معرفی انواع بورس در ایران
شاخص، در مفهوم کلی، معیاری است که براساس آن میتوان چیـزی را تشخیص داد.
در بورس هم، شاخصها، در واقع معیارهای مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آنها، میتوان وضعیت گذشته و حال بورس را ارزیابی و حتی احتمالات را در روند آینده بورس بررسی کرد. بنابراین، طبیعتا باتوجه به نقش بسیار مهمی که شاخص بازار و شاخصهای بورس در تصمیمگیری سرمایهگذاران ایفا میکنند، نوسانات شاخصها نیز برای سرمایهگذاران بسیار حائز اهمیت است.
سرمایهگذاران حتما باید توجه داشته باشند که شاخصها به تنهایی معیاری مناسب برای خرید و فروش سهام به حساب نمیآیند. مثلا تنها معیار خرید سهام نباید این باشد که شاخص در یک هفته اخیر مثبت بوده است.
نباید با منفی یا مثبت بودن شاخص کل بورس به این نتیجه رسید که وقت مناسبی برای خرید یا فروش سهام است.
البته درک این موضوع ممکن است برای سرمایهگذاران تازهوارد به بازار سرمایه اندکی سخت باشد و به همین دلیل ممکن است دست به خرید و فروشهای هیجانی بزنند.
1. شاخص کل بورس
این همان شاخصی است که بارها در تلویزیون، رادیو و سایر رسانهها از رشد و افت آن صحبت میشود.
به این شاخص، شاخص قیمت و بازده نقدی نیز میگویند که بیان کننده سطح عمومی قیمتها و سود نقدی سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است.
در واقع این شاخص بیانکننده میانگین بازدهی سرمایهگذاران در بورس است.
به عنوان مثال اگر قیمت سهامی در ابتدای سال 500 تومان باشد و در انتهای سال به 600 تومان برسد و در مجمع عادی سالیانه نیز سود نقدی 70 تومانی تقسیم کند، بازدهی سهم در طول یک سال به 34 درصد میرسد.
این شیوه محاسبه برای شاخص کل هم وجود دارد یعنی اگر شاخص کل در ابتدای سال در سطح 450 هزار واحد و در پایان سال به 950 هزار واحد برسد، نشاندهنده این است که میانگین بازدهی بورس از محل افزایش قیمتها و تقسیم سود نقدی در انتهای سال تقریبا 111 درصد بوده است.
نکتهای که باید در بررسی بازدهی شاخص کل مد نظر قرار دهیم این است که افزایش شاخص کل بورس، نشاندهنده سودآوری همه شرکتها در بورس نیست چرا که شاخص نشاندهنده میانگین بازدهی کل شرکتهاست.
به عبارت دیگر، ممکن است برخی از شرکتها در طول سال با وجودیکه شاخص افزایش داشته، کاهش قیمت زیادی داشته باشند. یا بالعکس، ممکن است سهام برخی از شرکتها در زمانی که شاخص در حال نزول است، رشد خوبی را تجربه کنند.
شکل زیر نشاندهنده شاخص کل در سایت tsetmc.com در پایان روز معاملاتی است که روی عدد 1,662,215 واحد تثبیت شده و نسبت به روز گذشته کاهش 65023 واحدی داشته است.
در بررسی شاخص کل باید به این نکته توجه داشت که شرکتهای بزرگتر (شرکتهای با سرمایه بالاتر و ارزش بازار بیشتر)، اثر بیشتری بر رشد یا افت شاخص کل بورس دارند.
به عنوان مثال ممکن است در یک روز معاملاتی با وجودیکه قیمت در بسیاری از نمادهای بازار، منفی و متعادل است، مثبت بودن چند نماد بزرگ بازار مانند فارس، فولاد، فملی، خودرو، تاپیکو باعث رشد شاخص بورس شود. یا بالعکس.
این نکته، ضعف شاخص کل بورس را در بیان حقایق بازار نشان میدهد. زیرا شاخص میتواند با تغییرات قیمت چند شرکت بزرگ بازار، منفی یا مثبت شود.
در تصویر زیر تاثیر نمادهای بزرگ بازار بر شاخص بورس را مشاهده میکنید:
گاهی اوقات با تشکیل سبد سهام از شرکتهای با اندازه بزرگ بازار (خرید سهام شرکتهایی که ارزش بازار بالایی دارند) میتوان بازدهی سبد را به بازدهی شاخص کل بورس نزدیکتر کرد.
در دنیا برخی از صندوقهای شاخصی وجود دارد که بازدهی آنها برابر با بازدهی شاخص بورس است.
صندوقهای شاخصی نوعی از صندوقهای سرمایهگذاری مشترک هستند که در آن، مدیران صندوق در تلاشند تا سبدی از معرفی انواع بورس در ایران اوراق بهادار با ترکیب و وزنهای متناسب با یک شاخص مبنا را تشکیل دهند.
در ایران نیز صندوقهای کارآفرین، فیروزه و کاردان نیز به عنوان صندوقهای شاخصی در حال فعالیت هستند و در آینده نیز شاهد تاسیس صندوقهای بیشتری از این نوع خواهیم بود.
2. شاخص کل هموزن
در شرح شاخص کل بورس اشاره شد که سهام شرکتهای بزرگتر و با ارزش بازار بالاتر، اثر بیشتری بر مقدار شاخص کل دارند که این به نوبه خود ضعف این شاخص را نشان میدهد.
اما در کنار شاخص کل، شاخص دیگری به نام شاخص هموزن وجود دارد که اندازه شرکتها در محاسبه آن تاثیری ندارد و وزن همه شرکتها یکسان در نظر گرفته میشود.
به عنوان مثال در گروه شیمیایی، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، شرکتی با اندازه بزرگ و ارزش بازار بالاست و از طرفی در همین گروه، نماد شکربن (شرکت کربن ایران) شرکتی بسیار کوچکتر با ارزش بازار پایینتر است.
اگر شاخص کل بر مبنای هموزن محاسبه شود، معاملات این دو سهم در بازار تاثیر یکسانی روی شاخص هموزن دارد.
در شکل زیر شاخص هموزن را صفحه اصلی سایت tsetmc.com مشاهده میکنید که روی 465,120 واحد قرار گرفته است.
سرمایهگذاران در کنار بررسی شاخص کل بورس، باید شاخص هموزن را هم مورد بررسی قرار دهند.
چرا که شاخص هموزن بهتر میتواند وضعیت بازار سرمایه را نشان دهد.
به عنوان مثال ممکن است در یک روز معاملاتی، شاخص کل منفی ولی شاخص هموزن مثبت باشد. این اتفاق نشان میدهد که شرکتهای بزرگتر بازار در آن روز معاملاتی وضعیت مناسبی نداشتند ولی برعکس نمادهای کوچکتر مورد توجه بازار بودهاند و افزایش قیمت داشتند.
از شاخص کل بورس برای پیشبینی وضعیت آینده بازار نیز میتوان استفاده کرد، به همین دلیل تحلیل تکنیکال شاخص کل بورس به عنوان یکی از روشهای رایج تحلیلی توسط سرمایهگذاران مورد استفاده قرار میگیرد.
البته این روزها سرمایهگذاران از تحلیل تکنیکال شاخص هموزن نیز در کنار شاخص کل برای پیشبینی آینده بازار استفاده میکنند.
3. شاخص قیمت (وزنی – ارزشی)
شاخص قیمت در بورس، بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است. به عنوان مثال اگر شاخص قیمت در انتهای سال در مقایسه با ابتدای سال، 30 درصد رشد کند به این معناست که میانگین قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بازار سرمایه، به طور متوسط 30 درصد افزایش داشته است.
پس فرق شاخص کل با شاخص قیمت در این است که شاخص کل علاوه بر افزایش قیمت سهام، سود نقدی آنها را نیز در محاسبه لحاظ میکند.
ولی در شاخص قیمت، سود نقدی لحاظ نمیشود و صرفا تغییرات قیمت سهام، مبنای محاسبه قرار میگیرد.
البته این شاخص نیز میانگین است و نشاندهندهی بالا رفتن دستهجمعی نمادها نیست. ممکن است قیمت سهام شرکتهای کوچک بازار افزایش و شرکتهای بزرگتر کاهش داشته و در نتیجه شاخص قیمت منفی شود.
در شاخص قیمت (وزنی – ارزشی)، معیار ارزش شرکتهاست و شرکتهای بزرگتر بیشتر شاخص را تحت تاثیر قرار میدهند.
بدین ترتیب تغییرات شاخص عمدتا پیرو شرکتهای بزرگ بازار است و شرکتهای کوچک تاثیر ناچیزی بر شاخص دارند.
شکل زیر نشاندهنده شاخص قیمت (وزنی – ارزشی) در صفحه اصلی مدیریت سایت tsetmc.com است که نشان میدهد این شاخص روی 436,418 واحد قرار دارد.
4. شاخص قیمت (هموزن)
گفتیم که شاخص قیمت، بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس یا به تعبیر بهتر، میانگین بازده ناشی از افزایش قیمت سهام است.
از طرفی در شاخص قیمت (وزنی معرفی انواع بورس در ایران – ارزشی)، گفتیم که تاثیر شرکتهای بزرگتر بر شاخص بیشتر و تاثیر شرکتهای کوچکتر کمتر است.
اما در شاخص قیمت (هموزن)، وزن تمام شرکتها در محاسبه شاخص یکسان در نظر گرفته میشود و تغییرات شاخص گویاتر است و بهتر میتوان وضعیت عمومی بازار را درک کرد.
شکل زیر نشاندهنده شاخص قیمت (هموزن) ذر صفحه اصلی سایت tsetmc.com است که معرفی انواع بورس در ایران معرفی انواع بورس در ایران روی 305,135 واحد آرام گرفته.
5. شاخص آزاد شناور
شاخص آزاد شناور، شاخص قیمت را بر مبنای تعداد سهام شناور موجود در بازار نشان میدهد.
هدف از انتشار شاخص آزاد شناور، تحلیل رفتار بخشی از بازار است که نقدشوندگی بیشتری دارد زیرا در بررسی این شاخص، فقط ارزش سهامی که در اختیار سرمایهگذاران قرار دارد و همواره در حال معامله است معرفی انواع بورس در ایران محاسبه میشود و آن بخش از سهام که در اختیار سهامداران عمده است و قابلیت خرید و فروش ندارد محاسبه نمیشود.
شکل زیر نشاندهنده شاخص آزاد شناور در صفحه اصلی سایت tsetmc.com است که نشان میدهد این شاخص روی 2,259,713 واحد قرار دارد.
6. شاخص بازار اول و بازار دوم
به طور کلی شرکتهایی که وارد بازار اول بورس میشوند به لحاظ سرمایه، وضعیت سودآوری و همچنین درصد سهام شناور آزاد در وضعیت مناسبتری قرار دارند و شرکتهایی که از نظر این معیارها در شرایط پایینتری قرار دارند در بازار دوم بورس پذیرش میشوند.
پس شاخص بازار اول بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکتهایی است که در بازار اول بورس پذیرش شدهاند و شاخص بازار دوم نیز بیانگر سطح عمومی قیمتهایی است که در بازار دوم بورس پذیرش شدهاند.
در تصویر شاخص بازار اول و دوم را مشاهده میکنید:
سخن آخر
در خصوص شاخص باید گفت که نیازی به بررسی تمامی شاخصهای ذکر شده در این بخش نیست و از میان آنها باید شاخص کل و شاخص کل هموزن بورس را تجزیه و تحلیل کرد.
البته این نکته را مجدد تکرار میکنیم که خرید و فروش سهام شرکتها و سرمایهگذاری در بورس نباید صرفا با توجه به تغییرات روزانه شاخص باشد.
معرفی انواع سهام در بازار بورس
سهام در بازار بورس انواع مختلفی دارد که می توانید برای شناخت هر یک از مطلب زیر کمک بگیرید.
به گزارش جی پلاس، اگر سرمایه شرکتهای سهامی را به یک کیک تشبیه کنیم هر برش از این کیک را برابر بر یک سهم میتوان خواند.
هر سهم، نشاندهنده میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است. باید در نظر داشت که دارنده سهم نمیتواند به نسبت میزان سهم خود ادعایی برای مالکیت داراییهای شرکت داشته باشد اما در عوض، به اندازه سهم خود میتواند در آن شرکت، دارای حق و حقوقی باشد.
برای مثال سهامدار در قبال هر سهم خود میتواند از منافع شرکت استفاده کند و در مجمع عمومی رای دهد و در صورت انحلال شرکت از دارایی شرکت سهم ببرد.
سهام را از ابعاد مختلف میتوان تقسیمبندی کرد:
از نظر شکل: بر اساس شکل سهام به دو دسته سهام با نام و سهام بی نام تقسیم میشود.
سهام با نام در نوع مالکیت سهام با نوع بی نام آن متفاوت است. سهم با نام سهمی است که نام دارنده آن در ورقه سهام قید شده باشد یا در دفتر سهام شرکت ثبت شود. با ثبت سهام با نام هویت صاحب سهام برای شرکت مشخص میشود.
از نظر حقوق دارنده سهام: بر اساس حقوق دارنده سهام، سهام به دو دسته سهام عادی و ممتاز تقسیم میشود.
دارنده سهام عادی، در واقع، صاحب کسری از مالکیت شرکت است و تمام ریسک موجود در فعالیت اقتصادی شرکت را به میزان سهامی که در اختیار دارد، متقبل شده است.
سهام ممتاز سهامی است که برخی ویژگیهای اوراق قرضه و سهام عادی را دارد. در صورت انحلال شرکت، صاحبان سهام ممتاز در مقایسه با دارندگان سهام عادی در توزیع داراییهای شرکت حقتقدم دارند و ممکن است دارای حقرای هم باشند. در حال حاضر در بورس تهران چیزی به عنوان سهام ممتاز وجود ندارد.
از نظر ماهیت آورنده: بر اساس ماهیت آورنده، سهام به دو دسته سهام نقدی و غیر نقدی تقسیم میشود.
سهام نقدی به سهامی اطلاق میشود که ارزش آن به صورت نقدی پرداخت شده است و یا بخشی از آن به صورت نقدی و بخش دیگر تعهد پرداخت شده باشد.
سهام غیر نقدی نیز عبارت از سهامی است که قیمت آن در قالب آورده غیر نقدی شامل ساختمان، خودرو، ماشین آلات، لوازم اداری، مواد اولیه و نظایر آن تامین شده است.
سهام ترجیحی چیست؟
سهام ترجیهی بخشی از سهام شرکت است که در راستای برنامههای خصوصیسازی به کارکنان شاغل در آن شرکت واگذار شده است.
سهام انتفاعی چیست؟
سهام انتفاعی زمانی به شما تعلق میگیرد که بدون داشتن حقی نسبت به سرمایه شرکت، از منافع آن بهرهمند شوید. در واقع زمانی که شخصی اطلاعاتی علمی و فنی را در اختیار شرکت می گذارد که منجر به ایجاد منفعت برای شرکت میگردد، می تواند از منافع حاصل شده سهم ببرد.
فراکاب چیست؟ + معرفی سهم های فراکابی در بورس
اگر با بورس سر و کار داشته باشید، یکی از واژههایی که ممکن است با آن برخورد کنید “فراکاب” است. فراکاب برگرفته از اسامی فرا بورس، کالا، انرژی و بورس (با مفهوم عامی که همه مردم آشنایی دارند) است. این چهار بازار بزرگ، هر کدام فعالیت منحصر به فردی انجام میدهند و معاملات هیچکدام از آنها با دیگری شبیه نیستند. در کشور ایران افرادی که قصد دارند سرمایهگذاری کنند به طور کلی در چهار بازار فرابورس، کالا، انرژی و بورس حضور دارند. افرادی که آموزش سرمایه گذاری در بورس را میگذرانند و شروع به فعالیت در این بازار کردهاند با اصطلاح سهام فراکابی روبهرو شدهاند اما درباره آن اطلاعاتی ندارند در این مقاله قصد داریم ابتدا به سوال فراکاب چیست پاسخ بدهیم و سپس به سهام فراکابی بپردازیم.
فراکاب چیست؟
بورس بازاری است که روی معاملات اوراق بهادار به خصوص سهام شرکتها تمرکز دارد. بورس کالا نیز برای تبادل کالاهای مختلف از جمله محصولات معدنی، فلزات اساسی، فرآوردههای پتروشیمی و محصولات کشاورزی فعالیت میکنند. اوراق مبتنی بر کالا یعنی اوراق مشتقه در زیرمجموعه بورس کالا قرار میگیرند. بازار دیگری که نام بردیم بورس انرژی است که شبیه به بورس کالا است اما بیشتر روی فرآوردههای نفتی و انرژیها تمرکز دارد. جالب است بدانید که این چهار بورس بزرگ یعنی فرابورس، بورس کالا، انرژی و بورس (به طور عام در بین مردم رایج است.) هر کدام شرکتهای سهامی عام هستند و سهام این شرکتها نیز در بورس و فرابورس معامله میشود.
درآمد این شرکت ها از کارمزد انجام معاملات در شرکتهای زیر گروه تشکیل میگردد و هزینههای این شرکتها نیز شامل هزینههای عادی و هزینههای سازوکار معاملات است. در واقع اگر بخواهید در هر کدام از این چهار بازار فعالیت کنید که هر کدام از این چهار بازار ساختار منحصر به فردی دارند و نمونه مشابهی از آنها دیده نمیشود، باید کارمزدی را پرداخت کنید و فعالیت در معرفی انواع بورس در ایران معرفی انواع بورس در ایران این بازار مشمول کارمزد است که به طور اتوماتیک در هنگام خرید و فروش از خریدار و فروشنده اخذ میگردد . فراکاب در واقع مربوط به کارمزدی است که از فعالیت این شرکتها دریافت میشود و در بازار بورس نیز قرار میگیرد.
انواع بازار بورس
در کشور ما، چهار بازار اصلی برای انجام معاملات بورس وجود دارد، که بر اساس مورد معامله از یکدیگر متمایز شدهاند. این چهار بازار عبارتند از:
- بازار بورس اوراق بهادار
- بازار فرابورس
- بازار بورس کالا
- بازار انرژی
اگر بخواهید بدانید سهام فراکاب کدامند، باید بگوییم به سهام شرکتهایی که در بازارهای زیر حضور دارند، سهام فراکابی گفته میشود.
۱. بازار فرابورس
به عنوان اولین بازار در سرواژه فراکاب بورس، فرابورس را معرفی خواهیم کرد. در بازار بورس، واحدی با نام هیأت پذیرش اوراق بهادار مشغول به کار هستند، که شرکتها را از نظر صلاحیت ورود به بازار بورس اوراق بهادار بررسی میکنند. چنانچه شرکتی نتواند حداقلهای لازم را داشته باشد، وارد بازاری جانبی به نام فرابورس میشوند.
سهامهای فرابورس خود در چند دسته قرار میگیرند و با نامهای بازار اول، دوم و پایه شناخته میشوند.
بیشتر سهامهای فرابورس در این بازار معامله میشوند، که نوسانی معادل ۵ درصد دارد.
در این بازار رده شرکتهای فعال کمی پایینتر است. این شرکتها عموماً زیانده هستند یا قصد دارند با جذب سرمایه بیشتر به سهامی عام تبدیل شوند.
در بازار پایه شرکتها بر اساس دامنه نوسان خود در سه دسته زرد با دامنه نوسان منفی ۳ تا مثبت ۳ درصد، نارنجی با دامنه نوسان منفی ۲ تا مثبت ۲ و بازار قرمز با دامنه نوسان منفی ۱ تا مثبت ۱ درصد قرار میگیرند.
۲. بازار بورس اوراق بهادار
بازار بورس اوراق بهادار، بازاری است که سهام شرکتها و سازمانها در آن معامله میشود. در این بازار معامله سهام، قانونمند است و از ضوابط مشخصی پیروی میکند. هدف از تشکیل این بازار این است که افراد بتوانند سرمایههای بلااستفاده خود را صرف گسترش صنایع کنند. افراد حقیقی و حقوقی قادر هستند در این بازار سرمایهگذاری کنند.
۳. بازار بورس کالا
«کا» در سرواژه فراکابی یعنی چه؟ اگر این سؤال برای شما رخ داده، یعنی نوبت به معرفی بازار کالا رسیده است. مشخص است که بورس کالا به بازار معاملات کالا گفته میشود. در این بازار عرضه کنندگان کالاهای خود را ارائه میدهند، تا پس از انجام بررسی از طرف کارشناسان، در اختیار سرمایهگذاران قرار بگیرد. در این بازار اقلامی مانند برنج، گندم، فلزات، زعفران و غیره معامله میشوند. در بورس کالای ایران سرمایهگذاران میتوانند به روشهای مختلف از جمله قرارداد نقدی، قرارداد نسیه، قرارداد آتی، صندوق سرمایهگذاری طلا و غیره معامله انجام دهند.
۴. بازار انرژی
بازار انرژی آخرین مورد از سرواژه فراکاب بورس، نوعی بازار کالایی است، اما در آن تنها حاملهای انرژی و سهام مربوط به کالاهای این حوزه معامله میشوند. حاملهایی مانند نفت، گاز و برق موارد اصلی معامله در این بازار هستند. در هر معامله خریدار باید بین ۱۰ تا ۲۰ درصد ارزش معامله را به صورت پیش پرداخت بپردازد. سپس باقی مبلغ در طول ۳ روز کاری دریافت میشود. چنانچه مورد معامله از کالاهای بازار بینالملل باشد، این بازه به ۵ روز افزایش مییابد.
منظور از سهمهای فراکابی بورس چیست؟
در خصوص فراکاب باید بگوییم که وجهی که بابت کارمزد دریافت میشود معمولاً با درصدهای مشخصی بین کارگزاری شرکت بورس، سازمان بورس و مالیات دولتی تقسیم میگردد. قسمتی از این کارمزد نیز به درآمدهای شرکت بورس مرتبط ستا. از آنجا که کارمزد هم از خریدار و هم از فروشنده دریافت میشود لذا تا زمانی که حجم معاملات بالا باشد این شرکتها درآمد بهتری خواهند داشت و به همین دلیل است که عدهای عقیده دارند، سهام شرکتها در دراز مدت سود خوبی را به سهامداران میدهد .
برای این که ارزش شرکتهای بورسی بررسی گردد، از شاخص کل استفاده میشود. فرمول شاخص کل به گونهای طراحی شده که نسبت به تغییرات ارزش کل بازار حساس است. ارزش بازار حاصل ضرب تعداد کل سهام هر شرکت در ارزش روز آن شرکت است. با توجه به این که در محاسبه شاخص کل، مجموع ارزش شرکتها محاسبه میشود و مجموعهای از آنها در نظر گرفته میشود پس شرکتهایی که ارزش بالاتری دارند میتوانند تاثیر بیشتری بر شاخص کل بگذارند. در واقع اگر در بازارهای بورس حجم معاملات افزایش یابد، این به نفع افرادی خواهد بود که سهام فراکابی دارند چرا که با توجه به دریافت کارمزد از هر معامله (چه از طرف خریدار و چه از طرف فروشنده) افراد سود بیشتری دریافت خواهند کرد.
افرادی که سهمهای فراکابی دریافت میکنند با توجه به دریافت پورسانت دائم، درآمدی دائم خواهند داشت چرا که در هر شرایطی درآمدزایی این شرکتها حفظ میگردد و تنها با روند نزولی و صعودی روبهرو خواهد بود. البته در زمانهایی که حجم معاملات کاهش پیدا میکند، سهام فراکابی نیز با کاهش قابل توجهی روبهرو خواهد بود.
برای یادگیری “اصطلاحات بورسی” مسیر زیر را به شما پیشنهاد میکنیم:
با نمادبان بیاموزید: معرفی انواع شاخص های بورس و کاربرد آنها
آشنایی با انواع شاخص ها در بورس
اگر تاکنون همگام با آموزشهای نمادبان فعالیت خود را در بورس آغاز کرده، کدبورسی دریافت کرده و با رعایت نکات سرمایه گزاری کمریسک معامله انجام داده باشید، حتما به گزارشات روزانه از شاخص کل و شاخص هم وزن برخورده اید. اما این شاخص ها نمایانگر چه آماری بوده و چگونه میتوانند بر تصمیمات ما تاثیرگذار باشند؟ در ادامه به بررسی تکتک این شاخص ها پرداخته و از پاسخ این سوالات پرده برمیداریم.
شاخص چیست؟
شاخص را بعنوان معیاری آماری تعریف می کنیم که تغییرات اقتصاد و به طور خاصتر تغییرات بازار بورس را نشان می دهد. به بیان دیگر شاخص نمایانگر مجموعه ای از متغییرهای همگن است که به کمک آن میتوان تحلیل کرد. در این مطلب به معرفی هشت شاخص اصلی بورس پرداخته و با کاربرد هریک در تحلیل بازار سرمایه آشنا می شویم:
۱. شاخص کل قیمت
شاخص کل قیمت که به اختصار شاخص کل نیز خوانده می شود، همانی است که بیشترین اخبار در طول شبانه روز را درباره اش می شنوید. این شاخص میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در کل بازار یا به عبارت دیگر میانگین کل بازدهی سرمایه گزاران را نشان می دهد. در این شاخص، شرکت ها به میزان بزرگی خود می توانند تاثیرگذار باشند. از آنجایی که شاخص کل فقط یک داده ی عددی است، معیار سنجش آن تمام اعداد و ارقام مربوط به یک سال مبدا به نام سال پایه (در ایران سال ۱۳۶۹) می باشد و میزان رشد یا سقوط آن براساس ارقام ثبت شدهی این سال سنجیده می شود. یعنی اگر شنیدید که شاخص کل بورس رشد ۵/۵ درصدی داشته، به این معناست که میانگین قیمت سهام کل شرکت های فعال در بورس، نسبت به سال ۶۹ به میزان ۵/۵ درصد افزایش پیدا کرده است. نکتهای که دربارهی شاخص کل وجود دارد این است که هرچه شرکت ها بزرگ تر بوده و سرمایه بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری برآن می گذارند.
۲. شاخص کل هموزن
از آنجایی که با معیار قراردادن شاخص کل، تاثیر شرکت های کوچک نادیده گرفته می شود، برخی کارشناسان آن را به قدر کافی کارآمد نمی دانند و معیاری مکمل برای آن تعریف می کنند: شاخص هم وزن. در این مفهوم، به تمام شرکت ها اعم از کوچک و بزرگ، در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل در نظر گرفته شده و نوسانات مثبت و منفی آنها به یک اندازه در شاخص هم وزن تاثیرگذار است.
مقایسهی شاخص کل و شاخص هموزن، چهار حالت زیر را به دست میدهد:
- شاخص کل صعودی و شاخص کل هموزن نزولی: این حالت بیان کننده ی این مساله است که بیشتر سهامهای بازار سیرنزولی را طیکرده اما رشد سهام چند شرکت بزرگ و شاخص ساز، بر شاخص کل تاثیر گذاشته و باعث رشد آن شده است.
- شاخص کل نزولی و شاخص کل هموزن صعودی: در این حالت شرکت های بزرگ سیر نزولی را طی کردهُ اما اکثر سهام های بازار با افزایش قیمت رو به رو شده اند. تکرار و توالی این حالت نشانه ای برای سرمایه گزاری در شرکت های کوچکتر است.
- هر دو شاخص صعودی: صعود هر دو شاخص حاکی از افزایش قیمت عموم سهام بازار بوده و تکرار و توالی آن خبر از روند صعودی در آینده را میدهد.
- هر دو شاخص نزولی: نزول هر دو شاخص علامت خوبی نیست و نشان می دهد عموم سهام بازار کاهش قیمت را تجربه کرده اند و تکرار و توالی آن حاکی از رکود است.
۳. شاخص بازده نقدی
شاخص بازده ی نقدی درواقع نمایانگر میانگین بازدهی ناشی از پرداخت سود نقدی شرکتهای بورسی به سهامداران است. پس وقتی شاخص سود نقدی رو به افزایش است، شرکتها بهطور میانگین سود نقدی بیشتری را در مجامع عادی سالیانه بین سهامدارانشان تقسیم میکنند.
۴. شاخص قیمت و بازده نقدی
شاخص قیمت، در واقع تغییرات قیمت سهام در طول یک سال را نشان می دهد. در این شاخص فقط میانگین تغییرات قیمت نمایش داده شده و برخلاف شاخص کل سود پرداختی سالیانه شرکتها در آن لحاظ نمی شود. برای مثال اگر بشنوید شاخص قیمت ۱۵٪ رشد داشته، معنایش این است که قیمت های سهام شرکت های بورسی به طور میانگین نسبت به سال گذشته ۱۵٪ درصد افزایش پیدا کرده اند.
شاخص بازده نقدی، تنها بازدهی حاصل از سود مصوب مجامع یا همان سود نقدی را محاسبه کرده و از این طریق بازدهی حاصل از کل سودهای پرداختی شرکتهای بورسی را محاسبه می کند. نزول این شاخصحاکی از آن است که در مجامع سود کمتری پرداخت میشود. در این حالات نمیشود انتظار سود نقدی بالا داشت و میبایست انتظارات و یا سبک معاملهگری خود را اصلاح کنیم.
از مقایسه ی شاخص ها با یکدیگر نتایج دقیق تری حاصل می شود.
۵. شاخص صنعت و شاخص مالی
تمام شرکت های حاضر در بورس بسته به نوع فعالیت خود در دو دسته ی «صنعتی و تولیدی» و «مالی و خدماتی» جای می گیرند. شاخص صنعت نشان دهنده ی میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت های فعال در حوزه ی صنعت، مانند صناییع خودروسازی، فلزات و. بوده و شاخص مالی نمایانگر میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت های فعال در مالی مانند بانک ها و شرکت های بیمه ای است.
۶.شاخص سهام آزاد شناور
پیش از پرداختن به این شاخص می بایست با سهام آزاد شناور آشنا شویم. سهام آزاد شناور، بخشی از سهام یک شرکت است که دارندگان آن، آماده عرضه و فروش آن سهام هستند و انتظار می رود در آينده نزدیک قابل معامله باشد.
شاخص سهام شناور آزاد مانند شاخص کل محاسبه می شود تنها با این تفاوت که تنها درصد شناور آزاد شرکت ها در نظر گرفته می شود.
۷.شاخص بازار اول و بازار دوم
شرکتهای فعال در بورس بر اساس مولفههایی نظیر تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، میزان سرمایه، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار دادوستد می شود و. سنجیده شده و به دو دسته تقسیم می شوند. دستهای که از وضعیت بهتری برخوردارند بازار اول نامیده شده و مابقی در دستهی بازار دوم جای می گیرند. شرکت های بازار اول خود به دو دسته ی تابلو اصلی و فرعی تقسیم می شوند و برای هریک از آنها شاخص هایی وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکتهای حاضر در آن گروه را مشخص می کنند.
۸. شاخص ۵۰ شرکت برتر
تمام شرکت های فعال در بورس در بازه های زمانی حدود سه ماهه با یکدیگر مقایسه شده و ۵۰ شرکتی که بیشترین معاملات بازار در این بازه ی زمانی و بالاترین قابلیت نقد شوندگی را داشته باشند، معرفی شده و شاخص ۵۰ شرکت برتر نشان می دهد طی این مدت سود و قیمت آنها چه تغییراتی می کند.
نمادبان در تمامی مراحل سرمایه گذاری همراه شماست.
شما میتوانید برای یافتن پاسخ سواالات بورسی خود، سایر مقالات نمادبان را بخوانید. همچنین پیشنهاد میکنیم برای اطلاع از گزیده اخبار بورس ایران، مشاهده آخرین اطلاعات نمادهای بورسیتان، و همچنین استفاده از سبد مجازی حرفهای جهت رصد بازدهی سرمایهتان و تشکیل سبدهای مختلف اپلیکیشن نمادبان را نصب نمایید.
انواع بورسیه تحصیلی
بسیاری از افراد در هر کشوری خواستار مهاجرت یا تحصیل در بهترین نقاط جهان هستند. امروزه دریافت پذیرش از کشورهایی با رتبه علمی بالا نیازمند صرف هزینه بسیاری است. همچنین در صورت دریافت پذیرش نمیتوان از پس هزینههای بسیاری که در طی تحصیل برای شخص پیش میآید، برآمد. بنابراین بسیاری از افراد خواستار دریافت بورسیه تحصیلی هستند. بورسیه تحصیلی تنها راهی است که میتواند با هزینه کم و امکانات بالا داوطلبان را به هدف خود برساند. در ادامه قصد داریم تا تعریفی از بورسیه تحصیلی داشته باشیم و انواع آن را در کشورهای مهم بررسی کنیم. در صورتی که برای دریافت مشاوره به قصد مهاجرت تحصیلی نیازمند راهنمایی و مشاوره هستید، موسسه آرتان بورس تاپ میتواند به سرعت و با بهترین مشاوران به سؤالات شما پاسخ دهد.
آنچه در این مطلب خواهید خواند
بورسیه تحصیلی چیست؟
بورسیه تحصیلی در واقع حمایت مالی و رفاهی است که دانشگاه مقصد بوسیله آن دانشجو را تحت پوشش خود قرار میدهد. این کمک هزینه میتواند در زمانی که دانشجو در حال تحصیل کردن است بصورت ماهانه به او اعطا شود و یا امکان مسکن و استفاده از خدمات دانشگاه به صورت رایگان برای او فراهم شود. بورسیه تحصیلی هر کشوری انواع متفاوتی دارد. برای مثال پیش از این در مقاله دیگری به طور کامل به موضوع بورسیه تحصیلی ترکیه پرداخته ایم. معمولاً افرادی که به عنوان بورسیه وارد دانشگاه میشوند بطور کامل بررسی میشوند تا میزان درامد والدین و اوضاع زندگی آنها بررسی شود. در بسیاری از موارد هم دانشجو با کمک رزومه تحصیلی عالی که در گذشته کسب کرده است میتواند مشمول دریافت بورسیه تحصیلی باشد.
انواع بورسیه های تحصیلی
برای اینکه تعداد دریافتی بورسیه دانشگاهها افزایش یابد، دانشگاهها بر حسب رتبه و جایگاه خود میتوانند چند نوع بورسیه داشته باشند. معمولاً بهترین نوع بورسیه را تنها افرادی دریافت میکنند که از لحاظ علمی و سابقه تحصیلی خود جایگاه بسیار خوبی داشته باشند. این افراد با در نظر گرفتن معدل و مدارک خود دعوت به مصاحبه شده و میتوانند با قبولی در مصاحبه بورسیه تحصیلی شوند. در ادامه انواعی از این بورسیههای تحصیلی را ذکر میکنیم و شرایط برای دریافت آنها را نیز باز گو میکنیم.
افرادی که خواهان دریافت بورسیه هستند میتوانند یا بورسیهایی همراه با عملکرد پژوهشی دریافت کنند یا صرفاً برای تحصیل علمی بورس شوند. افرادی که صرفاً برای ادامه تحصیل علمی بورسیه میشوند نیاز به انجام پژوهش و پروژههای متفاوت در طی زمان بورس شدن خود ندارند. افرادی که در دسته اول جای دارند میتوانند بورسیههای زیر را دریافت کنند.
بورسیه تحصیلی (scholarship)
بورسیه تحصیلی اسکولارشیپ یکی دیگر از انواع بورسیههای تحصیلی است که مانند مورد اول شامل تمام هزینهها نخواهد شد. دانشجویانی که این بورسیه را دریافت کردهاند معمولاً میتوانند هزینه مالی ماهانهایی را از طرف دانشگاه دریافت کنند. اما برای دریافت مسکن و سایر مخارج باید با دانشگاه مربوطه هماهنگ کنند. تمامی مقطعهای دانشگاهی میتوانند از این نوع بورسیه استفاده کنند. البته افرادی که این بورسیه را دریافت میکنند، باید به لحاظ سطح علمی در جایگاه مناسبی قرار گرفته باشند و رزومه نسبتاً خوبی داشته باشند.
بورسیه درصدی (poritaI fund)
در بورسیه درصدی همانطور که از اسم آن پیداست، دانشگاه بخشی از هزینههای دانشگاه مثلاً ۴۰ درصد آن را خود تقبل میکند و هر ماه آن را به حساب دانشجو میریزد. این نوع بورسیه برای افرادی که نمیتوانند از پس هزینههای کامل تحصیل خود برآیند بسیار مفید است. بدیهی است که در این نوع بورسیه شخص باید هزینه مسکن و بخشی از هزینه دانشگاه را خود پرداخت کند.
کمک هزینه تحصیلی (fellow ship)
این نوع بورسیه که بیشتر توسط کشورهای جهان اول ارائه میشود، میتواند هزینه یکساله یا بیشتر دانشجویان ارشد را برای گذراندن دوره پژوهشی خود تقبل کند. در این نوع بورسیه دانشجویان ارشد یا دکترا توسط مؤسسات خصوصی هزینه را دریافت میکنند.
وام دانشجویی (loan)
وام دانشجویی در واقع همان وامی است که به عنوان کمک هزینه در کشور خود ما نیز به دانشجو پرداخت میشود. در کشورهای خارجی نیز به کمک بانکها و با داشتن ضامن میتوان این نوع وام را دریافت کرد. در این حالت دانشجو با دریافت وام میتواند بخشی از هزینههای خود مثل شهریه یا تحصیل را پرداخت کند.
بورسیه فول فاند (full fund)
بورسیه فول فاند که در واقع بهترین نوع بورسیه است، شامل تمام مزایا و موارد رفاهی و مالی است که یک دانشجو میتواند در طی دوران تحصیل خود دریافت کند. بورسیه فول فاند خیلی سخت بدست میآید ولی در صورت دستیابی از کوچکترین هزینهها تا هزینه مسکن و کمک هزینه ماهانه و مسافرت و تحصیل شامل حال دانشجو خواهد شد. اکثر افراد به همین دلیل به دنبال دریافت چنین بورسیهایی هستند. دانشگاههای معتبری هستند که از طریق آزمون sat و ACT نیز میتوانند بورسیه فول فاند دریافت کنند.
تحصیل رایگان
همانطور که از نام این نوع بورسیه مشخص است، معمولاً افرادی که این نوع بورسیه را دریافت میکنند یا بطور کامل و یا نیمی از آن را نمیپردازند. این بورسیه مثل بورسیه فول فاند یا اسکولار شیپ نیست چون معمولاً برای افرادی در نظر گرفته میشود که توانایی مالی زیادی ندارند تا بتوانند شهریه پرداخت کنند.
بورسیه پاداش (AWARD)
بورسیه پاداش در واقع نوعی بورسیه تحصیلی برای دوران تحصیل او نیست. اگر یک دانشجو در طی یک ترم بتواند مقام علمی بالایی کسب کند و یا معدل خیلی خوبی بدست آورده یا در یک مسابقه علمی رتبه داشته باشد، دانشگاه به عنوان پاداش به او پول، یا یک سفر یا استفاده رایگان از یکی از خدمات دانشگاه را میدهد. البته این پاداش میتواند به شکلهای دیگری نیز باشد. البته در صورتی که حتی این پاداش به صورت نقدی هم باشد، میزان آن خیلی زیاد نیست.
نکته مهم: تا اینجا تمام مواردی را بررسی کردیم که دانشجو صرفاً بدون انجام پروژههای علمی بتواند تحصیل کند. اما در بورسیههای زیر معمولاً دانشجویان باید فعالیت لازم را هنگام تحصیل داشته باشند.
دستیار آموزشی یا TA
دستیار آموزشی عمدتاً همان دانشجوی ارشد یا دکترایی است که به علت امتیازات و فعال بودن خود بسیار مورد توجه استاد قرار گرفته است و استاد او را به عنوان استاد یار برای برگزار کردن کلاسهای فوق برنامه و یا آموزش به دانشجویان و کمک به امور تدریس استاد انتخاب میکند. معمولاً بر حسب کاری که دستیار آموزشی انجام میدهد، حقوقی به او پرداخت میشود که در صورتی که او اینکار را به نحو احسن انجام دهد ممکن است در کار خود ارتقا پیدا کند و مزایا و حقوق بیشتری نیز دریافت کند.
دستیار پژوهشی یا RA
دستیار پژوهشی معمولاً از میان افراد دکترا انتخاب میشود و به افرادی گفته میشود که توسط استاد برای کمک کردن به او در امر پژوهش و یا پاپ مقاله و کتاب و … کمک میکنند. شرط انجام اینکار این است که فرد حتما تخصص استاد خود را دنبال کرده باشد و مطابق با کاری که انجام میدهد به او میزانی حقوق پرداخت خواهد شد.
انواع بورسیه تحصیلی در ایتالیا
یکی از کشورهایی که میتوان آن را برای بورسیه تحصیلی انتخاب کرد، کشور ایتالیا است. این کشور توسط برخی از دانشگاههای خود انواعی از بورسیههای تحصیلی را به دانشجو اهدا میکند. دریافت بورسیه تحصیلی در این کشور میتواند دانشجو را از خدمات رفاهی و تحصیلی مثل کمک هزینه شهریه و مسکن بهرهمند کند. کشور ایتالیا در سیستم آموزشی خود از آموزش استاندارد اروپایی استفاده میکند. انواع بورسیه تحصیلی ایتالیا شامل :
- بورس تحصیلی برای تعدادی از دوره های مقطع فوق لیسانس
- مقطع دکترا (بورسیه تحصیلی کشوری)
- دوره های تحصیلات عالی در رشته های هنری
- موسیقی و نوازندگی
- پژوهش های دانشگاهی و دوره های زبان ایتالیایی و فرهنگ ایتالیایی
- بورسیه زبان ایتالیایی
- بورسیه استانی در برخی استان ها
- دو نوع کلی این بورسیهها شامل بورسیه DSU و بورسیه دانشگاهی هستند.
انواع بورسیه تحصیلی کانادا
یکی از برترین مراکز برای دریافت بورسیه بدون شک کشور کانادا است. این کشور میتواند تعداد بسیار زیادی بورسیه را در قالبهای مختلف در اختیار دانشجویان قرار دهد. کشور کانادا همچنین انواعی از بورسیههای تحصیلی رایگان را ارائه میدهد که همین امر سبب شده است تا پذیرش دانشجوی بورسیه در این کشور زیاد باشد. انواع این بورسیهها شامل :
بورسیه رایگان
- اسکالر شیپ دانشگاهی
- اسکالر شیپ مالی
- اسکالر شیپ شایستگی merit
- اسکالر شیپ کشوری
- اسکالر شیپ دولتی
- اسکالر شیپ مؤسسات خصوصی
- اسکالر شیپ بخشی part
بورسیه دولتی
- بورسیه تحصیلی فوق دکترا Banting Postdoctoral Fellowship
- اسکالرشیپ IDRC Research Awards
- اسکالرشیپ Vanier Graduate
- بورس Canada-ASEAN SEED
- بورس فلوشیپ فوق دکترا Canadian Studies Fellowship
- اسکالرشیپ Partnership Grants by Social Science and Humanities Research Council in Canada
- کمک هزینه Ontario Trillium Scholarship
بورسیه دولتی کانادا
- اسکالرشیپ Ontario Graduate یا OGS
- اسکالرشیپ استانی Quebec Provincial Government
بورسیه غیردولتی کانادا
- فاند Anne Vallee Ecological Fund
- موسسه Shastri-Indo Canadian
- اسکالرشیپ و فلوشیپ Trudeau
- اسکالرشیپ Canada Memorial
انواع بورسیه تحصیلی ترکیه
ترکیه اغلب دانشجویان خود را از طریق آزمون پذیرش میکند. چنانچه افرادی توانایی پرداخت شهریه را نداشته باشند، برخی از دانشگاههای ترکیه میتوانند پس از آزمون برای بورسیه مدارک وی را بررسی کنند. یکی از موارد مهم در دریافت بورسیه ترکیه نمره معرفی انواع بورس در ایران بالا در آزمون یوس و سات است. پس از آن مدارک زبان و رزومه قوی میتواند کمک کننده باشد. بطور کل بورسیههای ترکیه بر دو نوعاند:
- بورسیه تحصیلی فول فاند ترکیه
- بورسیه تحصیلی درصدی ترکیه
انواع بورسیه تحصیلی کره جنوبی
کره جنوبی در طی چند سال گذشته بدلیل بالا بردن امتیاز دانشگاه خود تصمیم بر بورسیه افرادی با رزومه قوی و کوشا کرده است. تعداد افرادی که میتوانند به این کشور بورسیه شوند، محدود است و معمولاً با استعدادترین آنها را برای انجام اینکار در نظر میگیرند. این بورسیه هم میتواند از طرف شرکتهای خصوصی و هم دولت کره انجام شود. آنچه که بیشتر برای این کشور اهمیت دارد، سابقه علمی فرد و نمره زبان او است که میتواند تافل یا تاپیک باشد.
بورسیه دولت کره
بورسیه شرکتهای خصوصی
_بورسیهSamsun
بورسیه Lott
انواع بورسیه تحصیلی استرالیا
استرالیا یکی از قطبهای علمی جهان است که پذیرش و بورسیه تحصیلی خود را هم به صورت فول فاند و هم برای بخشی از هزینه زندگی شخص ارائه میکند. کشور استرالیا بر حسب شایستگی تحصیلی میتواند میزانی از هزینه تحصیل دانشجویان را بر عهده بگیرد. بعضی از بورسیهها برای افرادی است که توانایی مالی خیلی کمی دارند. انواع بورسیه تحصیلی کشور استرالیا شامل موارد زیر است:
- بورسیه مقطع کارشناسی به صورتی است که دانشجویان با معدل بالای ۱۷ میتوانند از بیست تا بیست و پنج درصد برای شهریه تخفیف داشته باشند.
- بورسیه مقطع کارشناسی ارشد به صورتی است که دانشجویان با معدل بالا و رزومه قوی و مدرک زبان از بیست تا معرفی انواع بورس در ایران بیست و پنج درصد تخفیف شهریه دارند.
- دانشجویان دکترا با رزومه بسیار قوی میتوانند بورسیه IPRS را دریافت کنند که نوعی بورسیه فول فاند است.
انواع بورسیه تحصیلی آمریکا
کشور آمریکا از جمله کشورهای جالب توجه برای هر دانشجویی است که شاید آرزو دارد که تحصیلاتش را در آن کشور ارائه دهد. این کشور چه برای پذیرش و چه برای بورسیه تا حدودی سختگیریهای خاص خودش را دارد لذا فردی که برای بورسیه آمریکا درخواست میدهد باید رزومه بسیار خوبی داشته باشد. انواع بورسیه آمریکا عبارتند از :
- بورسیه تحصیلی فولبرایت امریکا
- بورسیه تحصیلی همفری آمریکا
- بورسیه تحصیلی AUEGL امریکا
- بورسیه تحصیلی AAUW
- بورسیه تحصیلی ICSP
بورسیه تحصیلی کشور فرانسه
کشور فرانسه بدلیل هزینههای کمی که برای تحصیل در کشور خود در نظر گرفته است، جزو کشورهایی به شمار میرود که خواهان زیادی برای تحصیل دارد. معمولاً نیز با وجود پایین بود شهریهها بورسیه تحصیلی را به برخی افراد واجد شرایط اعطا میکند. برخی از انواع بورسیههای تحصیلی کشور فرانسه عبارتاند از:
- بورسیهی تحصیلی اکول نرمال سوپریور
- بورسیهی تحصیلی امیلی بوتمی
- بورسیهی تحصیلی دانشگاه لیون
- بورسیه تحصیلی بنیاد فناوری گرنوبل
- بورسیه تحصیلی عالی ایفل (Eiffel Excellence Scholarships)
سخن پایانی
موسسه آرتان بورس تاپ شاید یکی از مراکزی باشد که با توجه و اهمیت بالا به متقاضیان بورسیه تحصیلی راهنمایی و مشاوره لازم را میدهد. مشاوران این موسسه در کوتاهترین زمان پاسخگوی هر نوع سؤالی در باب بورسیه از جانب شما هستند. شرایط بورسیه تحصیلی برای بسیاری از کشورها متفاوت است و بهترین راه استفاده از مشاوره و مطالعه است.
دیدگاه شما