مثال‌هایی برای سود سرمایه

حسابگر وحسابرس واقعی خداوند است وبا صفت رحمت ؛بندگان مو’من را حسابرسی می کند

حسابداری

به مفهوم آن است كه: بانك يا مؤسسه پس از تأسيس مؤسسه و سرمايه گذاري اوليه در آن، دارائي هاي ديگري در اختيار مؤسسه قرار دهد. که آن موجب افزايش دارائي ها و سرمايه مالك مي گردد.
مثال:
در ۸ دي ماه آقاي هامون بابت سرمايه گذاري مجدد مبلغ ٥۲٠٠٠٠٠ ريال به حساب بانكي موسسه هامون واريز نمود تجزيه و تحليل و ثبت اين رويداد مالي به شرح زير است:

تجزيه و تحليل
قاعده
تشخيص
دارائي افزايش مي يابد

سرمايه مالك افزايش مي يابد
افزايش دارائي، بدهكار مي شود
افزايش سرمايه، بستانكار مي شود
دهكار: نقد و بانك ٥۲٠٠٠٠٠
بستانكار: سرمايه آقاي هامون ٥۲٠٠٠٠٠

نقد و بانك سرمايه آقاي هامون

برداشت:
مالك مؤسسه به منظور رفع نيازهاي خود مقداري از دارائي هاي مؤسسه را براي استفاده شخصي بر مي دارد به اين رويداد مالي «برداشت» مي گويند. برداشت از يک طرف باعث كاهش سرمايه مالك در مؤسسه و از طرف ديگر باعث كاهش دارائي هاي مثال‌هایی برای سود سرمایه مؤسسه مي شود.

صورتحساب سرمايه:
صورتحسابي است كه تغييرات سرمايه يک مؤسسه را طي يک دوره مالي نشان مي دهد.

چرخه حسابداري:
عمليات حسابداري شامل، يک سري مراحل پياپي است كه در هر دوره مالي تكرار مي شوند و به مجموعه آنها «چرخه حسابداري» گفته مي شود. كه شامل مراحل زير است:
۱- جمع آوري اطلاعات مربوط به رويدادهاي مالي
۲- تجزيه و تحليل رويدادهاي مالي و تنظيم سند حسابداري
۳- ثبت رويدادهاي مالي در دفتر روزنامه
٤- انتقال اطلاعات از دفتر روزنامه به دفتر كل
٥- تهيه تراز آزمايشي
۶- اطلاع حساب هاي دفتر كل (از طريق صدور سند حسابداري و ثبت دفاتر روزنامه و كل)
۷- تهيه تراز آزمايشي اصلاح شده
۸- بستن حساب هاي موقت (از طريق صدور سند حسابداري و ثبت دفاتر روزنامه و كل)
۹- تهيه صورت هاي مالي
10- تهيه تراز آزمايشي اختتامي

- ضرورت اصلاح حسابها:
هدف كلي از تهيه اطلاعات مالي كمك به استفاده كنندگان مختلف براي قضاوت و تصميم گيري اقتصادي است. اين هدف زماني به دست مي آيد كه اطلاعات مالي تهيه شده به هنگام، واقعي و درست باشد.
برايش شناخت چگونگي اصلاح حساب ها لازم است با چند مفهوم اساسي در حسابداري آشنا شويم:

۱- روش نقدي: در اين روش درآمدها و هزينه ها در زمان دريافت و پرداخت وجه نقد شناسايي و ثبت مي شوند. اگر روش نقدي مورد استفاده قرار گيرد، سود خالص يک دوره مالي برابر است با وجوه نقد دريافتي بابت درآمدها منهاي وجوه نقد پرداختي بابت هزينه ها.

۲- روش تعهدي: درآمدها به هنگام تحقق و هزينه ها در زمان وقوع، شناسائي و در دفاتر ثبت مي شوند؛ هر چند وجه نقدي بابت درآمدها و هزينه ها دريافت و پرداخت نشده باشد.

ثبت هاي اصلاحي:
اگر برخي درآمدها يا هزينه هاي دوره در حساب ها ثبت نشده باشد ابتدا آنها را شناسايي و سپس از طريق ثبت هاي مناسب در دفتر روزنامه و انتقال به دفتر كل حساب ها اصلاح مي شوند كه به آنها ثبت هاي اصلاحي گفته مي شود. انواع ثبت هاي اصلاحي به شرح زير است:

۱- اصلاح پيش پرداخت هزينه:
عبارت است از مبالغي كه بابت دريافت خدمات در آينده پرداخت مي شود. مانند پيش پرداخت اجاره.

۲- اصلاح حساب ملزومات:
تمام اجناس مصرفي كه براي استفاده در جريان عمليات يک مؤسسه خريداري مي شود در حساب ملزومات ثبت مي گردد. مانند تمبر و پاكت پستي.

۳- اصلاح حساب پيش دريافت درآمد:
مؤسسات قبل از ارائه خدمات به مشتريان، وجوهي را از اين بابت دريافت مي كنند. اين وجوه را نمي توان جزو درآمدهاي مؤسسه قلمداد نمود زيرا هنوز خدمتي به مشتري ارائه نشده است. چنين مبالغي در پيش دريافت درآمد ثبت مي شود.

٤- ثبت هزينه ها و درآمدهاي ثبت نشده:
ممكن است در پايان دوره مالي برخي از هزينه ها و درآمدها در حساب ها ثبت نشده باشد. براي ثبت هزينه هاي ثبت نشده، ابتدا مبلغ آن برآورده شده، سپس در حساب هزينه مربوط، بدهكار و در مقابل در حساب بدهي، بستانكار مي گردد.

مثال: تراز آزمايشي مؤسسه خدماتي حقوقي نصر در پايان سال مالي منتهي به ۲۹ اسفند ماه 1376 و قبل از انجام ثبت هاي اصلاحي تهيه شده است. ساير اطلاعات به شرح زير است:
۱- پيش پرداخت بيمه مربوط به بيمه آتش سوزي آپارتمان مؤسسه از اول دي ماه1376 تا پايان آذرماه 1377 مي باشد.
۲- در پايان سال 1376 موجودي ملزومات اداري 000 /250 ريال است.
۳- مبلغ٠٠٠/۲٠٠/ ۱ ريال از پيش دريافت درآمد كه خدمات مربوط به آن ارائه گرديده بايد جزو درآمدهاي سالي ۷۶ باشد.
٤- حقوق اسفند ماه كاركنان به مبلغ ٠٠٠/۷٥٠ ريال هنوز پرداخت و در حساب ها ثبت نشده است.
٥- بابت خدمات ارائه شده به يکي از مشتريان صورتحسابي به مبلغ ٠٠٠/ ٤۷٠ ريال براي وي ارسال گرديده كه در حساب ها ثبت نشده است.
۶- مبلغ پيش پرداخت اجاره مربوط به اجاره دو ماهه اسفند ماه 1376و فروردين ۱۳۷۷ يک دستگاه رايانه است. تراز آزمايشي اصلاح شده:
عبارت است از فهرست مانده حساب هاي دفتر كل پس از انجام ثبت هاي اصلاحي.
حساب هاي دفتر كل را مي توان از لحاظ ارتباط با صورت هاي مالي به دو دسته تقسيم كرد:
۱- حساب هاي دائمي:
حساب هايي هستند كه مانده ي آنها در پايان دوره مالي به دوره ي بعد منتقل مي شود. مانند نقد و بانك.

۲- حساب هاي موقت:
حساب هايي هستند كه مانده ي آنها از يک دوره مالي به دوره بعد انتقال نمي يابد. مانند: حساب هاي درآمد.

بستن حساب هاي موقت:
بستن حساب هاي موقت يعني صفر كردن مانده ي آنها در پايان دوره مالي كه شامل ٤ مرحله است:

۱- بستن حسابهاي درآمد: هر يک از حساب هاي درآمد كه داراي مانده بستانكار مي باشند بدهكار و حساب خلاصه سود و زيان به ميزان مجموع مانده حسابهاي درآمد بستانكار مي گردد.

۲- بستن حساب هاي هزينه: هر يک از حساب هاي درآمد كه داراي مانده بدهكار مي باشند، بستانكار و حساب خلاصه سود و زيان به ميزان مجموع مانده حساب هاي هزينه بدهكار مي گردد.

۳- بستن حساب خلاصه سود و زيان: مانده حساب هاي خلاصه سود و زيان نشان دهنده سود و زيان خالص دوره مالي است. اگر اين مانده بستانكار باشد نشان دهنده سود خالص است و بالعكس.

٤- بستن حساب برداشت: حساب سرمايه به مبلغ مانده حساب برداشت بدهكار و حساب برداشت به همين مبلغ بستانكار مي گردد.
مثال: تراز آزمايشي حقوقي نصر پس از اصلاح حساب ها در تاريخ 29 اسفند ماه1376 به شرح زير است:

مؤسسه حقوقي نصر
تراز آزمايشي اصلاح شده 29 اسفند ماه 1376
نام حساب
مانده
بدهكار
بستانكار
نقد و بانك
حساب هاي دريافتني
پيش پرداخت اجاره
ملزومات اداري
پيش پرداخت بيمه
اثاثه اداري
آپارتمان
حساب هاي پرداختني
پيش دريافت درآمد
سرمايه
برداشت
حقوق پرداختني
درآمد خدمات حقوقي
هزينه حقوق كاركنان
هزينه مسافرت
هزينه تبليغات
هزينه آب و برق و تلفن
هزينه تعميرات
هزينه بيمه آپارتمان
هزينه ملزومات مصرفي
هزينه اجاره رايانه
٠٠٠/٠٥٠/۲
٠٠٠/۲۸٤٠
٠٠٠/۳٥٠
٠٠٠/۲٥٠
٠٠٠/۱۸٠
٠٠٠/٠٠٠/۸
٠٠٠/٠٠٠/۳٤

حساب هاي درآمد و هزينه هاي مؤسسه حقوقي نصر به شرح زير بسته مي شوند:
دفتر روزنامه شماره صفحه
تاريخ
شرح
عطف
بدهكار
بستانكار

درآمد خدمات حقوقي
خلاصه سود و زيان
بستن حساب درآمد
خلاصه سود و زيان
هزينه حقوق كاركنان
هزينه مسافرت
هزينه تبليغات
هزينه آب و برق و تلفن
هزينه تعميرات
هزينه بيمه آپارتمان
هزينه ملزومات مصرفي
هزينه اجاره يارانه
بستن حساب هاي هزينه

با انتقال مانده هاي فوق به حساب هاي دفتر كل، مانده حساب هاي درآمد و هزينه صفر خواهد شد.

"8%"مانده
"28%" =هزينه حقوق كاركنان
2 ="11%" 12/29
35%" درآمد خدمات حقوقي
="8%"> 12/29
مانده

٥۹۷٠٠٠٠
/"18%" ۱۳۱۷٠٠٠٠
/"17%" ۱۳۱۷٠٠٠٠

="7%"مانده
="32%" هزينه آب و برق و تلفن
="10%" 12/29
33%" هزينه تعميرات
9%">12/29
مانده
"16%"> ۲۳٠٠٠٠٠
"16%"> ۲۳٠٠٠٠٠
16%"٥٤٠٠٠٠

31%" =هزينه بيمه آپارتمان
="11%">12/29
31%هزينه ملزومات مصرفي
12/29
مانده
="19%">۶٠٠٠٠
۶٠٠٠٠
۱٠٠٠٠0
۱٠٠٠٠0

="15%"مانده
12/29
3٥٠٠٠٠
3٥٠٠٠٠

خلاصه سود و زيان
٥۹۷٠٠٠٠
12/29 ۱۸٠٠٠٠
12/29 400000
12/29 2300000
12/29 540000
12/29 60000
12/29 100000
12/29 350000
۱۳۱۷٠٠٠٠ 12/29
۹۹٠٠٠٠٠
="50%">۱۳۱۷٠٠٠٠
۳۲۷٠٠٠٠ سود خالص

پس از بستن حساب هاي درآمد و هزينه، حساب هاي خلاصه سود و زيان و برداشت بسته مي شوند.

="25%"خلاصه سود و زيان
سرمايه آقاي نصر
بستن حساب
خلاصه سود و زيان
سرمايه آقاي نصر
برداشت
بستن حساب برداشت
="15%">
/="20%"
۳۲۷٠٠٠٠

="100%" سرمايه آقاي نصر
۸٥٠٠٠٠
۸٥٠٠٠٠
٤٥۸۲٠٠٠٠

="50%">٤٤۹۷٠٠٠٠ مانده سرمايه پايان دوره

ت راز آزمايشي مثال‌هایی برای سود سرمایه اختتامي:
عبارت است از فهرست مانده حساب هاي دايمي پس از بستن حساب هاي موقت.
تراز اختتامي مؤسسه حقوقي نصر در پايان سالي مالي ۱۳۷٥به شرح زير است:

مؤسسه حقوقي نصر
تراز آزمايشي اختتامي 29 اسفند 1376
نام حساب
مانده بدهكار
مانده بستانكار
نقد و بانك
حساب هاي دريافتني
پيش پرداخت اجاره
ملزومات اداري
پيش پرداخت بيمه
اثاثه اداري
آپارتمان
حساب هاي پرداختني
حقوق پرداختني
پيش دريافت درآمد
="33%" ۲٠٥٠٠٠٠
۲۸٤٠٠٠٠
۳٥٠٠٠٠
۲٥٠٠٠٠
۱۸٠٠٠٠
۸٠٠٠٠٠٠
۳٤٠٠٠٠٠٠

۱۱٥٠٠٠٠
۷٥٠٠٠٠
۸٠٠٠٠٠
سرمايه آقاي نصر

حسابگر وحسابرس واقعی خداوند است وبا صفت رحمت ؛بندگان مو’من را حسابرسی می کند

سرمایه در حسابداری چیست؟ شناخت انواع سرمایه در حسابداری

آیا می دانید سرمایه در حسابداری چیست؟ شما چه برای یک مدت کوتاهی صاحب یک کسب و کار باشید چه برای تمام عمر داشتن سرمایه و مدیریت درست سرمایه امری مهم است. سرمایه در حسابداری و نحوه مدیریت آن برای برنامه ریزی های بودجه و هزینه بسیار مهم است. هر کسب و کاری برای شروع و ادامه به سرمایه نیاز دارد.

سرمایه در حسابداری

درک سرمایه می تواند به شما در رشد یک تجارت کوچک کمک کند ، فارغ از اینکه در چه مرحله ای قرار دارید مهم است که ارزش شرکت خود را بدانید و برای به دست آوردن سرمایه بیشتر یک برنامه حسابداری ایجاد کنید.

ساده ترین راه برای مدیریت سرمایه استفاده از نرم افزار حسابداری برای مشاغل است ، اما برخی از صاحبان مشاغل کوچک ممکن است ترجیح دهند این کار را به صورت دستی انجام دهند.

سرمایه چیست؟

سرمایه شامل وجوه نقد و سایر دارایی های مالی است که توسط یک فرد یا تجارت نگهداری می شود و مجموع کل منابع مالی مورد استفاده برای رشد و ایجاد ثبات مالی است. سرمایه می تواند شامل وجوهی باشد که در حساب سپرده نگهداری می شود ، یا ماشین آلات ملموس مانند تجهیزات تولید ، ماشین آلات ، ساختمان های ذخیره سازی و غیره.

توجه داشته باشید مواد اولیه ای که در تولید استفاده می شود سرمایه محسوب نمی شود.

برخی از نمونه های سرمایه در حسابداری عبارتند از:

• اتومبیل های سازمانی
• حق ثبت اختراع
• نرم افزارهای مورد نیاز
• نام های تجاری
• حساب های بانکی
• موجودی
• املاک،مستغلات

سرمایه همان پول نیست. به جای اینکه صرفاً مثل پول نقد هزینه کنید ، از آن برای ایجاد ثروت از طریق سرمایه گذاری استفاده می کنید.

مفاهیم کاربردی سرمایه در حسابداری

از آنجا که شما برای ایجاد ثروت از سرمایه استفاده می کنید ، سرمایه یک دارایی در سوابق حسابداری کسب و کار شما محسوب می شود. دارایی ها مواردی هستند که به کسب و کار شما ارزش افزوده می دهند و همچنین به شما کمک می کند در ازای فروش کالا و خدماتی که تولید می کنید تجهیزات مورد نیاز را تهیه کنید.

سود و زیان سرمایه

با سرمایه گذاری صحیح، سرمایه بیشتری برای کسب و کار شما تولید خواهد شد و همانطور که سرمایه گذاری های شما به رشد کسب و کار شما کمک می کند ، سرمایه خود نیز از ارزش بیشتری برخوردار می شود. این تغییرات سود و زیان یک سرمایه است.

مثال برای افزایش سرمایه

وقتی ارزش تجارت شما افزایش می یابد ، در واقع سود سرمایه بیشتر شده است. این اتفاق زمانی می افتد که ارزش سرمایه گذاری شما بیش از قیمت خرید آن باشد.

به عنوان مثال ، شما یک کامیون به قیمت 1600 دلار خریداری می کنید تا به شما کمک کند تجهیزات لازم را برای شرکت حمل کنید. در صورتیکه این کامیون به تعمیر نیاز داشته باشد و شما بتوانید بدون نیاز به قطعات جدید آن را تعمیر کنید و آن را باقیمت 2000 دلار بفروشید پس قطعا سرمایه شما افزایش پیدا کرده است.

با یک محاسبه ساده متوجه خواهید شد که سود سرمایه شما در این معامله 400 دلار می باشد.

مثال از دست دادن سرمایه

برعکس سود سرمایه ، زمانیکه ارزش سرمایه گذاری شما از مبلغ اولیه خرید کمتر شود، ضرر یا زیان سرمایه رخ می دهد.

در مثال قبل اگر شما علاوه بر خرید کامیون هزینه هایی را برای قطعات جدید آن خرج کنید و به مبلغ کمتری آن را بفروشید، شما در اصل دچار زیان شده اید. مفاهیم سرمایه در حسابداری بسیار مهم و کاربردی است.

سرمایه در حال رشد

بسیاری از صاحبان مشاغل کوچک هنگام شروع کار خود سرمایه ای را برای ادامه فعالیت تأمین می کنند. منابع تأمین اعتبار اولیه شامل پس انداز شخصی و خرید املاک و… است.

همچنین ممکن است سعی کنید با ارائه مدارک لازم از بانک ها یا موسسات تسهیلات بانکی دریافت کنید و به عنوان سرمایه شرکت استفاده کنید.

یکی از مواردی که باید دقت کنید این است در شروع تاسیس شرکت بهتر است برنامه ای مدیریت شده برای حساب ها، سرمایه و هزینه ها داشته باشید. خرید یک نرم افزار حسابداری مناسب با کسب و کار به شما این امکان را می دهد که به درستی سرمایه مالی در حسابداری را مدیریت کنید.

ثبت هزینه های سرمایه ای

هزینه سرمایه ای مقدار پولی است که شما برای به دست آوردن دارایی های ثابت خرج می کنید. دارایی های ثابت برای استفاده طولانی مدت است و به سرعت به پول نقد تبدیل نمی شود (به عنوان مثال زمین ، ساختمان ، تجهیزات).

شما به عنوان یک صاحب یک کسب و کار ، باید هزینه های سرمایه خود را ثبت کنید. پیگیری سرمایه گذاری ها به طور دقیق ارزش شرکت شما را نشان می دهد ، چک لیست حسابداری مشاغل کوچک می تواند کمک بزرگی باشد.

در ادامه چند نمونه از اهمیت سوابق سرمایه ذکر شده است:

• هنگام دریافت وام بانکی یا گفتگو با سرمایه گذاران به این سوابق نیاز دارید. این سوابق به دیگران کمک می کند تا تصمیم بگیرند که آیا در شرکت شما سرمایه گذاری کنند یا خیر.
• ممکن است تصمیم بگیرید که برخی از سرمایه گذاری های خود را بیمه کنید. شرکت بیمه برای بیمه آنها به جزئیاتی در مورد ارزش آنها نیاز دارد.
• سرمایه به شما نشان می دهد که چه انتخاب های مالی در گذشته به تجارت شما کمک کرده است. همچنین می تواند به شما کمک کند تا برای آینده برنامه ریزی کنید، به شما کمک می کند که انتخاب های مالی معقولانه ای داشته باشید.
• حتماً تمام معاملات سرمایه گذاری خود را در سوابق مالی خود ثبت کنید. برای پیگیری هزینه های سرمایه از صورتهای مالی مانند ترازنامه ، صورت سود و زیان و صورت جریان وجوه نقد استفاده کنید.

سرمایه در گردش

سرمایه در گردش نوع خاصی از سرمایه در تجارت است. شما برای پرداخت هزینه های روزمره کار خود از سرمایه در گردش استفاده می کنید.

سرمایه در گردش با سرعت بیشتری نسبت به سایر سرمایه گذاری ها به پول نقد تبدیل می شود. این بدان معنی است مثال‌هایی برای سود سرمایه که سرمایه در گردش با سرعت بیشتری به تجارت شما و خارج از آن منتقل می شود ، بنابراین حتماً آن ها را ثبت و مدیریت کنید.

سرمایه شرکت نیروی محرکه برای ادامه مسیر فعالیت های شرکت است. بدون داشتن سرمایه و سود حاصل آن کسب و کار متوقف خواهد شد و مدیران کسب و کارها نمی توانند هزینه ها را مدیریت کنند.

مثال‌هایی برای سود سرمایه

پنجم – حق بردن سود

اشخاص از شریک شدن در شرکت ها و سرمایه گذاری در آن ها اهداف متعددی را دنبال می کنند . اما به نظر می رسد یکی از مهم ترین اهداف اشخاص از سرمایه گذاری در شرکت ها ، سود بردن و افزایش سرمایه است.

الف – ملاک تعیین کننده نحوه تقسیم سود

نحوه تقسیم سود و زیان بین شرکا بستگی به نوع توافق آن ها خواهد داشت . شرکا می توانند در اساسنامه ترتیبی برای تقسیم سود و زیان بین خود پیش بینی کنند. بنابراین در وهله نخست باید به مقررات خاص اساسنامه یا شرکت نامه جهت نحوه تقسیم سود و زیان مراجعه نمود. هرچند ماده 108 قانون تجارت صرفاً از توافق در اساسنامه صحبت کرده اما به نظر می رسد که مانعی نباشد که شرکا در شرکتنامه نیز با یکدیگر در رابطه با نحوه تقسیم سود و زیان تراضی نمایند.

2- قوانین و مقررات

در وهله دوم ، اگرشرکا خودشان در مورد این موضوع سکوت نمودند ، این بدان معنا خواهد بود که مقررات قانون تجارت و سایر قوانین مرتبط را در مورد نحوه تقسیم سود پذیرفتند. بنابراین در صورت عدم تراضی در خصوص نحوه تقسیم سود و زیان ، طبق اصل و قانون تجارت در مورد شرکت های با مسئولیت محدود عمل نموده و بدین ترتیب تقسیم مزبور به نسبت سرمایه شرکا به عمل خواهد آمد .

به عنوان مثال فرض کنید شریکی 10 درصد( 10 میلیون تومان) از سرمایه 100 میلیونی شرکت را تامین کرده باشد . کل سود قابل تقسیم در پایان سال مالی 5 میلیون تومان محاسبه می گردد. در این صورت سودی که به این شریک خواهد رسید درصورتی که خلاف آن در اساسنامه پیش بینی نشده باشد ، به نسبت 10 درصد یعنی 500 هزار تومان خواهد بود . با این وجود شرکا می توانند با هم توافق کنند که چنین شخصی به جای 10 درصد سود به میزان بیشتر(مثلاً 30 درصد) یا کمتر( مثلاً 5 درصد) باشد . بدیهی است این میزان نمی تواند 0 و یا 100 درصد تعیین شود و بگویند وی اصلاً سود نبرد؛چراکه خلاف اصل شراکت خواهد بود.

ب – نحوه محاسبه سود

در قانون تجارت در باب نحوه محاسبه سود خالص و سود قابل تقسیم شرکت های با مسئولیت محدود مقرراتی وضع نشده است .بنابراین دراین خصوص باید مواد 90 ، 232 ،233، 234 ، 236 ، 237، 238، 239 و 249 قانون اصلاحی بخشی از مقررات قانون تجارت در مورد شرکت های سهامی را رعایت کنند . سود خالص در سال مالی عبارت است از درآمد به دست آمده درهمان سال مالی منهای هزینه ها،استهلاکات واندوخته ها. هزینه های تاسیس شرکت نیز باید قبل از تقسیم هرگونه سود مستهلک گردد.

2- اندوخته احتیاطی

به موجب ماده 113 قانون تجارت ، مدیر یا مدیران شرکت باید هر ساله مبلغی را به عنوان سرمایه احتیاطی یا همان اندوخته قانونی که در لایحه اصلاحی نیز بدان اشاره شده شده است ، کنار بگذارد . این میزان حداقل یک بیستم از سود خاص سالانه شرکت است . این قاعده جنبه تکلیفی و آمره داشته و خلاف آن نمی توانند با یک دیگر توافق نمایند .بدین توضیح که شرکا در اساسنامه یا شرکت نامه نمی توانند از منظور کردن این سرمایه صرف نظر کنند یا میزان آن را به جای خداقل یک بیستم ، مثلاً یک سی ام در نظر بگیرند.این روند تا جایی ادامه می یابد که مبلغ آن به یک دهم سرمایه شرکت برسد که در این صورت منظور کردن سرمایه احتیاطی ،اختیاری خواهد بود . در صورتی افزایش سرمایه شرکت ، باید کسر یک بیستم هم چنان ادامه یابد تا وقتی که اندوخته قانونی مجدد به یک دهم سرمایه برسد. مثلاً مثال‌هایی برای سود سرمایه لگر سرمایه شرکت 100 میلیون تومان است و سود خالص سالانه 20 میلیون تومان محاسبه گردیده است ، شرکت باید هر سال 1 میلیون تومان برای مدت 10 سال کنار بگذارد تا بعد از 10 سال مبلغ 10 میلیون تومان به عنوان سرمایه اختیاطی اندوحته شده باشد.

3- سود قابل تقسیم

شریک نباید تصور کند که آنچه که در انتهای سال مالی به عنوان سود دریافت می کند ، درآمد شرکت به نسبت سرمایه او در شرکت است. بنابراین اگر درآمد شرکت 300 میلیون تومان محاسبه گردد ، این درآمد ناخالص شرکت است . بنابراین از مبلغ مذکور باید یک سری هزینه ها کسر شود تا سود خالص به دست بیاید . پس از بدست آمدن سود خالص نیز هم چنان ممکن است سود قابل تقسیمی وجود نداشته باشد . به عبارتی دیگر ممکن است آنچه نهایتاً دست شریک را می گیرد ، مطابق با انتظار و محاسبات وی نباشد. به عبارت دیگر لزوماً نه درآمد بالا و نه درآمد پایین در سال مالی نباید باعث خوشحالی یا ناراحتی شریک شود. چه بسا در سالی که درآمد ناخالص شرکت بیش از سال مالی گذشته است اما پس از وضع هزینه ها و دیون و زیان ها و غیره ، مشخص می گردد که سود چندانی عاید شرکا نمی گردد .

سود قابل تقسیم از طریق سود حالص محاسبه می گردد. بدین توضیح که از سود خالص شرکت که به طریف فوق محاسبه گردیده است ، ابتدا زیان های سال های مالی گذشته و اندوخته های قانونی و سایراندوخته های اختیاری کسر می گردد . سپس به حاصل مذکور، سود قابل تقسیم سال های قبل که به هردلیل تقسیم نشده است ، اضافه می گردد. بعد این مبلغ نهایی بدست آمده با تصویب مجمع بین شرکا به نسبت تعیین شده برای سهم هر شریک ، پرداخت می گردد.

ج- مراجع محاسبه وتعیین سود قابل تقسیم:

1- مدیر یا مدیران

مدیر یا مدیران شرکت مکلفند پس از انقضای سال مالی ، صورت دارایی و دیون شرکت را در پایان سال و هم چنین ترازنامه و حساب عملکرد و سود و زیان شرکت را به ضمیمه گزارشی در مورد فعالیت و وضع عمومی شرکت تهیه و آن را اقلاً 20 روز قبل از تشکیل مجمع عمومی عادی سالانه در اختیار هیئت نظار قرار دهد. پس از آن نیز هیئات نظار باید آن را بررسی کرده و جهت اطلاع شرکا در مرکز شرکت قرار دهد. شرکا نیز تا 15 روز قبل از تشکیل مجمع می توانند به منظور بررسی اسناد مربوط به صورت دارایی ، ترازنامه و گزارش مثال‌هایی برای سود سرمایه هیئت نظار به مرکز اصلی شرکت مراجعه نمایند.

2- مجمع عمومی سالانه

مجمع عمومی سالانه در وقت مقرر تشکیل شده وحساب های سال مالی را بررسی می کند . پس از تصویب آن ، در صورتی که احرازنماید سود قابل تقسیم وجود دارد ، مبلغی را که باید بین صاحبان سهام تقسیم شود ، تعیین می کند. هم چنین مجمع نحوه پرداخت سود را نیز تعیین می کند و اگر مجمع در این خصوص تصمیمی نگرفته باشد ، مدیر یا مدیران به این امر اقدام می کنند.در هر حال حداکثر ظرف مدت 8 ماده از تاریخ تصمیم مجمع مبنی بر تقسیم سود ، پرداخت صورت خواهد گرفت.

د- منافع موهوم و غیر واقعی

هر سودی که بدون رعایت این قانون و مراتب فوق تقسیم شود ، منافع موهوم تلقی می گردد. به موجب ماده 115 قانون تجارت چنین مدیرانی که با نبودن صورت دارایی یا به استناد صورت دارایی مزور منافع موهومی را بین شرکا تقسیم کرده باشند ، کلاهبردار محسوب و به مجازات آن مثال‌هایی برای سود سرمایه محکوم می گردند.

ششم – حق بهره برداری از اموال پس از انحلال شرکت

موارد انحلال شرکت با مسئولیت محدود متعدد است . برخی از آن ها با سایر شرکت ها مشترک بوده برخی دیگر اختصاص به شرکت با مسئولیت محدود دارد که در ذیل بدان ها اشاره می گردد:

الف- موارد عمومی انحلال

1- اگر موضوع و هدفی که شرکت برای انجام آن تشکیل شده است، غیرممکن شده یا آن موضوع انجام شده باشد.

2- وقتی برای شرکت مدت معینی تعیین شده باشد و آن مدت به اتمام برسد.

3- در صورتی که همه شرکا تصمیم بر انحلال شرکت بگیرند.

4- در صورتی که به هر علتی، از شرکای شرکت تنها یک نفر باقی بماند.

5- در صورتی که شرکت ورشکست شود.

ب- موارد اختصاصی انحلال

1- اگر عده‌ای از شرکای شرکت که سهم‌الشرکه آنان از نیمی از سرمایه شرکت بیشتر باشد، تصمیم به انحلال شرکت بگیرند. این اکثریت شامل اکثریت عددی شرکا نیست و حتی در صورتی که فقط یک نفر از شرکا که بیشتر از ۵۰ درصد از سرمایه شرکت را دارا باشد، چنین تصمیمی بگیرد، شرکت منحل خواهد شد، حتی در صورتی که تعداد شرکای شرکت بسیار زیاد باشد و آنها موافق انحلال شرکت نباشند.

2- اگر به علت ضررهایی که به شرکت وارد شده است، نیمی از سرمایه شرکت از بین رفته باشد و یکی از شرکا از دادگاه تقاضای انحلال کند، در صورتی که دادگاه دلایل متقاضی را قابل پذیرش بداند و بقیه شرکا هم حاضر نباشند سهم شریک را که در صورت انحلال به او می‌رسد، پرداخت کرده و او را از شرکت خارج کنند، دادگاه حکم به انحلال شرکت خواهد داد.

3- فوت شریک : اگر یکی از شرکا فوت کند؛ در صورتی که در اساسنامه پیش‌بینی شده باشد که فوت یکی از شرکا باعث انحلال شرکت شود.

پس از انحلال شرکت به هریک از دلایل اعم از عمومی و اختصاصی ، عملیات تصفیه امور شرکت آغاز می گردد. تا زمانی که شخصیت حقوقی شرکت باقی است حتی در مدت تصفیه ، مراجعه طلبکاران شرکت به شرکا بابت تادیه قروض شرکت امکان ندارد. با این وجود در شرکت با مسئولیت محدود ، همان طور که قبلاً نیز توضیح داده شد ، نهایت چیزی که شریک در هنگام انحلال به واسطه بدهی های شرکت از دست می دهد، سرمایه ایشان در شرکت است . چراکه طبق تعریف شرکت های با مسئولیت محدود ، مسئولیت شرکا به میزان آورده ای است که در شرکت آوردند. بنابراین بعد از انحلال و خاتمه تصفیه شرکت آن قسمت از دارایی شرکت که باقی مانده ،صرف بازگرداندن وجوه و مطالبات شرکا خواهد شد. هیچ یک از شرکا بعد از پرداخت سرمایه خود به شرکت به عنوان آورده ، دیگر ادعا و مالکیتی نسبت به آن نخواهد داشت .

چرا که این دارایی از این پس جزو دارایی شرکت که متعلق همه شرکا و طلبکاران شرکت است خواهد بود و شرکت شخصیت حقوقی با دارایی مستقل از شرکا خواهد داشت . در مقابل ایشان مالک سهم الشرکه شرکت خواهند شد. این سهم الشرکه برای ایشان حق وثیقه ایجاد نمی کند و نمی توانند به استناد آن نسبت به سایر طلبکاران شرکت از حق تقدمی برخوردار شوند. با این وجود طبق ماده ۲۱۱ قانون تجارت، آن قسمت از دارایی های شرکت که در مدت تصفیه مورد نیاز نیست، بطورموقت بین شرکا می تواند تقسیم شود اما مدیر تصفیه باید بدهی هایی که هنوز زمان پرداخت آن سررسید نشده و همچنین معادل مبالغی را که بین شرکا در مورد آن اختلاف است ، کنار بگذارد و پس از آن عملیات تصفیه را شروع کند. بنابراین همان طور که ملاحظه می گردد قانون گذار خواسته یک حق اختصاصی را به آن ها بدهد.

اگر دارایی باقی مانده شرکت کفاف پرداخت همه مطالبات شرکا را بدهد که هیچ . درغیراین صورت هرکس به نسبت آورده خود از کل دارایی باقی مانده که ممکن است کل مطالباتش را دربرنگیرد ، دریافت کند . نسبت به باقی مطالبات خود طلبکار شرکت است . شریکی سرمایه غیرنقدی به شرکت آورده باشد و در ابتدا با توافق شرکا ارزیابی شده و سهم او تعیین شده باشد ، در صورت عدم کفایت دارایی نمی تواند عین آن مال را طلب کند. ایشان به نسبت میزان آورده خود از کل دارایی باقی مانده شرکت نسبت به این اموال مالکیت خواهد داشت. با این وجود به نظر می رسد شرکا می توانند از همان ابتدای تشکیل شرکت به موجب شرکت نامه یا اساسنامه شرکت یا حتی هنگام تقسیم دارائی ها بین شرکا توافق نمایند که چنین شخصی با پرداخت مابه التفاوت قیمت عین اموال بتواند عین مال خود را پس بگیرد.

نکته دیگر آن که متصدیان تصفیه علی الاصول مدیران شرکت هستند مگر این که اساسنامه یا اکثریت مجمع عمومی ترتیب دیگری پیش بینی کرده باشد. ایشان زمانی می توانند نسبت به تقسیم دارایی شرکت بین شرکا خواه درضمن مدت تصفیه و خواه پس از آن اقدام نمایند که قبلاً سه مرتبه در مجله رسمی و یکی از روزنامه ها ، این موضوع را را اعلان نموده از تاریخ انتشار اولین اعلان در مجله یک سال گذشته باشد.

آموزش حسابداری سود سهام

بر طبق ماده ی 239 قانون تجارت (ل.ا.ق.ت) سود قابل تقسیم عبارت از سود خالص سال مالی شرکت منهای زیان های سال های مالی قبل و اندوخته ی قانونی و سایر اندوخته های اختیاری به علاوه ی سود قابل تقسیم سال های قبل که تقسیم نشده است. ماده ی 240 قانون تجارت (ل.ا.ق.ت) بیان می دارد که ظرف هشت ماه پس از تصمیم مجمع عمومی، باید سود به صاحبان سهام پرداخت شود. بر طبق مفاد ماده ی 241 همین قانون نیز تصریح شده، ممکن است نسبت معینی از سود خالص سال مالی جهت پاداش هیأت مدیره در نظر گرفته شود، اما این نسبت در شرکت های سهامی عام و خاص به ترتیب نباید از 5 و 10 درصد سودی که در همان سال به صاحبان سهام پرداخت می شود، تجاوز کند.

در خصوص توزیع سود نقدی سهام سه تاریخ به قرار زیر وجود دارد:

1- تاریخ پیشنهاد سود سهام توسط هیأت مدیره،

2- تاریخ تصویب سود سهام توسط مجمع عمومی عادی صاحبان سهام، و

3- تاریخ پرداخت سود سهام.

در تاریخ پیشنهاد سود سهام توسط هیأت مدیره که همان تاریخ ترازنامه است، بدهی قطعیت ندارد، در تاریخ تصویب سود سهام توسط مجمع عمومی عادی صاحبان سهام به دلیل اعلام سود سهام، بدهی قطعیت می یابد. تاریخ تصویب سود سهام توسط مجمع عمومی عادی، تاریخ مؤثر شناسایی سهام داران مشمول دریافت سود سهام تلقی می گردد. یعنی سهام دارانی که در تاریخ مجمع عمومی عادی، سهام دار شرکت محسوب شوند به آن ها سود سهام تعلق می گیرد، حتی اگر بعد از تاریخ مجمع عمومی عادی، سهام خود را به فروش رسانده باشند. بر طبق بند 10 استاندارد حسابداری شماره ی 5 ایران، رویدادهای بعد از تاریخ ترازنامه، واحد تجاری نباید سود سهام مصوب بعد از تاریخ ترازنامه یا سود سهام پیشنهادی را به عنوان بدهی در تاریخ ترازنامه شناسایی کند. این امر به عنوان رویداد غیرتعدیلی بعد از تاریخ ترازنامه است. زیرا با توجه به استاندارد حسابداری شماره ی 4، ذخایر، بدهی های احتمالی و دارایی های احتمالی، در تاریخ ترازنامه تعهد فعلی وجود ندارد. بنابراین، پیشنهاد هیأت مدیره در مورد تقسیم سود، در یادداشت های توضیحی صورت های مالی افشا و ثبت های حسابداری، صرفاً در دو تاریخ تصویب و پرداخت سود سهام انجام می شود.

1- در تاریخ تصویب سود نقدی سهام توسط مجمع عمومی عادی صاحبان سهام ثبت زیر انجام می شود:

سود سهام پرداختنی ´

2- در تاریخ پرداخت سود سهام نیز ثبت زیر صورت می گیرد:

سود سهام پرداختنی ´

مثال 14: شرکت سهامی عارف در تاریخ 1385/12/29 مبلغ 1.000.000 ریال سود نقدی سهام پیشنهاد نمود، در تاریخ 1386/04/31 تمامی سود نقدی پیشنهادی، توسط مجمع عمومی عادی صاحبان سهام تصویب، و در تاریخ 1386/12/29 یعنی پس از 8 ماه از تاریخ تصویب توسط مجمع، سود سهام به سهام داران پرداخت گردید. ثبت های لازم در تاریخ های مذکور به قرار زیر خواهد بود:

پیشنهاد سود توسط هیأت مدیره صرفاً در یادداشت های توضیحی صورت های مالی افشا می شود.

1386/04/31 سود انباشته 1.000.000

سود سهام پرداختنی 1.000.000

1386/12/29 سود سهام پرداختنی 1.000.000

وجوه نقد 1.000.000

همانطور که در مطالب قبلی سایت کاناز اسپید عرض شد،در واقع طبق اصول و استاندارد حسابداری چون در تاریخ ترازنامه تعهدی ایجاد نشده پس ثبت حسابداری صورت نمی گیرد و فقط افشا می شود.

ب- سود غیرنقدی سهام

در برخی موارد، شرکت های سهامی به دلیل کمبود نقدینگی ناگزیر دارایی های غیرنقدی را به شکل سود سهام بین سهام داران توزیع می نمایند. در این راستا، می توانند از موجودی کالا و سرمایه گذاری در سهام سایر شرکت ها استفاده نمایند. بر طبق استانداردهای حسابداری، ارزش مورد استفاده در شناسایی، رویداد توزیع غیرنقدی سود سهام، ارزش منصفانه ی دارایی غیرنقدی خواهد بود. بنابراین، در تاریخ اعلام سود غیرنقدی سهام، ارزش منصفانه، تعیین، و سود و زیان مرتبط با آن شناسایی می شود.

مثال 15: شرکت سهامی معروف در تاریخ 1385/12/29 به علت مشکل نقدینگی تصمیم گرفت که سود سهام را به صورت غیرنقدی توزیع نماید. این شرکت، 1.000 سهم از سهام شرکت محبوب را که به عنوان سرمایه گذاری نگهداری می نماید، به این امر اختصاص داد. مبلغ دفتری این سرمایه گذاری در دفاتر شرکت سهامی معروف مبلغ 1.200.000 ریال است. فرض کنید که تاریخ پیشنهاد و اعلام (تصویب) یکسان است. ارزش بازار هر سهم شرکت محبوب در تاریخ 1385/12/29 مبلغ 2.000 ریال است. سود غیرنقدی در تاریخ 1386/05/31 بین سهام داران توزیع گردید. ثبت های لازم در تاریخ های مذکور به قرار زیر خواهد بود:

1385/12/29 سرمایه گذاری در سهام محبوب 800.000

سود حاصل از توزیع غیر نقدی سود سهام 800.000

سود انباشته 2.000.000

سود سهام غیرنقدی مصوب 2.000.000

1386/05/31 سود سهام غیرنقدی مصوب 2.000.000

سرمایه گذاری در سهام محبوب 2.000.000

تحلیل: به جای سود انباشته می توان از حساب سود تقسیمی به عنوان یک حساب واسطه استفاده نمود، و هنگام بستن حساب های موقت حساب اخیر را به حساب سود انباشته منتقل نمود. از نظر ماهوی، صرف نظر از بحث مالیاتی آن، چه روش مبلغ دفتری و چه روش ارزش منصفانه به کار رود، آثار آن یکسان است، مشروط بر آنکه تاریخ پیشنهاد و اعلام سود غیرنقدی یکسان باشد.

ج- سود تعهد شده

شرکت های سهامی به دلیل کمبود نقدینگی ممکن است نتوانند در موعد مقرر بر طبق قانون تجارت ایران (ل.ا.ق.ت) یعنی طی حداکثر 8 ماه از تاریخ تصویب توسط مجمع عمومی عادی سود سهام را پرداخت نمایند. این گونه شرکت ها ممکن است مبادرت به صدور سفته های با بهره (سود تضمین شده) برای سهام داران نمایند. در واقع این گونه سفته های تسلیم شده به سهام داران شکل خاصی از اسناد پرداختنی محسوب می شوند. به تعبیر دیگر، تأمین مالی به شکل بدهی از طریق سهام داران صورت می پذیرد. بنابراین، چون تأمین مالی به شکل بدهی است، باید هزینه ی بهره مرتبط با آن در دوره ی مالی مربوطه شناسایی شود.

مثال 16: شرکت سهامی عادل در تاریخ 1384/12/29 مبلغ 2.000.000 ریال سود سهام، پیشنهاد نمود، در تاریخ 31/4/85 سود پیشنهادی، توسط مجمع عمومی عادی صاحبان سهام از تصویب گذشت. در تاریخ 1385/12/29 (حداکثر مدت تعیین شده از نظر قانون تجارت ایران) به دلیل مشکل نقدینگی، معادل سود سهام قابل پرداخت به سهام داران سفته های 6 ماهه با نرخ بهره ی سالانه، 24 درصد تسلیم گردید. در تاریخ 1386/06/31 با تحویل سفته ها از سهام داران، وجوه نقد لازم به آن ها پرداخت گردید. ثبت های لازم به قرار زیر خواهد بود:

1384/12/29 در این تاریخ، صرفاً در یادداشت های توضیحی صورت های مالی، سود سهام پیشنهادی افشا می شود.

1385/04/31 سود انباشته 2.000.000

سود سهام پرداختنی 2.000.000

1385/12/29 سود سهام پرداختنی 2.000.000

اسناد پرداختنی 2.000.000

1386/06/31 اسناد پرداختنی 2.000.000

هزینه ی بهره 240.000 (1)

وجوه نقد 2.240.000

د- سود تسویه

برخی از شرکت های سهامی، سرمایه ی پرداخت شده را به عنوان مبنایی برای مثال‌هایی برای سود سرمایه تقسیم سود بکار می برند. از نظرگاه حسابداری، هنگام توزیع سرمایه ی پرداخت شده به عنوان سود سهام، باید به اندازه ی کافی افشا صورت پذیرد. هنگامی که شرکت سهامی، سود سهام را بیش از سود سهام قابل توزیع، اعلام و پرداخت می نماید، مازاد بر سود قابل توزیع، برگشت سرمایه ی پرداخت شده است. از آنجا که سرمایه ی قانونی را نمی توان کاهش داد، بنابراین، معمولاً صرف سهام کاهش داده می شود که به اصطلاح به آن سود تسویه می گویند.

مثال 17: هیأت مدیره ی شرکت سهامی قادر در تاریخ 29 اسفندماه 1385 مبلغ 1.000.000 ریال سود سهام پیشنهاد نمود. از آنجا که سود قابل توزیع در تاریخ مذکور مبلغ 400.000 ریال است، لذا تفاوت، برگشت سرمایه ی پرداخت شده است. سود سهام پیشنهادی، در تاریخ 1386/04/31 توسط مجمع عمومی صاحبان سهام تصویب شد.

ثبت لازم در تاریخ مذکور:

1386/04/31 سود انباشته 400.000

صرف سهام عادی (1) 600.000

سود سهام پرداختنی 1.000.000

(1) فرض شده است که صرف سهام عادی مانده دارد.

هـ- سود سهمی

چنانچه شرکت سهامی در فرایند توزیع سود سهام به سهام داران، سهام خود را مورد استفاده قرار دهد، به اصطلاح به این نوع سود، سود سهمی گفته می شود. از نظرگاه حسابداری، توزیع سود سهمی دو هدف را تأمین می کند، یکی آنکه سرمایه ی شرکت افزایش یافته، بدون آنکه دارایی به شرکت انتقال یابد، دیگر آنکه سود سهام بین سهام داران توزیع شده، بدون آنکه دارایی از شرکت خارج شود. چنین سیاستی هنگامی اتخاذ می شود که شرکت با مشکل کمبود نقدینگی مواجه است، یا آنکه در صورت دسترسی به نقدینگی، با فرصت های سرمایه گذاری مناسب روبرو است. از نقطه نظر حسابداری، در واقع توزیع سود سهمی، طبقه بندی مجدد در حقوق صاحبان سرمایه محسوب می شود و به همین دلیل جمع حقوق صاحبان سرمایه، پس از توزیع سود سهمی تغییر نمی کند. از آنجا که در ایران، افزایش سرمایه به مبلغ اسمی صورت می گیرد، و در مورد سود سهمی، استاندارد حسابداری وجود ندارد، لذا، در این کتاب صرفاً روش مبلغ اسمی بیان می شود.

مثال 18: شرکت سهامی مقدور دارای 5.000 سهم عادی یک هزار ریالی است. این شرکت، 20 درصد سود سهمی اعلام نموده است. ثبت های لازم هنگام اعلام و توزیع سود سهمی به قرار زیر خواهد بود:

هنگام اعلام: سود انباشته 1.000.000

سود سهمی قابل توزیع 1.000.000

هنگام توزیع: سود سهمی قابل توزیع 1.000.000

سرمایه سهام عادی 1.000.000

تحلیل: سود مثال‌هایی برای سود سرمایه سهمی قابل توزیع، بدهی تلقی نمی شود، بلکه به عنوان سرمایه ی پرداخت شده در بخش حقوق صاحبان سرمایه گزارش می شود. پس از اعلام و توزیع سود سهمی، سرمایه ی پرداخت شده، افزایش و سرمایه ی تحصیل شده توزیع نشده (سود انباشته) کاهش می یابد. اما جمع حقوق صاحبان سهام تغییر نمی نماید.

روش محاسبه سود و زیان سرمایه گذاری

مقدار سود و زیان در سرمایه گذاری اطلاعات بسیار مهمی است که هر سرمایه گذار باید بداند و او باید بتواند مقدار سود و زیان خود را به دست آورد تا بهتر در سهام مورد نظر خود سرمایه گذاری کند و از بابت آن اطمینان خاطر داشته باشد.

کارگزاری های بورس تهران نرم افزارهای تحت وبی در اختیار مشتریان خود قرار می دهند که در آن ها محاسبه سود و زیان به شکل خودکار انجام شده و نشان داده می شود.

اما شاید سوال کنید چطور می توانید سود و زیان را در سرمایه گذاری محاسبه کنید؟ پاسخ این سوال را در مطلب پیش رو بررسی خواهیم کرد.

محاسبه سود و زیان در سرمایه گذاری

ابتدا هر فرد باید دقیقا بتواند با محاسبه مقدار قیمت خرید یا به عبارتی پول لازم برای سرمایه گذاری را به دست آورد.

برای محاسبه سود و زیان باید با کم کردن قیمت فروش از قیمت خرید اولیه عددی را به دست آورید که مقدار سود یا ضرر شما در سرمایه گذاری است.

می توانید این عدد را بر مبلغ اصلی یا قیمت سرمایه گذاری تقسیم کنید و با ضرب نتیجه در 100، درصد تغییر در مقدار سرمایه گذاری اولیه تان را مشخص کنید.

دو حالت پیش می آید:

• اگر عددی که به دست می‌آورید مثبت باشد نشان می دهد که ارزش بازار افزایش یافته است و سود در سرمایه گذاری حاصل شده است.
• اگر منفی باشد مشخص می کند که ارزش بازار کاهش یافته است و در نتیجه سرمایه گذار در این مورد زیان کرده است.

آشنایی با معاملات دو طرفه در بازارهای مالی

دلیل اهمیت مشخص کردن سود یا ضرر

محاسبه مقدار سود یا ضرر کمک خیلی زیادی می تواند به سرمایه گذار کند، به این دلیل که او می تواند پول خود را بهتر مدیریت کند و با مقدار سرمایه کمتر پول بیشتری را به دست آورد.

به عنوان مثال، اگر دو نفر وجود داشته باشند که مقدار یکسانی سود کسب کرده باشند اما نفر اول نسبت به نفر دوم پول کمتری را وارد بازار کرده باشد، نشان می دهد که نفر اول نسبت به نفر دوم توانسته بهتر پول خود را مدیریت کند و فرد دوم می توانست با باقی مانده پول خود در سهم دیگری سرمایه گذاری کند و به سود برسد.

همچنین باید به این نکته دقت کنید که برای نتیجه گیری از سرمایه گذاری باید صبر کنید.

چون تا زمانی که شما سهم خود را نفروخته اید اگر در ضرر باشید پس هنوز امکان بازگشت پول شما وجود دارد و حتی اگر در سود باشید چون هنوز فروش اتفاق نیافتاده است نمی توانید بگویید که سود قطعی است.

مثالی از بازدهی یک سهم در بورس

یک سرمایه گذار 10 هزار سهم از یک کارخانه را با قیمت اولیه 1000 تومان خریداری می کند، یعنی سرمایه گذاری اولیه این فرد 10 میلیون تومان است.

بعد از مدتی هنگامی که قیمت سهم به 3000 تومان می رسد، سرمایه گذار بر اساس استراتژی معاملاتی تصمیم به فروش سهام خود می گیرد.

ارزش سودی که این سهامدار توانسته است از این معامله کسب کند 20 میلیون تومان است.

درصد سود از طریق فرمول زیر محاسبه خواهد شد:

از طرف دیگر سود هر سهم:

سرمایه گذاری هایی که در بازار سرمایه انجام می شود بدون کارمزد نیست و این کارمزد را کارگزاری ها کسب می کنند، در محاسبه بالا کارمزد کارگزاری، مالیات و کمیسیون در نظر گرفته نشده است.

برای اینکه هزینه این تراکنش ها نیز انجام شود، کارمزد را از سود حاصل کم می کنند.

اگر فرض کنیم که فرد 500 هزار تومان را به عنوان کارمزد معاملات پرداخت کرده باشد با در نظر گرفتن مثال‌هایی برای سود سرمایه این موارد مقدار سودی را که به دست آوردید به شکل زیر می توانید محاسبه کنید:

می توان دید که کارمزد معاملات مقدار درصد سود کسب شده را از 200 درصد به 195 درصد کاهش داده است.

EPS چیست؟

Earning Per Share به معنای پیش بینی درآمد از هر سود است که برای سال مالی گزارش می‌شود. هنگامی که سود کل شرکت را از مالیات کم کرده و بر تعداد سهام تقسیم کنیم، سود هر سهم به دست می آید.

تمامی شرکت های بورس و فرابورس موظف هستند که این پیش بینی درآمد را که با توجه به شرایط عملکرد شرکت در سال قبل، برنامه های سال بعد و چشم انداز اقتصادی مشخص می شود، در سامانه کدال ثبت کنند.

DPS چیست؟

Divided Per Share به معنای مقدار سودی است که سهامداران به ازای هر سهم دریافت می کنند، سود تقسیمی هر سهم براساس سیستم هیئت مدیره و آرای سهامداران حاضر در مجمع عمومی سالانه مشخص می شود.

علاوه بر این، باید دقت کرد که DPS نباید کمتر از 10% سود تحقق یافته (EPS تحقق یافته) باشد و شرکت ها وظیفه دارند که سود تقسیمی مشخص شده را حداکثر تا 8 ماه بعد از برگزاری مجمع عمومی سالانه به سهامداران پرداخت نمایند.

سود نقدی سهام

اگر سرمایه گذاری که انجام شد به نوعی یک پرداخت نقدی مانند سود سهام (DPS) دارد، این مبلغ را نیز باید به سود اضافه کنید.

سود سهام، مبلغ نقدی است که به سهامداران پرداخت شده و براساس هر سهم تنظیم می شود.

به عنوان مثال، اگر در نظر بگیریم که DPS یک شرکت، 200 تومان باشد و سرمایه گذار نیز مشمول دریافت این سود نقدی باشد، با توجه به این که سرمایه گذار 10 هزار سهم را خریداری کرده است، مقدار سود نقدی که به دست می آورد 2 میلیون تومان است.

درصد سود را باید به روش زیر محاسبه کنید:

((30،000،000-10،000،000)+2،000،000) / 10،000،000=2.2 ×100=200

اگر فرض کنیم که کارگزاری هیچ کارمزدی دریافت نکند و سهام نیز به مدت یک سال نگهداری شود می بینیم که سود سرمایه گذاری از 200 درصد به 220 درصد افزایش یافته است.

اگر هزینه های معامله، کارمزد و همچنین سود سهام را نیز در نظر بگیریم سرمایه گذاران می توانند سود یا ضرر سرمایه گذاری خود را دقیق تر محاسبه کنند.

بهتر است در نظر داشته باشید که کارگزاری ها به عنوان کارمزد بیش از 1.5 درصد از بازده سرمایه گذاری را به خود اختصاص می دهند.

تعیین سود و زیان توسط کارگزاری

اگر مدتی در این بازار فعالیت کرده باشید حتما می دانید که تعداد کارگزاری ها در بازار بورس اوراق بهادار تهران بسیار زیاد است.

اغلب این کارگزاری ها برای ارائه خدمات بهتر به مشتریان خود از نرم افزارهای تحت وب و موبایل استفاده می کنند.

معمولا در کارگزاری ها، سود و زیان به شکل خودکار مشخص شده است و دیگر نیازی نیست که سرمایه گذار محاسبات بالا را انجام دهد.

اگر پنل معاملاتی خود را باز کنید، می توانید سود و زیان تحقق نیافته هر مثال‌هایی برای سود سرمایه سهم را به صورت جداگانه مشاهده کنید، البته این قسمت در کارگزاری های مختلف متفاوت است و کافی است کمی بگردید تا این قسمت را پیدا کنید.

بازده سرمایه گذاری و بازده کل چیست؟

به طور کلی بازده نیروی محرکه ای است که سرمایه گذار را می تواند به حرکت در بیاورد و در واقع نوعی پاداش برای سرمایه گذار محسوب می شود.

بازده کل، نسبت کل عاید (ضرر) به دست آمده از سرمایه گذاری در یک دوره معین به مقدار سرمایه ای است که برای کسب این عایدی در اول همان دوره استفاده شده است.

اما پولی که سهامداران می توانند به دست بیاورند از دو طریق است:

1. تغییر در ارزش و قیمت اصل سرمایه
2. سودهایی که به سهم تعلق می گیرد مانند EPS و غیره.

اجزای راندمان در سرمایه گذاری

اجزای راندمان از سود کسب شده، سود (زیان) سرمایه ای و راندمان سرمایه گذاری تشکیل شده است که در ادامه مطلب هر کدام از این موارد را به طور کامل توضیح می دهیم.

سود کسب شده

همه افراد در بازار سرمایه به دنبال کسب سود هستند و هر اندازه این مقدار سود بیشتر باشد، مطمئنا سرمایه گذار از این موضوع راضی تر است.

سود کسب شده می تواند به صورت بهره یا سود تقسیمی باشد و ویژگی که این نوع از سود را از بقیه سود ها متمایز می کند این است که سرمایه گذار سود کسب شده را به صورت نقدی دریافت می کند.

سود (زیان) سرمایه ای

این سود یا زیان سرمایه گذاری مخصوص سهام عادی، اوراق قرضه بلند مدت و اوراق بهادار با درآمد ثابت است.

در واقع اختلاف بین قیمت خرید و قیمت فروش همان سود یا زیان سرمایه گذاری است.

به عنوان مثال، شما یک سهم خریده اید و حالا به هر دلیلی می خواهید این سهم را بفروشید. هنگامی که پنل معاملاتی خود را بررسی می کنید، متوجه می شوید که بازار ریزش کرده است و شما در ضرر هستید.

این همان زیان در سرمایه گذاری است که با رنگ قرمز مثال‌هایی برای سود سرمایه به شما نشان داده می شود اما توجه داشته باشید که این ضرر تحقق پیدا نمی کند مگر این که سهم را بفروشید.

در مقابل زیان در سرمایه گذاری موضوع سود مطرح می شود که کاملا برعکس موضوع بالا است، حال قیمت فروش از قیمت خرید بالاتر رفته است و شما در سود خوبی هستید و بازار برای شما سبز است و اگر سهم را بفروشید این سود قطعی می شود.

راندمان سرمایه گذاری

راندمان در واقع به این علت محاسبه می شود که عملکرد یک سهام را در طول یک دوره ارزیابی کند که آن را با تقسیم سود خالص به ارزش خالص می توان به دست آورد.

همان طور که می دانید قطعا این راندمان همیشه برای سود نیست، چه بسا یک سهام عملکرد خوبی نداشته باشد و راندمان آن منفی شود.

در واقع راندمان سرمایه گذاری با مقدار پولی که شما در آن سهام گذاشته اید و بازدهی که بر حسب سود خالص سهام کسب می کنید، در ارتباط است.

از عوامل موثر روی راندمان سرمایه گذاری می توان موارد زیر را نام برد:

• تغییرات اجتماعی
• درصد ظرفیت مورد استفاده
• طرح های توسعه
• حمایت های دولتی
• تغییرات سیاسی
• حد دخالت دولت
• مدیریت دارایی ها
• تورم مورد انتظار
• مدیریت
• طرح های بهره وری و بهبود روش ها

هر سرمایه گذاری ابتدا می خواهد بداند که اگر پول خود را در سهام مورد نظر خود بگذارد چه اندازه ریسک یا بازده دارد و این موضوع به ویژه در بازار بورس اوراق بهادار تهران خیلی مهم است که بتوان درصد ریسک و بازده را مشخص کرد.

مطمئنا محاسبه راندمانی که از سهم انتظار می رود می تواند خیلی روی سرمایه گذاری تاثیر خوبی داشته باشد و علاوه بر راندمان مورد انتظار، رشد شاخص بازار و میزان راندمانی که تحقق می یابد نیز در این تصمیم گیری روی سرمایه گذاری موثر است.

راندمان صندوق‌های سرمایه گذاری باید مشخص باشد

هر صندوقی در بازار سرمایه باید راندمان در طول دوره های مشخصی محاسبه کند و روی وب سایت منتشر کند تا سرمایه گذار بتواند اطلاعات دقیقی از این صندوق به دست آورد و عملکرد آن را بررسی کند. این اطلاعات باید تا ساعت 14 روز کاری، بعد از اتمام معاملات روی وب سایت منتشر شود.

در این گزارش یک سال مالی و یک سال شمسی داریم که سال شمسی منظور همان سال عادی است که روی تقویم مشخص می شود.

اما منظور از سال مالی هر صندوق، تاریخ تاسیس آن صندوق است که سر می رسد.

در پنل معاملاتی سرمایه گذاران، محاسبه بازده به صورت مشخص وجود دارد و شما در قسمت پورتفو لحظه ای می توانید درصد سود و زیان را می بینید و با توجه به استراتژی خود تصمیم بگیرید.

علاوه بر این گزارش ها، سرمایه گذاران می توانند در وب سایت Fipiran.com اطلاعات کامل همه صندوق ها را به دست آورند و تصمیم درست را با مقایسه سهام های مختلف و دیدن نمودارهایشان بگیرند.

در این سایت همه صندوق ها به تفکیک مشخص شده است و همچنین راندمان هر دوره را نشان می دهد، تعداد فراوانی از افراد ماهر در این حوزه اطلاعات خوبی از این سایت به دست می آورند و بهترین گزینه را برای سرمایه گذاری انتخاب می کنند.

سخن پایانی

بنابراین برای تعیین سود و زیان در سرمایه گذاری روش های مختلفی وجود دارد که می توانید از آن ها برای مدیریت سرمایه خود استفاده کنید.

می توان قیمت فروش را از قیمت خرید کم کرد و بر قیمت خرید اولیه تقسیم کرد و عدد به دست آمده را در 100 ضرب کرد تا درصد سود یا زیان را به دست آورد یا از نرم افزار هایی که کارگزاری های مختلف ارائه می دهند برای تعیین سود یا زیان استفاده کرد.

نکته قابل توجهی که وجود دارد زمان است، شما باید حتما در معاملات خود نسبت به زمانی که در آن سهم می گذارید سود خوبی نیز کسب کنید اما تمام این موارد باز هم به استراتژی معاملاتی خودتان بستگی دارد.

در این بازار شما باید سود و زیان را با هم بپذیرید و اگر سود کردید سعی کنید همین استراتژی را دنبال کنید تا در آینده نیز سود کسب کنید اما اگر ضرر کردید بهتر است بررسی کنید تا اشتباهتان را متوجه شوید.

بازار بورس قابل پیش بینی نیست اما با مطالعه و استفاده از تحلیل های مختلف می توانید نسبت به بقیه کمتر ضرر کنید و از این بازار درس بگیرید.

در بازارهای سرمایه صبر کردن به همراه مدیریت سرمایه پاداش خوبی را برای سهامداران به همراه خواهد داشت.