برگشت و افت‌ها و ریزش‌های شدید بازار را دوباره در دست اندازی قرار داد که اهالی بازار سرمایه نسبت به قرارگرفتن در چنین مسیری به شدت گلایه‌مند هستند. علیرضا باغانی؛ کارشناس بازار سرمایه در این گفتگو با دانشجو مهمترین دلایل ریزش‌های بورس را توضیح داده است.
کارشناس بازار سرمایه دلایل ریزش‌ها و منفی شدن‌های شاخص بورس در روزهای اخیر را توضیح داد و گفت: ریزش‌ها و افت‌های بازار سرمایه در روزهای اخیر ناشی از چند موضوع مهم است. اما یکی از مهمترین دلایلی که برای ریزش بازارمی توان ذکر کرد افزایش نرخ بازده بدون ریسک است. یعنی در واقع فرصتی برای بازده بدون ریسک ایجاد شده است.
باغانی در این باره گفت: ضمن اینکه گزارش استخراج شده از سوی بانک مرکزی نشان می‌دهد نرخ بین بانکی به حدود ۱۹.۵ درصد رسیده است. در واقع اینک قیمت تمام شده پول ۱۹.۵ درصد شده است. وقتی نرخ بین بانکی که از ان با عنوان دانال نرخ سود یاد می‌شود دستخوش نوسانات رو به بالا می‌شود نشان دهنده افزایش قیمت تمام شده پول است. در واقع بانک مجبور است برای حفظ نسبت‌های خود سود بیشتری به سپرده گذار پرداخت کند، بنابراین این موضوع را هم می‌توان یکی از دلایل ریزش‌های اخیر بورس عنوان کرد.
کارشناس بازار سهام در این باره خاطر نشان کرد: با توجه به اینکه بسیاری از صندوق‌های با درآمد ثابت در بورس سود بالای ۲۰ درصدی پرداخت می‌کنند، ضمن اینکه اوراقی که در بازار سرمایه معامله می‌شود نیز بازار را دستخوش تحولاتی کرده است. به عنوان مثال چند روز گذشته ۵۳ هزار میلیارد تومان در بازار معامله شد که بخشی از آن عملیات بازار باز بانک مرکزی برای عملیات ریپو بود. در حالی که صندوق‌های سرمایه گذاری ۱۰۰۰ میلیارد تومان اوراق خریدند.
وی در این باره تصریح کرد: با اینکه صندوق‌های سرمایه گذاری می‌توانستند سهم بخرند، اما ترجیح دادند اوراق با بازده بالای ۲۰ درصد بخرند، لذا اگر همه عوامل اشاره شده را در کنار هم بگذاریم مثل افزایش نرخ بازده بدون ریسک، در کنار سایر ابهامات سیاسی و ارتباطات بین المللی، همه و همه عواملی است که در روزهای گذشته بورس را دچار تحولات منفی کرده بود.
علیرضا باغانی در خصوص تاثیر گذاری مسائل سیاسی و بین المللی روی بورس گفت: به هر حال مساله بازگشت ایران به توافق برجام، موضوع مذاکره با عربستان سعودی، از جمله مواردی است که مطرح شدن آن روی بورس تاثیر گذار بوده است. با توجه به اینکه یکی از دلایل افزایش نرخ تورم، انتظارات تورمی است، کاهش تنش‌های سیاسی موجب کاهش انتظارات تورمی می‌شود.
کارشناس بورس بیشتر توضیح داد و گفت: در دوره ریاست جمهوری دولت سابق آمریکا با هر توئیت آقای ترامپ علیه ایران و احساس خطر نسبت به احتمال وقوع جنگ و تحمیل تحریم‌های بیشتر به ایران، تورم انتظاری افزایش می‌یافت. اخبار سیاسی بورس را از خود متاثر می‌کند. در حال حاضر کاهش انتظارات تورمی به دلیل گفتگو‌های برجامی و از سرگیری ارتباط با عربستان باعث شده بازار احساس نکند تا پایان سال نرخ دلار مثلا به ۴۰ هزار تومان می‌رسد.
وی در این باره گفت: خبر بازگشایی سفارت خانه‌های دو کشور قطعا پیام کاهش تنش‌های سیاسی و منطقه‌ای را به بازارهای مختلف داده است. این مسائل در کنار موضوع تغییر مدیران نظام بانکی و بازار سرمایه نیز از جمله موضوعاتی است که بورس را از خود متاثر کرده است. عدم ثبات مدیریتی، طولانی شدن فرآیند انتخاب و معرفی مدیران اصلی و میانی، همچنین خبر کشف ماینر‌ها در ساختمان سازمان بورس همه و همه زمینه‌های بی اعتمادی به بورس را افزایش داد.
علیرضا باغانی کارشناس بورس نقش کاهش نرخ ارز را نیز در بازار سرمایه مورد ارزیابی قرار داد و گفت: کاهش ۱۵۰۰ تومانی نرخ ارز به دلیل اخبار مذاکره با آمریکا و کشورهای غربی و بازگشایی سفارتخانه‌های ایران و عربستان نیز از جمله موضوعات موثر در افت بورس است. کاهش قیمت دلار براساس پیش بینی‌ها و مراجعه به نمودار‌های قیمت دلار نشان دهنده آن است که مجموع عوامل ذکر شده زمینه را برای ریزش‌های متوالی و قرمز پوش شدن بورس فراهم کرده است.
دیدگاه شما