حجم معاملات و بازار سهام

بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و نوسانات قیمت سهام در بورس اوراق بهادارتهران

پنجمین کنفرانس بین المللی حسابداری و مدیریت و دومین کنفرانس کارآفرینی و نوآوری های باز

خرید و دانلود فایل مقاله

با استفاده از پرداخت اینترنتی بسیار سریع و ساده می توانید اصل این مقاله را که دارای 11 صفحه است به صورت فایل PDF در اختیار داشته باشید.

مشخصات نویسندگان مقاله بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و نوسانات قیمت سهام در بورس اوراق بهادارتهران

چکیده مقاله :

هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تعیین تاثیر برخی از متغیرهای ریسک بر نوسانات قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. در این راستا، تاثیرحجم معاملات سهام، اندازه شرکت و بازده بازار بر نوسانات قیمت سهام در شرایط مختلف بازاردر بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1388 لغایت 1391 مورد مطالعه قرار گرفت. در انتخاب نمونه، کلیه شرکت های فعالپذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به جز بانک ها، شرکت های سرمایه گذاری و لیزینگ در نظر گرفته شدند. به منظور تعیین شرایط بازار از معیارهای شاخص قیمت سهام و حجم معاملات )ریالی و تعدادی( در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شد. سپس با استفاده از تکنیک رگرسیون داده های پانل، تاثیر متغیرهای منتخب بر بازده سهام 18 شرکت نمونه مورد بررسی قرار گرفت . لازم به ذکر است که در این مطالعه برای انتخاب نمونه از روش غربالگری )حذفی( و تصادفی استفاده شده است. در نهایت نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که بین حجم معاملات سهام و نوسانات قیمت سهام در صنایع مختلف رابطه وجود دارد

کلیدواژه ها:

کد مقاله /لینک ثابت به این مقاله

کد یکتای اختصاصی (COI) این مقاله در پایگاه سیویلیکا MOCONF05_148 میباشد و برای لینک حجم معاملات و بازار سهام دهی به این مقاله می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است و به عنوان سند ثبت مقاله در مرجع سیویلیکا مورد استفاده قرار میگیرد:

نحوه استناد به مقاله :

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:

قربانی، هانیه،1395،بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و نوسانات قیمت سهام در بورس اوراق بهادارتهران،پنجمین کنفرانس بین المللی حسابداری و مدیریت و دومین کنفرانس کارآفرینی و نوآوری های باز،تهران،https://civilica.com/doc/501127

در داخل متن نیز هر جا که به عبارت و یا دستاوردی از این مقاله اشاره شود پس از ذکر مطلب، در داخل پارانتز، مشخصات زیر نوشته می شود.
برای بار اول: ( 1395، قربانی، هانیه؛ )
برای بار دوم به بعد: ( 1395، قربانی؛ )
برای آشنایی کامل با نحوه مرجع نویسی لطفا بخش راهنمای سیویلیکا (مرجع دهی) را ملاحظه نمایید.

مراجع و منابع این مقاله :

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :

• - خادم المله، سلمان.، (1387)، "بررسی اثر تعطیلات مناسبتی بر .
• - امیدقائمی، مصطفی.، (1379)، "بررسی رابطه بین حجم معاملات و .
• - قائمی، محمدحسین و سعید طوسی، (1384)، بررسی عوامل موثر .
• - زیوداری، مهدی، 1384 "بررسی رابطه تجربی بین حجم معاملات، .
• -Clark, P. K. (1973) _ "A subordinated stochastic process model .

مدیریت اطلاعات پژوهشی

اطلاعات استنادی این مقاله را به نرم افزارهای مدیریت اطلاعات علمی و استنادی ارسال نمایید و در تحقیقات خود از آن استفاده نمایید.

بررسی رابطۀ بین حجم معامله، بازده سهام و نوسان بازده در زمان مقیاس‏های مختلف در بورس اوراق بهادار تهران

2 گروه مدیریت دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

چکیده

با وجود انجام مطالعات گسترده در مورد چگونگی ارتباط حجم معامله - بازده سهام و حجم معامله - نوسان بازده در بازارهای مالی، هنوز در مورد ساختار نظری یا تجربی این ارتباط اجماع حاصل نشده ‏است. این پژوهش با هدف کشف اطلاعات نهفته در سری زمانی متغیرهای حجم حجم معاملات و بازار سهام معامله، بازده سهام و نوسان بازده در دورۀ زمانی 96 ماهه (ابتدای فروردین 1386 تا اسفند 1393) صورت گرفته است. بدین‌منظور سری‏های زمانی این متغیرها با استفاده از تبدیل موجک گسسته با حداکثر هم‌پوشانی، تجزیه و ضرایب موجک آن‏ها محاسبه شده است؛ سپس رابطۀ میان سری‏ها با استفاده از آزمون علّیت گرنجری بررسی شده است. نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش در دورۀ زمانی مورد بررسی، نشان‌دهندۀ تفاوت روابط بین متغیرها در مقیاس‏های زمانی متفاوت است، چنانکه در برخی از مقیاس‏ها، آزمون علّیت گرنجر، وجود رابطۀ علّی میان سری‏های زمانی را تأیید می‌کند و در برخی از مقیاس‏های زمانی این رابطه وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.23831170.1395.4.4.8.1

موضوعات

• 1مدیریت دارایی
• مدیریت ریسک دارایی های مالی

عنوان مقاله [English]

Surveying the Relation among Volume, Stock Return and Return Volatility in the Tehran Stock Exchange: A Wavelet Analysis

نویسندگان [English]

• Ebrahim Abbasi 1
• Leyla Dehghan nayeri 2
• Nazila Poordadash Mehrabani 1

1 Management Dept., Faculty of Social Sciences and Economics, University of Al-Zahra, Tehran, Iran.

2 Management Dept., Faculty of Social Sciences and Economics, University of Al-Zahra, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Although many studies have tried to construct a theoretical or empirical structure of relation among trading volume, stock return and return volatility in financial markets, there still is not a general consensus about it. This study discovers latent information in variables time series for 96 months (April 2007- March 2015). To do so, related time series decomposed by using the maximum overlap discrete wavelet transform and wavelet coefficients has calculated. Then the relation between the series is examined by Granger causality test. The main feature of this research is to investigate the relation between variables at different time intervals. The results show that during the 2007 to 2015, the relation between variables in different time intervals varies. As in some periods, the Granger causality test confirms the causal relation between time series, while in some other time periods it does not support the existence of such relation.

کلیدواژه‌ها [English]

• Trading volume
• Stock return
• Return volatility
• Wavelet
• Granger causality

اصل مقاله

مقدمه

ارتباط حجم معامله - بازده سهام و حجم معامله - نوسان بازده در بازارهای مالی، طی دو دهۀ اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است. اگرچه برخی از مطالعات تلاش کرده‏اند ساختاری نظری یا تجربی از این ارتباط ارائه دهند، هنوز اجماع کلی در این مورد حاصل نشده‏ است. مطالعۀ رابطۀ حجم معاملات با بازده سهام و نوسان بازده در بازارهای مالی در درجۀ اول، سبب بهبود درک افراد از رابطۀ حجم و بازده و در درجۀ دوم، باعث شناخت بهتر عملکرد بازار می‏شود. سنجش دقیق‏ این روابط به سرمایه‏گذاران کمک می‏کند حرکات بازار سهام را در آینده پیش‏بینی کنند و میزان ریسک و نقدینگی را در رابطه با توسعه و اتّخاذ استراتژی‏های معاملاتی‏شان مشخص کنند. نوسان‌های قیمت سهام و یا نوسان‌های بازده، ریسک سهام را نشان می‌دهد؛ زیرا میزان تغییرات بازده‏، معرّف میزان عدم اطمینان از کسب بازده است. شرکت‏ها با استفاده از این روابط در راستای تحقق استراتژی‏ها و اهداف شرکت‏شان می‌توانند تصمیماتی مناسب بگیرند.

اغلب پژوهش‏های صورت‌گرفته در این مورد، رابطۀ حجم و بازده سهام و نوسان آن را در بلندمدت بررسی کرده‌اند و عواملی از قبیل درجۀ ریسک‌گریزی، ریسک‌پذیری و فواصل زمانی متفاوت (کوتاه‏مدت، میان‌مدت و بلندمدت) را در نظر نگرفته‌اند (ممکن است افراد در دوره‌های زمانی مختلف، رفتارهای متفاوتی از خود بروز دهند)؛ به عبارت دیگر، نقطۀ تمایز این پژوهش با سایر پژوهش‌ها، توجه به موضوع عملکرد متفاوت سرمایه‏گذاران در دوره‏های زمانی متفاوت (زمان مقیاس‏های مختلف) است. گفتنی است هدف از این مقاله بررسی ارتباط حجم و بازده سهام و نوسان آن در بورس اوراق بهادار است. در همین راستا درادامه ابعاد نظری آن را بررسی خواهیم کرد.

مبانی نظری و پیشینۀ پژوهش

در رابطۀ بین حجم معاملات در بازار سرمایه و بازده سهام و نوسان‌های بازده، برخی نظریه‏ها اطلاعات را نیروی محرکی می‌دانند که سبب تغییرات بازده و حجم معاملات می‏شوند. در مقابل، دستۀ دیگری از نظریه‏ها ارتباط حجم و بازده را به اختلافات در باورها و عقاید سرمایه‏گذاران بازار مرتبط می‏دانند. این نظریه‏ها عبارتند از:

فرضیۀ ورود متوالی اطلاعات [1] : این فرضیه را کوپلند [2] (1976) ارائه کرد و جنینگ، استارکس و فلینگهام [3] (1981) آن را توسعه دادند. در این فرضیه مبادله‏گران به دو دستۀ خوش‏بین و بدبین تقسیم و مبادلات کوتاه‏مدت، پرهزینه‏تر از مبادلات بلندمدت فرض شده‏اند؛ بنابراین، سرمایه‏گذارانی که خرید و فروش کوتاه‏مدت می‏کنند، نسبت به تغییر قیمت کمتر حساس هستند. آن‏ها نشان دادند به‌طورکلی زمانی‌ که معامله‌گران بدبین هستند، حجم معاملات کمتر از زمانی است که مبادله‏گران خوش‏بین هستند.

در این فرضیه، اطلاعات با سرعت‏های متفاوت، به انواع متفاوتی از معامله‏گران می‌رسد؛ اما عامل دیگری که در این فرضیه نقش دارد، عدم تقارن اطلاعاتی است. دسترسی حجم معاملات و بازار سهام عده‏ای از معامله‏گران به اطلاعات محرمانه (خصوصی) و عملکرد آن‏ها براساس این اطلاعات، درحالی‌که سایر معامله‏گران به چنین اطلاعات مهمی دسترسی ندارند، موجب بروز عدم تعادل در بازار می‏شود. این موضوع با عنوان عدم تقارن اطلاعاتی مطرح می‏شود [8].

فرضیۀ ترکیب توزیع‏ها [4] : این فرضیه در ارتباط بین حجم معاملات و بازده سهام، نرخ جریان ورود اطلاعات را به بازار مطرح می‏کند. در این فرضیه، قیمت‏ها و حجم معاملات به جریان ورود اطلاعات در طول زمان معاملات، واکنش نشان می‏دهد [6]. فرضیۀ ترکیب توزیع‏ها به‌طور کلی به دو دلیل از فرضیۀ ورود متوالی اطلاعات متداول‏تر هستند:

1- این فرضیه با انتشار اطلاعات، به‌صورت هم‌زمان و تدریجی سازگار است؛ درحالی‌که فرضیۀ کوپلند بر ارتباط منفی بین حجم معاملات و قدرمطلق تغییر قیمت، زمانی که در آن اطلاعات به‌صورت هم‌زمان منتشر شود، دلالت دارد.

2- فرضیۀ ترکیب توزیع‏ها با توزیع تجربی تغییرات قیمت و تفاوت در همبستگی بین حجم معاملات و قدرمطلق تغییر قیمت در فراوانی‏های متفاوت سازگار است.

فرضیۀ اختلاف عقاید [5] : در فرضیۀ اختلاف عقاید، فرض می‏شود معامله‏گران مختلف (مطّلع و نامطّلع) عقاید متفاوتی در مورد اهمیت اطلاعات دارند. درواقع، پراکندگی بیشتر در عقاید، تغییرپذیری بیشتری را در قیمت و حجم معامله نسبت به مقدار تعادلی آن‏ها ایجاد می‏کند [12]. فرضیۀ اختلاف عقاید برای مقایسۀ چگونگی واکنش معامله‏گران مطّلع و نامطّلع به اطلاعات مناسب است. معامله‏گران مطّلع نسبتاً عقاید حجم معاملات و بازار سهام همگن و هماهنگی دارند که بر درک و شناخت آن‏ها از بازار مبتنی است. ازاین‌رو، معامله‏گران مطّلع، خرید و فروش خود را در چارچوب قیمتی نسبتاً کوچک در حدود ارزش منصفانۀ دارایی انجام می‏دهند. همچنین معامله‏گران نامطّلع نمی‌توانند تشخیص دهند معاملۀ سایرین برای تقاضای نقدینگی (عملیات پوششی) کوتاه‏مدت یا به‌دلیل مبانی اساسی عرضه و تقاضا حجم معاملات و بازار سهام است. ازاین‌رو، آنان تمایل دارند به همۀ تغییرات در حجم و قیمت واکنش نشان دهند؛ چراکه به نظر آن‏ها این تغییرات منعکس‌کنندۀ اطلاعات جدید است؛ درنتیجه تمایل دارند تغییرات قیمت‏ را اغراق‌آمیز فرض کنند که خود به نوسان‌های بیشتر در قیمت منجر می‏شود.

الگوی قیمت‏گذاری دارایی‏ها براساس انتظارات عقلایی [6] : این الگو نشان می‌دهد حجم معاملات و بازار سهام اختلاف نظرها از اطلاعات محرمانه نشأت‌گرفته است. وانگ [7] (1994) الگوی تعادلی معاملات سهام را توسعه داد که براساس آن سرمایه‏گذاران در زمان تقارن اطلاعات، مبادلات عاقلانه‏ای انجام می‏دهند. در الگوی او چون سرمایه‏گذاران ریسک‌گریزند، معامله همیشه با تغییرات قیمت توأم است؛ برای مثال، وقتی گروهی از سرمایه‏گذاران برای ایجاد تعادل در سبد سهام خود به فروش سهام اقدام می‏کنند، باید برای وادارکردن سایرین به خرید، قیمت سهام را پایین بیاورند؛ به عبارت دیگر، در صورت افزایش عدم تقارن اطلاعات، معامله‏گران نامطّلع که به خرید سهام از افراد مطّلع اقدام می‏کنند، خواستار تخفیف بیشتری در قیمت سهام می‏شوند؛ بنابراین، این‌گونه نتیجه گرفته می‏شود که سرمایه‏گذاران نامطّلع برای حفظ خود از اطلاعات نهانی، بدین‌صورت ریسک خود را پوشش می‏دهند و درنتیجه، حجم معاملات همیشه با قدر مطلق تغییرات قیمت، رابطۀ مثبت دارد و این همبستگی با افزایش عدم تقارن اطلاعات افزایش می‏یابد [18].

برخی از پژوهش‌های مشابه در این رابطه را که در داخل و خارج از کشور انجام شده است، در جدول (1) می‌توان مشاهده کرد.

حجم معاملات بورس چیست؟ بیشترین حجم معاملات.

داشتن دانش تحلیل تکنیکال از مهم‌ترین لازمه‌های فعالیت در زمینه بورس است؛ تحلیلگران امروزه به واسطه دانش بررسی تکنیکال، صعود و نزول هر اوراق بهادار را پیش بینی می‌کنند؛ در این میان، مسئله حجم معاملات در بورس به عنوان یکی از اساسی‌ترین مشخصه‌های تحلیل تکنیکال شناخته می‌شود.

این مسئله در حالی است که بسیاری از افراد تازه کار در این زمینه به آن هیچ توجهی ندارند؛ اما باید بدانید: به واسطه حجم معاملات در بورس می‌توانید اطلاعات بسیار مفیدی درباره دیگر سرمایه داران بازار بورس، بدست آورید. حجم معاملات چیست؟

اما اگر قصد داشته باشیم، توضیح ساده تری را از حجم معاملات بورسی بیان کنیم؛ باید به این موضوع اشاره کنیم که هر روزه در بازار بورس و سهام معاملات بسیار زیادی صورت می گیرد و هر معامله مشخصه یک حجم است؛ در واقع زمانی که صحبت از حجم معاملات در بورس می‌شود، منظور تعداد سهم‌های خرید و فروش شده در یک بازه زمانی تعیین شده می‌باشد. که سبب پر شدن حجم مبنا می شود.

نکته قابل تعامل این است که میزان حجم هر معامله نشان دهنده روند صعودی یا نزولی معاملات است؛ این مورد اساسی ترین ویژگی است که با توجه به آن می‌توان به صورت تکنیکال، آینده یک سهم را در یک بازه زمانی مشخص، پیش بینی کرد. حجم معاملات چیست؟

آموزش بدست آوردن حجم معاملات و تحلیل هر سهم

برای مشاهده میزان معاملات هر سهم، تنها لازم است به سایت tsetmc.com مراجعه کنید، این وبسایت علاوه بر حجم معاملات، میزان تعداد، شاخص کل و … هر سهم را در اختیار شما قرار می‌دهد؛ لازم است بدانید که حجم هر معامله به صورت روزانه تعیین شده و برای مشاهده حجم یک سهم در بازه زمانی مشخص، نیاز است از نمودار سهم استفاده کنید.

اما شاید این سوال برایتان ایجاد شود که چگونه از این اطلاعات در تحلیل هر سهم استفاده کنیم؟ در پاسخ می‌توان به مثال زیر اشاره داشت: فرض کنید که سهمی را به تازگی خریداری کرده‌اید اما بعد از گذشت چند روز، مشاهده می‌کنید که حجم معاملات سهم شما به صورت روزانه و به سرعت در حال افزایش است! در چنین زمانی، دانش تحلیل حجم معاملات به شما کمک می‌کند به راحتی دریابید که این هشدار برای آینده سهم شما مثبت است یا خیر… اگر حجم معاملات سهم شما در جهت مثبت و ایجاد صف خرید باشد، (تعداد خرید) می‌تواند بیانگر مسیر صعودی و اگر در جهت منفی است، نشانده دهنده مسیر حرکتی نزولی آن می‌باشد. همچنین برای آشنایی بیشتر با موضوع صف خرید در بورس می توانید مقاله " صف خرید در بورس یعنی چه " را مطالعه نمایید. بیشترین حجم معاملات بورس چقدر است؟

ارتباط حجم معاملات با معکوس شدن روند بازار

نکته دیگری که در رابطه با حجم معاملات بسیار حائز اهمیت است، مربوط به ارتباط معکوس معاملات با روند بازار است! در بسیاری از مواقع زمانی که حجم معاملات یک سهم کاهش پیدا می‌کند، نشانگر رشد آن در بازه زمانی نه چندان دور است؛ در مقابل زمانی که حجم معاملات یک سهم روند نزولی پیدا می‌کند اما قیمت‌ها همچنان بالا هستند نمایانگر روند نزولی آن در آینده است.

انواع شاخص حجم معاملات در بازار بورس

شاخص‌های حجم معاملات بورس، در حقیقت فرمول‌هایی هستند که تحلیلگران به واسطه آنها روند حرکتی آینده یک سهم را تخمین می‌زنند، باید بدانید که تعداد بسیار زیادی شاخص معاملاتی وجود دارد که به واسطه آنها می‌توانید چارت یا در واقع تابلو بورس را تحلیل و بررسی کنید؛ در این میان On-Balance Volume و Chaikin Money Flow از مهم‌ترین شاخص‌هایی هستند که می‌توانید از آنها بهره ببرید.

اولین گزینه شاخص On-Balance Volume می. باشد که اغلب آنرا با نام OBV می‌شناسند، جالب است بدانید این شاخص به عنوان یکی از ساده‌ترین شاخص‌های حجم معاملات در بورس، شناخته می‌شود. بر اساس شاخص OBV زمانی که حجم معاملات سهم در قیمت‌های بالا متوقف شود افزایش و زمانی که در قیمت‌های پایین متوقف شود، کاهش می‌یابد.

دومین گزینه مربوط به شاخص Chaikin Money Flow یا در واقع همان CMF می باشد؛ این شاخص مهم یادآور می‌شود که افزایش قیمت سهم‌ها می‌بایست همراه با افزایش حجم معاملات باشد، زمانی که قیمت در میزان بالایی از خط رنج بسته شود، نشانگر افزایش حجم و زمانی که قیمت سهم در سطح پایین تر از خط رنج متوقف شود، نشانگر کاهش حجم معاملات است.

نکاتی درباره پترن‌های چارت و تابلو خوانی

نسبت به توضیحاتی که در طول مطلب ارائه شد به اهمیت حجم معاملات و اهمیت تابلوخوانی ، انواع تحلیل بورس در بازار پی‌بردیم؛ در این میان می‌بایست نکاتی را در رابطه با پترن‌های چارت بدانید: توجه به پترن‌هایی همچون پرچم، سر و شانه و مثلث‌ها در حجم معاملات بسیار تاثیر گذار است، بدین صورت که اگر حجم معاملات همراه با این 3 پترن نباشد، روند صعودی آن ماندگار نیست!

در ادامه همین مطلب جالب است بدانید بسیاری از تحلیلگران روند حجم معاملات بورسی را همواره از نزدیک بررسی می‌کنند تا دریابند که روند معکوس شدن هر سهم دقیقا در چه زمانی اتفاق می‌افتد؛ اگر حجم معاملات در روند صعودی بازار حرکتی کاهشی داشته باشد، بیانگر معکوس شدن سریع روند آن است!

حجم معاملات و ارتباط آن با ورود/خروج پول هوشمند

حجم معاملات اطلاعات بسیار زیادی را در اختیار شما قرار می‌دهد، اندیکاتورها و بسیاری از شاخص‌ها در بورس به کمک میزان حجم معاملات، داده‌های بسیار مهم و اساسی در اختیار کاربران قرار می‌دهند که از جمله آنها می‌توان به ورود و خروج پول هوشمند در معاملات اشاره داشت؛ باید بدانید که میزان حجم معاملات یک سهم، ارتباط مستقیمی با ورود یا خروج نقدینگی در آن دارد. برای آشنایی بیشتر با مهم ترین اندیکاتور در بورس مقاله " اندیکاتور CCI چیست " را مطالعه نمایید.

بسیاری از افراد تازه کار زمانی که افزایش حجمی را در یک یا چند سهم مشاهده می‌کنند، می‌پندارند که این سهم روند مثبتی در آینده نه چندان دور دارد و برایشان سودآور است، اما حقیقت این است که ورود و خروج پول هوشمند را نمی‌توان با یک نقد و بررسی ساده پیش بینی کرد.

افزایش حجم معاملات در عین اینکه می‌تواند خبرهای خوبی برای شما به همراه داشته باشد، می‌تواند بیانگر وضعیتی هشدار دهند باشد! برای اینکه بتوان اطلاعات دقیق‌تری در این باره بدست آورد، لازم است توجه کنید که این میزان حجم معاملات در چه شرایطی صورت گرفته است؟ به منظور دستیابی به این اطلاعات باید به تعداد معامله کنندگان توجه کنید، اگر حجم معاملات یک سهم بالا و قیمت روز آن سهم مثبت باشد اما تعداد کمی آن را خریده باشند، می‌تواند نشانگر ورود پول هوشمند به آن سهم باشد.

در مقابل اگر حجم معاملات بورسی بالا اما تعداد فروشندگان کمی داشته باشد، بیانگر خروج پول هوشمند در آن است؛ ضمن اینکه در این حالت قیمت روز سهم نیز در بازه منفی قرار دارد؛ به این صورت به راحتی می‌توانید فرصت‌های معاملاتی مطلوبی را بیابید و همچنین از ایجاد روندهای نزولی احتمالی، جلوگیری کنید.

بطور کلی حجم معاملات را می توان از مفیدترین ابزارهای دنیای بورس معرفی کرد؛ امروزه روش‌های متعددی جهت استفاده از حجم معاملات وجود دارند که به راحتی از طریق آنها می‌توان روند آینده یک سهم را پیش بینی کرد؛ بسیاری از تحلیلگران این شاخص مهم را به عنوان تاییدی بر حرکات (مثبت و منفی) و روند معکوس یک سهم می‌دانند؛ البته در این میان می‌بایست به حجم مشکوک نیز توجه داشته باشید، همانطور که در مقاله نیز ذکر شد، گاهی مواقع شاهد افزایش سریع حجم معاملات هستیم، در چنین شرایطی بررسی و تشخیص حجم مشکوک اهمیت فراوانی در تصمیم گیری تحلیلگران دارد.

ارزش و حجم معاملات بورس تهران افزایشی شد

در بورس اوراق بهادار تهران، ارزش کل معاملات و همچنین حجم کل معاملات در نخستین هفته بهمن ماه، نسبت به آخرین هفته دی ماه افزایشی شد؛ این در حالی است که ، شاخص کل بورس کاهش ۳.۹۱ درصدی را به ثبت رساند.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، بررسی معاملات بازار سهام در نخستین هفته بهمن ماه ۱۴۰۰، حکایت از آن دارد که ارزش کل معاملات این بازار در این هفته نسبت به هفته منتهی به ۲۹ دی ماه با ۱۹.۲۸ درصد افزایش، از ۱۵۸ هزار و ۵۶۵ میلیارد ریال به ۱۸۹ هزار و ۱۲۹ میلیارد ریال رسید. همچنین، حجم کل معاملات این بازار از ۲۴ میلیارد و ۷۵۸ میلیون سهم در هفته آخر دی ماه به ۲۷ میلیارد و ۸۰۹ میلیون سهم رسید که افزایش ۱۲.۳۲ درصدی را نشان می‌دهد.

وضعیت صعود و نزول بازارها

در نخستین هفته بهمن حجم معاملات و بازار سهام ماه، بازارها نسبت به هفته گذشته وضعیت متفاوتی داشتند؛ این در حالی است که ارزش معاملات و حجم معاملات بازار اول و دوم و همچنین صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله نسبت به هفته گذشته، روند افزایشی داشته است.

بر این اساس، ارزش معاملات در بازار اول سهام، افزایش ۸.۱۲ درصدی را در هفته منتهی به ۶ بهمن نسبت به هفته منتهی به ۲۹ دی ماه تجربه کرد و از ۵۱ هزار و ۹۸۹ میلیارد ریال به ۵۶ هزار و ۲۱۳ میلیارد ریال رسید. حجم معاملات این بازار نیز هفته آخر دی ماه که ۹ میلیارد و ۴۳۹ میلیون سهم بود به ۱۰ هزار و ۲۴۶ میلیارد سهم در هفته منتهی به ۶ بهمن ماه رسید و افزایش ۸.۵۵ درصدی را به ثبت رساند.

روند حرکت بازار دوم سهام همچون بازار اول سهام افزایشی بود. به طوری‌که ارزش معاملات این بازار در منتهی به ۶ بهمن ماه نسبت به هفته منتهی به ۲۹ دی ماه، ۲۸.۵۳ درصد افزایش یافت و از ۳۹ هزار و ۷۵۲ میلیارد ریال به ۵۱۰ هزار و ۹۴ میلیارد ریال رسید. حجم معاملات این بازار نیز با ۱۲.۵۴درصد افزایش، از ۱۰ میلیارد و ۸۹۶ میلیون سهم به ۱۲ میلیارد و ۲۶۲ میلیون سهم رسید.

ارزش معاملات بازار بدهی با افت ۲۱.۵۲ درصدی از ۱۰ هزار و ۶۲۹ میلیارد ریال در هفته منتهی به ۲۹ دی ماه به ۸ هزار و ۳۴۲ میلیارد ریال در هفته منتهی به ۶ بهمن ماه رسید. حجم معاملات بازار بدهی نیز از ۱۱.۴۴ میلیون برگه به ۸.۴۷ میلیون برگه رسید که افت ۲۵.۹۹درصدی را نشان می‌دهد.

ارزش معاملات در بازار مشتقه در هفته منتهی به ۲۹ دی ماه ۵۶۲ حجم معاملات و بازار سهام میلیارد ریال بود که در هفته منتهی به ۶ بهمن ۲۹۶ میلیارد ریال رسید و افزایش ۴۷.۴۲ درصدی را تجربه کرد. حجم معاملات در این بازار با کاهش ۷۸.۷۴درصدی از ۴۳۵.۱۲ میلیون قرارداد در آخرین هفته دی ماه به ۹۲.۵۱ میلیون قرارداد در هفته منتهی به ۶ بهمن رسید.

ارزش معاملات صندوق های سرمایه‌گذاری قابل معامله در نخستین هفته بهمن ماه در مقایسه با هفته پیش، روندی افزایشی داشتند و ارزش معاملات این بازار از ۵۵ هزار و ۶۳۲ میلیارد ریال در هفته منتهی به ۲۹ دی ماه به ۷۳ هزار و ۱۸۵ میلیارد ریال در هفته منتهی به ۶ بهمن ماه رسید و افزایش ۳۱.۵۵ را تجربه کرد. حجم معاملات در این بازار نیز با رشد ۳۰.۷۵ درصدی در این هفته نسبت به هفته قبل از ۳ میلیارد و ۹۷۷ میلیون یونیت به ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون یونیت رسید.

شاخص کل کاهشی شد

بر اساس این گزارش، شاخص کل بورس در یک هفته منتهی به ۶ بهمن نسبت به هفته گذشته خود افت ۳.۹۱ درصدی را تجربه کرد و از یک میلیون و ۲۷۹ هزار واحد به یک میلیون و ۲۲۹ هزار واحد کاهش یافت که افت ۴۹ هزار و ۹۷۱ واحدی را نشان می دهد.

همچنین شاخص کل با معیار هم‌وزن نیز در هفته منتهی به ۶ بهمن ماه نسبت به هفته منتهی به ۲۹ دی ماه کاهش داشت و با ۵.۰۳ درصد کاهش از ۳۳۵ هزار و ۶۴۰ واحد به ۳۱۸ هزار و ۷۵۸ واحد رسید و ۱۶ هزار و ۸۸۱ واحد کاهش یافت.

حجم معاملات چیست و چگونه می‌توانیم از آن استفاده کنیم؟

حجم معاملات (Trade Volume) مجموع تعداد قراردادها یا سهام‌های معامله شده در یک نماد معاملاتی است. حجم معاملاتی را می‌توان در هر نوع نماد و بازارهایی مثل بورس سهام، اوراق قرضه، قراردادهای آپشن، قراردادهای آتی و انواع کالاها به کار برد.

اصول پایه حجم معاملات

حجم معاملات در یک برهه زمانی خاص، مجموع تعداد سهام‌ها یا قراردادهای مبادله شده در یک نماد معاملاتی خاص را اندازه می‌گیرد، که شامل مجموع مقدار سهام‌های مبادله شده بین خریدار و فروشنده می‌شود.

زمانی که مبادلات به صورت فعالانه‌تر انجام می‌شوند، حجم معاملات بالاست و وقتی که مبادلات کمتری بین خریدار و فروشنده انجام می‌شود، حجم معاملاتی نیز پایین است.

هر صرافی در بازار، حجم معاملاتی خاص خود را دنبال می‌کند و اطلاعات مختص به خود را منتشر می‌کند. اطلاعات مربوط به حجم معاملاتی در هر روز، معمولا هر یک ساعت یک بار، تخمین زده می‌شوند و در انتهای هر روز نیز یک شکل کلی و یک اطلاعات منسجم از حجم معاملات آن روز منتشر می‌شود.

سرمایه گذاران همچنین می‌توانند مقدار تغییرات قیمت قرارداد را به عنوان جانشینی برای حجم معاملات دنبال کنند. در این روش، تغییرات قیمت خیلی سریع‌تر از حجم معاملات اتفاق می‌افتد.

این ابزار به سرمایه گذاران درباره میزان فعالیت و نقدینگی بازار می‌گوید. حجم معاملات بالا، نشان دهنده نقدینگی بالای یک نماد معاملاتی است؛ یعنی رابطه بهتر و فعال‌تری بین خریداران و فروشندگان وجود دارد.

وقتی که سرمایه گذاران درباره روند حرکتی در بازار سهام تردید دارند، حجم معاملات در قراردادهای آتی افزایش می‌یابد. این اغلب باعث می‌شود که قراردادهای آتی و آپشن آن سهام نیز فعال‌تر شوند.

در کل، در روزهای باز شدن بازارهای جهانی مثل فارکس (دوشنبه‌ها)، و روزهای بسته شدن بازار (جمعه‌ها) حجم معامله بالاتر است و در روزهای قبل از تعطیلات، معمولا پایین می‌آید.

امروزه، تریدرهای روزانه و شاخص‌های پول در بازار آمریکا، تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین استفاده کنندگان حجم معاملات شده‌اند.

طبق گفته‌های موسسه مالی و بانکداری JPMorgan‌ در سال ۲۰۱۷، سرمایه گذاران راکدی مثل ETFها (صندوق‌های قابل معامله) و حساب‌های سرمایه گذاری کمّی که معاملات الگوریتمی با سرعت بالا انجام می‌دهند، مسئول ۶۰ درصد از کل حجم معاملاتی بودند؛ در حالی که تریدرهای محتاط فاندامنتالی (تریدرهایی که فاکتورهای فاندامنتالی را قبل از سرمایه گذاری بر روی یک سهام ارزیابی می‌کنند)، تنها مسئول ۱۰ درصد از آن بودند.

تریدرها و حجم معاملات

تریدرهای از عوامل مختلفی در تحلیل تکنیکال استفاده می‌کنند. حجم معاملاتی یکی از آسان‌ترین فاکتورها برای ارزیابی بازار توسط تریدرهاست.

این ابزار، در طول بالا رفتن سریع قیمت یا پایین آمدن سریع آن، برای تریدرها اهمیت زیادی دارد، چون می‌توانند با استفاده از آن، معاملات خود را تشخیص و سازماندهی کنند.

همچنین حجم معاملات بالا که معمولا با تغییر روند قیمت همراه است، می‌تواند ارزش سهام مورد نظر تریدرها را تقویت کند.

سطوح مختلف حجم معاملات، می‌تواند به تریدرها کمک کند تا تصمیم گیری بهتری برای زمان ورود به بازار داشته باشند؛ تریدرها میانگین حجم معامله در طول روز را، هم برای معاملات کوتاه مدت و هم بلندمدت دنبال می‌کنند، تا بتوانند برای ورود به بازار تصمیم درستی بگیرند. همچنین آنها می‌توانند اندیکاتورهای تکنیکال دیگر را نیز با حجم معاملاتی تلفیق کنند.

نمونه‌ای ساده از حجم معاملات

فرض کنید که بازار شامل دو تریدر است؛ تریدر اول ۵۰۰ سهم از سهام اپل را می‌خرد و ۲۵۰ سهم از سهام آمازون را می‌فروشد. تریدر دوم نیز ۵۰۰ سهم از سهام تسلا را می‌خرد و ۲۵۰ تا از این سهم حجم معاملات و بازار سهام را به تریدر اول می‌فروشد.

کل حجم معاملات در بازار ۱۰۰۰ است (۵۰۰ سهم اپل + ۲۵۰ سهم آمازون + ۲۵۰ سهم تسلا).

استفاده از حجم معاملات برای بهبود معاملات

حجم معاملات یک مقیاس است که نشان می‌دهد در یک دوره زمانی خاص، چه مقدار از یک دارایی معامله شده است. در بورس سهام، حجم معاملات به صورت تعداد سهم‌های خرید و فروش شده نمایش داده می‌شود و در قراردادهای آتی و آپشن نیز این حجم بر مبنای تعداد قرارداد دست به دست شده نشان داده می‌شود. خود حجم معاملات و دیگر اندیکاتورهایی که از دیتاهای حجم معاملاتی بهره می‌گیرند، معمولا در نمودارهای آنلاین استفاده می‌شوند.

هر از گاهی، نگاه کردن به الگوهای حجم معاملات، می‌تواند قدرت یک سهام یا ارز دیجیتال خاص را نشان دهد. در حقیقت، حجم معاملات نقش مهمی در تحلیل تکنیکال بازی می‌کند.

نکات مهم

• حجم معاملات می‌تواند یک مقیاس خوب برای تشخیص قدرت بازار باشد. معمولا بازارهایی که دارای حجم معاملات بالایی هستند، روند قدرتمندتر و سالم‌تری دارند.
• زمانی حجم معاملات و بازار سهام که در حجم معاملات بالا، بازار ریزش می‌کند، قدرت بازار در روند نزولی بیشتر می‌شود.
• زمانی که قیمت در روند نزولی بالای بالاتر (Higher High) جدیدی را ثبت می‌کند، باید خیلی مراقب باشید! چون ممکن است روند صعودی شکل بگیرد.
• اندیکاتورهای حجم موجود (OBV) و کلینگر (Klinger)، ابزارهایی هستند که بر مبنای حجم بازار کار می‌کنند.

اصول اولیه استفاده از حجم معاملات

وقتی که حجم معاملاتی را بررسی می‌کنید، معمولا اطلاعات از قبیل قدرت یا ضعف یک روند را به دست می‌آورید. به عنوان یک تریدر، ما تمایل بیشتری به همراهی با حرکات قوی‌تر داریم و در روندهای ضعیف نیز، ما به دنبال معکوس شدن روند می‌گردیم.

البته این دستورالعمل‌ها همیشه و برای تمام مسائل پاسخگو نیست؛ اما برای تصمیم‌گیری برای ورود به بازار، مناسب است.

۱. تایید روند

یک بازار رو به رشد (نزولی یا صعودی)، باید حجم معاملاتی بالایی داشته باشد. گاوها به افزایش حجم خریداران برای هل دادن قیمت به سمت بالا نیاز دارند؛ کاهش حجم معاملات در روند صعودی، می‌تواند نشانه کاهش جذابیت نماد مورد نظر و در نتیجه، معکوس شدن قیمت باشد.

این یک حقیقت واضح است که ریزش یا جهش قیمت با حجم معاملاتی کم، یک سیگنال خرید یا فروش ضعیف است. ریزش یا جهش قیمت با حجم بالا، سیگنال قوی‌تری ارائه می‌دهد که نشانه تغییر چیزی در آن نماد خاص است.

۲. اشباع حرکت و حجم معاملات

در یک بازار صعودی یا نزولی، ما می‌توانیم اشباع قیمت را ببینیم. اشباع‌ها، حرکات واضحی در قیمت هستند که با افزایش حجم معاملات ترکیب شده‌اند؛ آنها می‌توانند سیگنال‌هایی مبنی بر پتانسیل اتمام روند ارائه دهند.

تریدرهایی که بیشتر صبر کرده‌اند و از عدم دریافت سودهای بیشتر ترس دارند، خریداران را خسته می‌کنند؛ در نتیجه، بازار معکوس می‌شود.

زمانی که بازار نزولی است، نزول بیشتر قیمت تریدرها را تحت فشار قرار می‌دهد و این، بر روی نوسانات تاثیر می‌گذارد و حجم معاملات را افزایش می‌دهد. این نیز می‌تواند سیگنالی مبنی بر اتمام روند نزولی باشد.

۳. نشانه‌های صعودی

حجم معاملات می‎تواند در تشخیص نشانه‌های صعودی بازار مفید باشد. برای مثال،‌ فرض کنید که بر روی یک خط مقاومت که قیمت را پس می‌زند، حجم معاملات افزایش می‌یابد؛ در این حالت، قیمت نیز پس از یک اصلاح کوچک، افزایش پیدا می‌کند.

در یک روند نزولی، باید پایین پایین‌تر (Lower Low) ساخته شود؛ زمانی که این حرکت تمام شد، حجم معاملات و بازار سهام حجم معاملات کاهش می‌یابد، که این یک نشانه صعودی تلقی می‌شود.

۴. معکوس شدن قیمت

پس از یک حرکت بزرگ قیمتی (بالا یا پایین)، اگر قیمت شروع به بی‌روند یا رنج شدن (Range) با حجم معاملاتی بالا کرد، می‌تواند نشانه‌ای از معکوس شدن قیمت باشد.

۵. بریک اوت‌ها و فیک اوت‌ها

در بریک اوت اولیه از بازار بی روند و یا هر الگوی قیمتی دیگر، افزایش در حجم معاملاتی می‌تواند قدرت روند را بیشتر کند. کم بودن مقدار حجم معاملات، پس زدن قیمت در بریک اوت را نشان می‌دهد، که به آن فیک اوت می‌گویند.

۶. تاریخ حجم معاملات

حجم معاملات باید مربوط به تاریخ اخیر باشد؛ مقایسه حجم معاملات امروز با ۵۰ سال قبل، اطلاعات اشتباهی به ما می‌دهد. هرچه تاریخ حجم معاملات جدیدتر باشد، امکان اتفاق مشابه بیشتر است.

حجم معاملات اغلب به عنوان یک اندیکاتور نقدینگی تلقی می‌شود. بازارهایی مثل بورس سهام که دارای نقدینگی بالایی هستند،‌ به عنوان یک استراتژی ترید کوتاه مدت در نظر گرفته می‌شوند؛ چون در قیمت‌های مختلف، خریداران و فروشندگان زیادی وجود دارند.

۳ اندیکاتور پرکاربرد برای حجم معاملات

اندیکاتورهای حجم معاملات، فرمول‌های ریاضی هستند که به صورت مشترک در بیشتر پلتفرم‌های نموداری وجود دارند.

فرمول کارکرد هر اندیکاتور مقداری با اندیکاتورهای دیگر فرق دارد. تریدرها می‌توانند اندیکاتوری را انتخاب کنند که بهترین عملکرد را برایشان دارد.

استفاده از این اندیکاتورها الزامی نیست؛ اما آنها می‌توانند در تصمیم گیری درست شما را راهنمایی کنند. اندیکاتورهای زیادی برای حجم معاملاتی وجود دارند، اما ما ۳ اندیکاتور با عملکرد خوب را در اینجا بررسی می‌کنیم:

۱. اندیکاتور حجم موجود (OBV)

OBV یک اندیکاتور ساده اما مفید است. در این اندیکاتور، حجم معاملات زمانی افزایش می‌یابد که بازار به انتهای روند صعودی رسیده است. همچنین، حجم معاملات زمانی کاهش می‌یابد که قیمت به انتهای روند نزولی رسیده است.

OBV یک مجموعه از انباشت قیمت یا اشباع را نشان می‌دهد. همچنین می‌تواند واگرایی را نیز نشان دهد؛ مثل زمانی که قیمت بالا برود، اما حجم با نسبت آرامی شروع به رشد کند و یا حجم معاملات کم شود.

۲. اندیکاتور جریان پول چایکین (CMF)

افزایش قیمت باید با افزایش حجم همراه باشد. اندیکاتور CMF بر روی انبساط قیمت در زمانی که قیمت بالاتر از میانگین قیمتی کل روز قرار می‌گیرد، تمرکز دارد، سپس یک ارزش مطابق با قدرت این روند ارائه می‌کند.

اگر حجم معاملاتی در آن افزایش پیدا کند، قیمت نیز افزایش پیدا می‌کند و اگر حجم پایین باشد، قیمت نیز منفی خواهد بود.

CMF‌ می‌تواند به عنوان یک اندیکاتور کوتاه مدت استفاده شود، به این دلیل که نوسان می‌کند؛ اما بیشتر برای نشان دادن واگرایی کاربرد دارد.

۳. اسیلاتور کلینگر (Klinger Oscillator)

نوسان در پایین و بالای خط صفر، می‌تواند سیگنال‌هایی برای خرید و فروش ارائه کند.

اسیلاتور کلینگر انباشتگی قیمت را برای حجم خرید، و پراکندگی قیمت را برای حجم فروش در یک دوره زمانی خاص ارائه می‌دهد.

سخن آخر

حجم معاملاتی یک ابزار کاربردی برای تشخیص روند است. همانطور که می‌بینید، روش‌های زیادی برای استفاده از آن وجود دارد. اصلی‌ترین راه استفاده از آن، تشخیص قدرت یا ضعف بازار و بررسی تاییدیه روند یا معکوس شدن روند است.

اندیکاتورهای مبتنی بر حجم معاملات، برای تصمیم گیری درست برای ورود به بازار به تریدرها کمک می‌کنند.

البته حجم معاملاتی ابزار خیلی دقیقی برای ورود و خروج نیست و باید برای تشخیص این نقاط از رفتار قیمت (Price Action) نیز کمک گرفت.