نسبت P/E چیست و چه کاربردی در بورس دارد؟
آشنایی با اصطلاحات بازار بورس و نحوه محاسبه آنها در تصمیم‌گیری برای خرید هر سهم و چگونگی سرمایه گذاری کمک زیادی به ما خواهد کرد و به هر حال شناخت این اصطلاحات به ما کمک می‌کند نسبت به بازاری که در آن سرمایه گذاری می‌کنیم شناخت بهتری داشته باشیم.
نسبت P/E چیست؟
علاقه‌مندان بازار بورس به احتمال قوی بارها نام نسبت p/e را شنیده‌اند. p حرف اول کلمه price به معنی «قیمت» و e حرف اول کلمه earning per share به معنی «سود» است. نسبت p/e سهم خلاصه شده عبارت تقسیم قیمت بر سود است، که در اصطلاح به آن نسبت قیمت به درآمد هم می‌گویند. برای محاسبه p/e سهم، قیمت فعلی سهم را بر درآمد هر سهم تقسیم می‌کنیم.
به عنوان مثال فرض کنید؛ شرکتی در حال حاضر 1000 تومان قیمت دارد و سودی که برای سال جاری پیش‌بینی کرده است برابر با 100 تومان است. برای محاسبه p/e این شرکت، قیمت روز آن را بر سودی که دارد تقسیم می‌کنیم:
حال این سؤال مطرح می‌شود که چرا محاسبه نسبت p/e سهام تا این اندازه مهم است؟ تا جایی‌که یکی از فاکتورهای اساسی انتخاب یک سهم محسوب می‌شود و همواره در بین سرمایه‌گذاران کاربرد دارد. شاید به عقیده عده‌ای از سرمایه‌گذاران که از این نسبت به درستی استفاده نمی‌کنند، نسبت p/e چندان مفید نباشد، اما در جایی که بحث ارزشگذاری سهام مطرح می‌شود، بالا یا پایین بودن p/e سهام میتواند یکی از معیارهای مهم باشد.
محاسبه p/e ساده است، اما تفسیر آن به سادگی محاسبه‌اش نیست. به همین منظور در ابتدا مفهوم این نسبت را شرح میدهیم و با کاربرد آن بیشتر آشنا می‌شویم.
نسبت P/E چه کاربردی دارد؟
محاسبه عدد p/e غالباً به دو منظور صورت می‌گیرد. در یک نگاه ساده، با محاسبه عدد p/e سهم، در اصل می‌خواهیم به این مطلب دست پیدا کنیم، که چند سال طول می‌کشد تا سرمایه ما برگردد. به عنوان مثال؛ اگر عدد p/e سود بانکی برابر با 10 باشد، به این معنی است که ده سال زمان می‌برد که به همان میزان پولی که برای خرید سهم گذاشته‌ایم، سود کنیم.
در تعبیر دوم و مهم‌تر، این نسبت به ما می‌گوید قیمت یک سهام چند برابر بیشتر از سود سالیانه آن است. هر سرمایه‌گذاری به امید بازدهی سرمایه خود معامله می‌کند و قبل از سرمایه‌گذاری حساب و کتاب میزان سود سرمایه خود را به دست می‌آورد. در واقع با محاسبه این نسبت سرمایه‌گذار انتظارات خود از بازدهی سهام را برای خود مشخص می‌کند اینکه برای یک ریال سهامی که خریداری کرده است قرار است در آینده چند درصد بازدهی دریافت کند.
به تعبیر ساده‌تر نسبت p/e به سرمایه‌گذار می‌گوید که، یک سهام چند درصد سوددهی دارد. نسبت p/e سهام تنها ابزار برای ارزشگذاری سهم نیست بلکه یکی از ابزارهایی است که برای ارزش مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش‌های دیگری برای ارزشگذاری سهام وجود دارد.
برای فهم بهتر، در مثالی که در بالا ذکر شد فرض بر این گرفتیم که اگر p/e سود بانکی برابر با 10 باشد. به این معنی است که شما حاضرشده‌اید به ازای هر ۱ ریال سودی که از بانک دریافت میکنید 10 ریال پرداخت بکنید و یا در تفسیر دیگر، همانطور که گفته شد، اگر p/e برابر 10 است به این معنی است که 10 سال زمان می‌برد تا سرمایه شما از طریق سودی که دریافت میکنید، برگردد.
انواع P/E
p/e دنباله‌دار: این نوع p/e همان است که در مثال ابتدای مطلب برای شما توضیح دادیم و نحوه محاسبه آن از تقسیم قیمت روز سهم بر سود (eps) به دست می‌آید. گفتیم که این نسبت نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران حاضر هستند بایت هر ۱ ریال سود شرکت، چند ریال پرداخت کنند. پس هر چقدر قیمت سهام تغییر کند این نسبت به همان میزان تغییر خواهد کرد.
p/e برآوردی، تحلیلی یا پیشتاز: این نسبت با در نظر گرفتن عواملی مانند نرخ رشد سود شرکت، نرخ بهره بانکی، تورم و …. و با استفاده از روش‌های خاص محاسبه می‌شود وهمانی است که برای ارزشگذاری مورد استفاده قرارمی گیرد. برای محاسبه ارزش شرکت نیز از این روش استفاده می‌شود به این صورت که بعد از محاسبه آن، نسبت را در سود (eps) برآوردی سال آینده شرکت ضرب می‌کنیم و ارزش شرکت را نیز به دست می‌آوریم. محاسبه سود شرکت توسط تحلیلی که خود انجام میدهیم به نوعی، کامل‌ترین نوع ارزشگذاری بر مبنای p/e خواهد بود.
میتوان گفت تفاوت بین p/e دنباله‌دار و p/e تحلیلی این است که p/e دنباله‌دار آن چیزی است که در حال حاضر برای یک سهم وجود دارد. درحالی‌که p/e تحلیلی یا پیشتاز آن p/e است که انتظار می‌رود در آینده سهم به آن برسد. به عنوان مثال p/e سهمی در بازار 4 باشد و ما با محاسبه p/e تحلیلی عدد 5 را به دست بیاوریم، در واقع انتظار داریم در آینده p/e سهم به عدد 5 برسد.
حال سؤال اینجاست که بالا و یا پایین بودن p/e یک سهام نشان دهنده چیست؟ آیا سهمی که p/e آن بالاست، ارزنده است و یا عکس این مطلب صادق است.
P/E بالا و P/E پایین نشان دهنده چه چیزی هستند؟
اگر مفهوم دو نوع p/e که در بالا به آن اشاره شد را درک کرده باشید، متوجه می‌شوید که برای چه p/e برای بعضی از سهم‌های بازار بالا و برای برخی دیگر پایین است. زمانی که p/e شرکتی بالا باشد، یعنی بازار توقع دارد که سود آن شرکت در آینده رشد پیدا بکند و هرگاه p/e سهم شرکتی پایین باشد، نشان‌دهنده این است که بازار انتظار دارد در آینده سود آن شرکت کاهش پیدا کند.
نکته دیگر این که هر چه قیمت سهم بالاتر برود p/e نیز افزایش پیدا می‌کند و هر چه سهم قیمت آن نزولی شود p/e نیز کاهش می‌یابد.
در محاسبه ارزش سهم با روش محاسبه p/e، باید بدانید که هرگاه قیمت آن سهم در بازار بیشتر از قیمت محاسباتی شما باشد، یعنی آن سهم ارزنده نیست و هرگاه قیمت سهم در بازار کمتر از آن عدد باشد، به این معنی است که آن سهم ارزنده است و رشد خواهد کرد. البته این به شرطی است که شما نسبت p/e را به درستی محاسبه کرده باشید.
بالا یا پایین بودن نسبت p/e با در نظر گرفتن دو فاکتور زیر تشخیص داده می‌شود.
زمانی که یک شرکت نرخ رشد پایین داشته باشد، در حالی که هنوز یک p/e بسیار بالا دارد مشخص می‌شود که مشکل و اشتباهی وجود دارد. در واقع این احتمال وجود دارد که سهام بیش از ارزش خود قیمت‌گذاری شده باشد. در این شرایط لازم است نسبت p/e را بر اساس سود پیش بینی شده محاسبه کرد.
مقایسه p/e شرکتها زمانی مفید است که هر دو شرکت در یک صنعت فعال باشند. برای مقایسه p/e شرکتی که در صنعت سیمان فعال است با شرکتی که در گروه پتروشیمی قرار دارد اشتباه است. چون چشم‌انداز، سود و رشد در صنعت‌های مختلف متفاوت است. حال اگر یکی از شرکتهای صنعت سیمان p/e حدود 20 داشته باشد و شرکتی دیگر خیلی بیشتر از 20 باشد یعنی یا حباب قیمتی وجود دارد و یا به دلیلی انتظارات بازار از این شرکت بالا رفته و به زودی قیمت آن کاهش پیدا می‌کند و یا اینکه سهام شرکت سودآوری خواهد داشت.
نکاتی درباره P/E در بورس
- در بالا اشاره کردیم که، بالا یا پایین بودن p/e یعنی بازار چه توقعی از سودآوری سهم دارد. اما توجه داشته باشید که در بسیاری از موارد بازار اشتباه می‌کند، شما نباید به انتظار بازار کفایت کنید. سعی کنید نحوه صحیح محاسبه p/e را یاد بگیرید وخودتان از آن استفاده کنید.
- همانطور که اشاره شد، محاسبه p/e سهام تنها یک ابزار برای ارزشگذاری شرکت است، بهتر است برای خرید سهام علاوه بر استفاده از این ابزار، از ابزارهای با نسبت کاربردی بیشتر نیز استفاد ه شود.
- برای شرکتهای زیان ده، محاسبه p/e کاربردی ندارد. زیرا وقتی سود یک شرکت منفی است در واقع، درآمدی ندارد و عملا تقسیم قیمت به درآمد منتفی است.
- نکته قابل ذکر دیگر این است که متوسط نسبت p/e کل بازار بورس نیز قابل محاسبه است. این نسبت در کشورهایی چون آمریکا که تورم پایینی دارند، بین ۱۵-۲۵ در نوسان است ولی در ایران به علت تورم بالا و وضعیت اقتصادی بی‌ثبات، این نوسان بسیار پایین است و معمولاً بین ۱۰-۴ است. همچنین ممکن است نوسانات موجود p/e بین صنایع و حتی شرکتها نیز اختلاف زیادی داشته باشد.
- از آنجا که قیمت سهام منعکس‌کننده طرز فکر سرمایه‌گذاران نسبت به ارزش آن سهم است و به تعبیری رشد آینده سهام به رشد قیمت آن بستگی دارد. شرکتی که نسبت به آینده سهام خود خوش‌بین است سعی در آن دارد که سودآوری چشم‌گیری داشته باشد.
- اگر یک شرکت نسبت p/e بالاتر از بازار یا متوسط صنعت داشته باشد، به این معنی است که بازار انتظار بزرگی از این شرکت در طی ماه‌ها و سال‌های آینده دارد و برای سرمایه‌گذاری مناسب است.
- اگر یک شرکت p/e پایینی داشته باشد ممکن است به آن معنا باشد که بازار آینده شرکت را در حال رفتن به سمت مشکلات می‌بیند. به تعبیر دیگر دلیل افت p/e میتواند نشان دهنده این موضوع باشد که سود مورد انتظار به دست نیامده است و خرید سهم این شرکت مناسب نیست.
سخن آخر
یکی از اشتباهات متداول که سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای مرتکب آن می‌شوند این است که تنها به اتکای p/e سهم می‌خرند. هیچ تضمینی وجود ندارد که سهمی که هم اکنون p/e آن بالاست در آینده به سرعت پایین نیاید و از سوی دیگر، توجه داشته باشید که حتی اگر قیمت یک سهم زیر ارزش واقعی خود باشد، ممکن است ماه‌ها و حتی سال‌ها طول بکشد تا بازار بتواند ارزش آن را اصلاح کند. پس خرید سهام تنها با توجه به ابزار ساده p/e بسیار ساده‌انگارانه است.
سوالات رایج نسبت p به e
نسبت p به e یا (price to earning) به معنای نسبت قیمت بر درآمد است که در آن، قیمت هر سهم بر درآمد حاصل از آن تقسیم می‌شود. مثلا اگر قیمتی سهمی 200 تومان و eps اعلام شده توسط شرکت 20 درصد باشد. نسبت p به e برابر با 5 است (5=40/200)، که یعنی برای کسب هر 1 تومان سود، باید 5 تومان پرداخت شود. حال اگر در همین مثال eps اعلام شده 25 درصد باشد، نسبت نسبت p به e برابر با 4 می‌شود (4=50/200)، یعنی برای کسب هر 1 تومان سود، باید 4 تومان پرداخت شود. پس در هر دو حالت شما 1 تومان سود کسب کرده‌اید، اما در نسبت p به e پایین، مبلغ پرداختی شما کمتر بوده است. در نهایت میتوان گفت که نسبت p به e پایین، وعده سود بالاتری را می‌دهد.
نسبت P/E چیست؟ p/e بالا بهتر است یا پایین
در سهام فردی که سرمایه‌گذاری میکنید، هنگام تحقیق در مورد خریدهای احتمالی، باید با معیارهای مختلفی روبرو شوید. در میان آنها، نسبت P/E یا قیمت درآمد را مشاهده خواهید کرد. توجه داشته باشید که مقایسه سهام از طریق نسبت P/E یک موضوع سطح پیشرفته است. اگر تازه وارد سرمایه گذاری هستید، یا نمی‌خواهید وقت خود را صرف تحقیق کنید، می‌توانید مانند بیشتر سرمایه‌گذاران با یک صندوق شاخص کم هزینه و گسترده بازار کار خوبی انجام دهید. در این مقاله توصیه‌های ما آورده شده است:
p/e چیست؟
نسبت قیمت/درآمد که به آن نسبت P/E نیز گفته می‌شود، به سرمایه گذاران می‌گوید که یک شرکت چقدر ارزش دارد. نسبت P/E به سادگی قیمت سهام تقسیم شده توسط درآمد شرکت برای هر سهم و یک دوره تعیین شده مانند 12 ماه گذشته را نشان می‌دهد.
اهمیت نسبت قیمت/درآمد
سرمایه‌گذاران برای تعیین سرمایه‌گذاری به نسبت قیمت/درآمد یک شرکت نگاه می‌کنند. آنها برای یافتن این نسبت از ارزش بازار برای هر سهم استفاده می‌نمایند. هنگامی که نسبت P/E در یک دوره از سه‌ماهه قبلی محاسبه می‌شود، آن را P/E دنباله‌دار می‌نامند، که رایج‌ترین نوع است.
هنگامی که نسبت قیمت/درآمد با استفاده از درآمد خالص تخمین زده شده باشد در محله‌های آینده محاسبه شده که به آن P/E آینده گفته می‌شود. نسبت P/E نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران از شرکت‌هایی که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند چقدر انتظار رشد دارند.
یک نسبت بالا نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران برای هر سهم بسیار بیشتر از شرکت می‌پردازند، که در مشاغل جدید با سرمایه‌گذاری زیادی رایج است. در حقیقت نسبت P/E پایین‌تر ممکن است به این معنی باشد که شرکت سهم بازار خود را تقویت کرده است.
در صورتی که شرکتهای مختلف از همان صنعت در مدت مشابه بررسی شوند، از نسبت قیمت/درآمد نیز میتوان برای سنجش بازار به طور کلی استفاده کرد. این نوع مقایسه میتواند به یک سرمایه‌گذار کمک کند تا تعیین کند که آیا یک شرکت معین بیش از حد یا کم ارزش است.
P/E بالا خوبه یا پایین
حال که با مفهوم P/E آشنا شدید، بیاید نگاهی به بالا و پایین این نسبت بیندازیم:
P/E بالا
شرکت‌هایی با نسبت سود بالا اغلب به عنوان سهام رشد در نظر گرفته می‌شوند. این نشان دهنده عملکرد مثبت آینده است و سرمایه‌گذاران انتظارات بالاتری برای رشد درآمد آینده دارند و مایل به پرداخت هزینه‌های بیشتری هستند.
نکته منفی این است که سهام رشد اغلب در نوسانات بیشتر است و این فشار زیادی را به شرکتها وارد می‌کند تا کارهای بیشتری را برای توجیه ارزیابی بالاتر خود انجام دهند. به همین دلیل، سرمایه‌گذاری در سهام رشد به احتمال زیاد به عنوان یک سرمایه گذاری ریسک‌پذیر تلقی می‌شود. سهام با نسبت P/E بالا نیز میتواند بیش از حد ارزیابی شود.
کم P/E
شرکت‌هایی با نسبت سود پایین اغلب به عنوان سهام ارزش در نظر گرفته می‌شوند. این بدان معناست که آنها کم ارزش هستند زیرا قیمت سهام آنها نسبت به اصول آنها کمتر است. این باعث می‌شود سرمایه گذاران قبل از تصحیح بازار سهام را خریداری کنند و هنگامی که این کار را انجام داد، سرمایه‌گذاران در نتیجه قیمت سهام بالاتر سود کسب می‌کنند. نمونه‌هایی از سهام کم P/E را میتوان در صنایع بالغ یافت که نرخ پایدار سود سهام را پرداخت می‌کنند.
منظور از Eps چیست؟
درآمد هر سهم یا EPS یک اقدام مالی مهم است که نشانگر سودآور بودن یک شرکت است. این با تقسیم درآمد خالص شرکت با تعداد کل سهام ممتاز محاسبه می‌گردد. این نسبت ابزاری است که شرکت کنندگان در بازار قبل از خرید سهام خود، به طور مکرر برای سنجش سودآوری یک شرکت از آن استفاده می‌کنند.
EPS بخشی از سود یک شرکت است که به هر سهم فردی از سهام اختصاص می‌یابد. این اصطلاحی است که برای سرمایه گذاران و افرادی که در بازار آشنایی با نسبت P/E سهام تجارت می‌کنند از اهمیت زیادی برخوردار است. هرچه درآمد هر سهم یک شرکت بالاتر باشد، سودآوری آن بهتر است. در حین محاسبه EPS ، توصیه می‌شود از نسبت وزنی استفاده کنید، زیرا تعداد سهام برجسته میتواند با گذشت زمان تغییر کند.
سخن پایانی
نسبت P/E فقط یکی از اقدامات ارزیابی و ابزارهای تحلیل مالی است که به ما برای راهنمایی در تصمیم گیری سرمایه‌گذاری کمک می‌کند. پس فقط با تحلیل این نسبت اقدام به خرید و فروش نکنید و پارامترهای دیگر را نیز در نظر بگیرید.
نسبت P/E در بورس
سودآوری در شرکتها و تغییرات قیمت به طور معمول مورد توجه سرمایه گذاران می باشد. رخدادهایی نیز وجود دارد که بر قیمت و سود سهام شرکتها تاثیرگذار هستند و موجب ایجاد تغییرات در آنها می‌شود. بنابراین برای تحلیل و مقایسه سهام های شرکت های مختلف با یکدیگر، معیارهایی وجود دارد تا بتوان دید بهتری نسبت به معاملات سهام های بورسی پیدا کرد. یکی از این معیارها، نسبت p/e است که از حاصل تقسیم قیمت سهم بر درآمد آن به دست می‌آید. این نسبت ارزندگی سهم را نشان می‌دهد. بنابراین یکی از متغیرهای مهم در تحلیل سهام شرکتها، نسبت p/e در بورس است که تحلیلگران باید آن را در مورد توجه خود قرار دهند.
اگر شما حتی برای مدت کمی در بورس فعال بوده اید، حتما جملاتی مثل:p/e این سهم پایینه، p/e این سهم چند ماهی بالا رفته، p/e این سهم خیلی در جای مناسبی قرار داره و…. به گوش شما رسیده است. نسبت p/e یکی از اصطلاحاتی است که در بین سرمایه گذاران بورس کاربرد زیادی دارد. برای بسیاری از افرادی که زیاد آشنایی با این نسبت ندارند سوال است که این نسبت p/e چیست و چرا انقدر در بین سرمایه گذاران بورس معروف است. حال ما در این مقاله می خواهیم در مورد این نسبت سخن بگوییم پس تا اخر این مقاله همراه ما باشید.
نسبت p/e یعنی چه؟
نسبت p/e در واقع انتظارات سرمایه گذاران از بازدهی آینده یک دارایی را به نمایش می گذارد.به این معنی که یک سرمایه گذار حاضر می باشد به ازای هر ۱ ریال بازدهی که بدست آورده است، چند ریال پرداخت نماید.P/E، از تقسیم قیمت بازاری سهم بر EPS آن به دست خواهد آمد. باتوجه به عددی که به دست آوردیم، ارزیابی می‌نماییم که آیا سهم ارزش خرید دارد یا خیر.
برای نمونه تصور نمایید P/E (قیمت به درآمد) شرکتی ۳۰ میباشد. P/E با عدد ۳۰، به این معنی است که ما (سرمایه‌گذاران) حاضریم به ازای هر ۱ ریالی سودی که شرکت در طی ۱۲ ماه گذشته به ما پرداخت کرده، ۳۰ ریال به شرکت پرداخت نماییم.این نسبت، یکی از بهترین روش‌های ارزشگذاری قیمت سهم می باشد و برای کسب سود، که هدف اصلی ما در سرمایه‌گذاری است، کمک می نماید.
نسبت p/e در واقع نشان دهنده انتظارات سرمایه گذاران از بازدهی آینده یک دارایی است.به این معنی که یک سرمایه گذار حاضر است به ازای هر ۱۰ ریال بازدهی که کسب می‌نماید، چند ریال پرداخت کند. برای درک بهتر این مفهوم به نمونه زیر توجه نمایید. فرض کنید شما ۵ میلیون تومان در بانک سپرده گذاری کرده اید. بانک به شما خواهد گفت که به ازای این پولی که شما سپرده گذاری نموده اید سالیانه ۲۰% سود به شما می دهد.
نسبت P/E گروه
سرمایه‌گذاران و تحلیلگران برای تعیین ارزش نسبی سهام از طریق نسبت P/E، شرکتهای یک صنعت را در مقایسه با یکدیگر ارزشگذاری می نمایند. برای هر صنعت P/E گروه محاسبه می گردد. این نسبت در سایت www.tsetmc.com در قسمت دیده‌بان بازار گزارش می‌گردد. P/E هر صنعت میانگینی از پی‌به‌ای‌های شرکتهای حاضر در آن صنعت خواهد بود. P/E میانگین محاسبه شده شرکتها نیز گذشته‌نگر می باشد. در این روش باید توجه داشت که P/E یک شرکت از یک گروه با P/E گروه دیگر سنجیده نگردد.به صورت کلی می‌توانیم یک شرکت را در برابر سوابق تاریخی خود مورد تحلیل و مقایسه قرار دهیم.
نسبت p/e چه کاربردی دارد؟
شما به عنوان یک سرمایه‌گذار با بدست آوردن نسبت p به e متوجه می شوید که به ازای هر یک ریال سودی که از شرکت دریافت می نمایید، باید چند ریال سرمایه‌گذاری کنید؛ و سپس تصمیم بگیرید که آیا سود مورد انتظار، ارزش این مقدار سرمایه‌گذاری را دارد یا خیر؟ در نمونه بالا شما به ازای هر ۱ ریال سود باید ۵ ریال سرمایه‌گذاری کرده باشید؛ پس باید متوجه باشید که ارزش سهم در بازار چقدر می باشد و سپس در رابطه با انجام این معامله تصمیم گیری کنید.
اما برای دریافتن ارزش سهم در بازار به سراغ فرمول دوم یا ضریب سهام خواهیم رفت؛ در این فرمول نتیجه نسبت پی به ای در eps ضرب می گردد و نتیجه آن با قیمت کنونی سهم مقایسه خواهد شد (P/E * eps = price). در نمونه قبل eps=400 محاسبه گردید و p/e=5 بنابراین طبق فرمول ۵*۴۰۰=۲۰۰۰ ؛ حال عددی را که بدست آوردیم یعنی ۲۰۰۰ ریال را با قیمت کنونی سهم در بازار مقایسه می‌نماییم. اگر قیمت کنونی کمتر بود(نمونه ۱۵۰۰ ریال)، این سهم تا رسیدن به ۲۰۰۰ ریال جای رشد خواهد داشت و گزینه خوبی برای خرید می باشد؛ اما اگر عدد بیشتر از ۲۰۰۰ ریال بود، احتمالا سهم دچار کاهش قیمت است، بنابراین خرید آن منطقی نخواهد بود.
البته معامله‌گران حرفه‌ای این‌گونه ارزشگذاری را به تنها مبنای معاملات خود قرار نخواهند داد و از آن در کنار دیگر روش‌ها استفاده می‌نمایند. اگرچه نتیجه بدست آمده از معادله پی به ای و ضریب سهام صحیح می آشنایی با نسبت P/E باشد، اما برای مدیریت سبد سهام کافی نخواهد بود و بهتره از روش‌های دیگر ارزیابی مثل: ارزشگذاری با در نظر گرفتن دارایی شرکت، ارزشگذاری بر مبنای معیارهای مقایسه‌ای و… هم استفاده گردد.
انواع نسبت p/e در بورس
p/e دنباله دار
این نوع از نسبتp/e در بورس ساده ترین شکل نوع این نسبت می باشد. نحوه محاسبه آن به این صورت خواهد بود که قیمت روز سهم بر سود (eps) آن تقسیم می گردد و p/e سهم بدست خواهدآمد. این نسبت نشان می دهد که سرمایه گذاران حاضرند به ازای هر ۱ ریال سود شرکت، چند ریال پرداخت نمایند. پس هر چقدر قیمت سهام تغییر کند این نسبت نیز به دنبال آن تغییر خواهد کرد.
p/e برآوردی
به این نوع p/e، تحلیلی یا پیشتاز هم می گویند. این نسبت با استفاده از روش های خاص و با در نظر گرفتن عوامل متعددی از قبیل نرخ رشد سود شرکت، نرخ بهره بانکی، تورم و …. محاسبه می گردد. این نسبت در واقع همان نسبتی خواهد بود که در ارزش گذاری مورد استفاده است. بعد از حساب آن، نسبت را در سود (eps) برآوردی سال جدید شرکت ضرب نموده و ارزش شرکت بدست می آید.
جمع بندی
بطور خلاصه، نسبت P بر E یکی از ابزارهای کاربردی می باشد که میتواند در تحلیل و ارزشگذاری یک سهم، مورد استفاده باشد. این نسبت حاصل تقسیم قیمت یک سهم بر سود آن در مقیاس زمانی است. P بر E یک سهم به تنهایی قادر نیست ملاک سرمایه‌گذاری ما در آن باشد. ضرورییست این ابزار در کنار سایر ابزارهای تحلیلی مورد استفاده قرار بگیرد. برای استفاده از این نسبت در تحلیلهای خود، نکات حائز اهمیتی موجود است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
نسبت P/E چیست؟ p/e بالا بهتر است یا پایین
در سهام فردی که سرمایه‌گذاری میکنید، هنگام تحقیق در مورد خریدهای احتمالی، باید با معیارهای مختلفی روبرو شوید. در میان آنها، نسبت P/E یا قیمت درآمد را مشاهده خواهید کرد. توجه داشته باشید که مقایسه سهام از طریق نسبت P/E یک موضوع سطح پیشرفته است. اگر تازه وارد سرمایه گذاری هستید، یا نمی‌خواهید وقت خود را صرف تحقیق کنید، می‌توانید مانند بیشتر سرمایه‌گذاران با یک صندوق شاخص کم هزینه و گسترده بازار کار خوبی انجام دهید. در این مقاله توصیه‌های ما آورده شده است:
p/e چیست؟
نسبت قیمت/درآمد که به آن نسبت P/E نیز گفته می‌شود، به سرمایه گذاران می‌گوید که یک شرکت چقدر ارزش دارد. نسبت P/E به سادگی قیمت سهام تقسیم شده توسط درآمد شرکت برای هر سهم و یک دوره تعیین شده مانند 12 ماه گذشته را نشان می‌دهد.
اهمیت نسبت قیمت/درآمد
سرمایه‌گذاران برای تعیین سرمایه‌گذاری به نسبت قیمت/درآمد یک شرکت نگاه می‌کنند. آنها برای یافتن این نسبت از ارزش بازار برای هر سهم استفاده می‌نمایند. هنگامی که نسبت P/E در یک دوره از سه‌ماهه قبلی محاسبه می‌شود، آن را P/E دنباله‌دار می‌نامند، که رایج‌ترین نوع است.
هنگامی که نسبت قیمت/درآمد با استفاده از درآمد خالص تخمین زده شده باشد در محله‌های آینده محاسبه شده که به آن P/E آینده گفته می‌شود. نسبت P/E نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران از شرکت‌هایی که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند چقدر انتظار رشد دارند.
یک نسبت بالا نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران برای هر سهم بسیار بیشتر از شرکت می‌پردازند، که در مشاغل جدید با سرمایه‌گذاری زیادی رایج است. در حقیقت نسبت P/E پایین‌تر ممکن است به این معنی باشد که شرکت سهم بازار خود را تقویت کرده است.
در صورتی که شرکتهای مختلف از همان صنعت در مدت مشابه بررسی شوند، از نسبت قیمت/درآمد نیز میتوان برای سنجش بازار به طور کلی استفاده کرد. این نوع مقایسه میتواند به یک سرمایه‌گذار کمک کند تا تعیین کند که آیا یک شرکت معین بیش از حد یا کم ارزش است.
P/E بالا خوبه یا پایین
حال که با مفهوم P/E آشنا شدید، بیاید نگاهی به بالا و پایین این نسبت بیندازیم:
P/E بالا
شرکت‌هایی با نسبت سود بالا اغلب به عنوان سهام رشد در نظر گرفته می‌شوند. این نشان دهنده عملکرد مثبت آینده است و سرمایه‌گذاران انتظارات بالاتری برای رشد درآمد آینده دارند و مایل به پرداخت هزینه‌های بیشتری هستند.
نکته منفی این است که سهام رشد اغلب در نوسانات بیشتر است و این فشار زیادی را به شرکتها وارد می‌کند تا کارهای بیشتری را برای توجیه ارزیابی بالاتر خود انجام دهند. به همین دلیل، سرمایه‌گذاری در سهام رشد به احتمال زیاد به عنوان یک سرمایه گذاری ریسک‌پذیر تلقی می‌شود. سهام با نسبت P/E بالا نیز میتواند بیش از حد ارزیابی شود.
کم P/E
شرکت‌هایی با نسبت سود پایین اغلب به عنوان سهام ارزش در نظر گرفته می‌شوند. این بدان معناست که آنها کم ارزش هستند زیرا قیمت سهام آنها نسبت به اصول آنها کمتر است. این باعث می‌شود سرمایه گذاران قبل از تصحیح بازار سهام را خریداری کنند و هنگامی که این کار را انجام داد، سرمایه‌گذاران در نتیجه قیمت سهام بالاتر سود کسب می‌کنند. نمونه‌هایی از سهام کم P/E را میتوان در صنایع بالغ یافت که نرخ پایدار سود سهام را پرداخت می‌کنند.
منظور از Eps چیست؟
درآمد هر سهم یا EPS یک اقدام مالی مهم است که نشانگر سودآور بودن یک شرکت است. این با تقسیم درآمد خالص شرکت با تعداد کل سهام ممتاز محاسبه می‌گردد. این نسبت ابزاری است که شرکت کنندگان در بازار قبل از خرید سهام خود، به طور مکرر برای سنجش سودآوری یک شرکت از آن استفاده می‌کنند.
EPS بخشی از سود یک شرکت است که به هر سهم فردی از سهام اختصاص می‌یابد. این اصطلاحی است که برای سرمایه گذاران و افرادی که در بازار سهام تجارت می‌کنند از اهمیت زیادی برخوردار است. هرچه درآمد هر سهم یک شرکت بالاتر باشد، سودآوری آن بهتر است. در حین محاسبه EPS ، توصیه می‌شود از نسبت وزنی استفاده کنید، زیرا تعداد سهام برجسته میتواند با گذشت زمان تغییر کند.
سخن پایانی
نسبت P/E فقط یکی از اقدامات ارزیابی و ابزارهای تحلیل مالی است که به ما برای راهنمایی در تصمیم گیری سرمایه‌گذاری کمک می‌کند. پس فقط با تحلیل این نسبت اقدام به خرید و فروش نکنید و پارامترهای دیگر را نیز در نظر بگیرید.
P/E چیست؟ هرآنچه لازم است درباره P بر E بدانیم
آیا تاکنون شنیده اید نسبت P/E یک سهم مناسب است؟ یا نسبت قیمت به درآمد یک سهم خیلی بالا است؟ در تحلیل بنیادی از این نسبت برای تشخیص ارزشمندی قیمت سهم نسبت به سودآوری شرکت استفاده می‌شود. اما بسیاری از افراد مفهوم دقیق نسبت پی بر ای را نمی‌دانند. اگر برای شما هم سوال است که P/E چیست و چه کاربردی در تحلیل سرمایه گذاری بورس دارد با ما همراه باشید.
نسبت قیمت به درآمد هر سهم (P/E) چیست؟
در نسبت P/E حرف P کوتاه شده (price) یا قیمت هر سهم و حرف E کوتاه شده (Earning per share) یا سود هر سهم است. به عبارتی نسبت P/E از تقسیم قیمت روز هر سهم به سود آن سهم (EPS) محاسبه می‌شود.
مفهوم نسبت P/E در علم اقتصاد
نسبت P بر E فقط در بازار بورس کاربرد ندارد و یکی از رایج ترین نسبت ها در اقتصاد است. نسبت پی بر ای در اقتصاد به نسبت قیمت (Price) به درآمد (Earning) معروف است. در یکی از تعریف های این نسبت آمده است که نسبت P بر E میزان بازدهی یک دارایی را به ما نشان می‌دهد. به عبارت دیگر حاصل نسبت P/E زمان بازگشت دارایی را به ما نشان می‌دهد. به طور مثال اگر یک بانک حدود ۲۰ درصد سود سالانه پرداخت کند P بر E آن برابر با ۵ میباشد. یعنی اگر سرمایه ما ۱۰ میلیون تومان باشد و بانک سالانه ۲۰ درصد سود پرداخت کند، هرساله ۲ میلیون تومان به ما پرداخت می‌کند. به عبارتی P/E برابر ۵ به این معنی است که پس از ۵ سال دارایی ما به طور کامل باز می‌گردد.
مفهوم نسبت قیمت به درآمد(P/E) در بورس سهام
در بازار بورس هم برای هر شرکت مانند مثالی که در بالا گفته شد میتوان نسبت P/E را بیان کرد. به طور مثال اگر قیمت یک سهم ۲۰۰۰ ریال باشد و سود هر سهم آن ۲۵۰ ریال باشد P/E این سهم برابر ۸ میباشد. در تصویر زیر مشاهده میکنید که P/E شرکت پتروشیمی پارس برابر ۴.۳۸ است که از تقسیم قیمت پایانی سهم بر EPS آن بدست آمده است. حال با مفهوم کلی نسبت P/E آشنا شدید. اما شاید این سوال مطرح باشد که این نسبت چقدر اهمیت دارد و جایگاه آن در تحلیل های بنیادی کجاست؟ آیا فقط با تحلیل P/E میتوان به خرید و فروش سهام در بازار بورس پرداخت؟ در ادامه به کاربرد آن و جایگاه آن در تحلیل بنیادی سهام اشاره می‌کنیم.
کاربرد نسبت P/E در بورس اوراق بهادار
یکی از مهم ترین کاربردهای نسبت P/E در تشخیص ارزنده بودن قیمت سهام عرضه اولیه میباشد که به طور مفصل در مقاله “چگونه سهام عرضه اولیه ارزشمند را تشخیص دهیم؟” به آن پرداخته شده است. پیشنهاد می‌کنیم حتما آن را مطالعه کنید.
نسبت قیمت به درآمد یکی از معیارها برای تشخیص ارزنده بودن قیمت سهم به سودآوری شرکت میباشد. و یا برای مقایسه بین چند سهم برای ارزش گذاری سهم برتر از این نسبت استفاده می‌شود. برای تشخیص ارزنده بودن قیمت سهم باید بتوانید P بر E مناسب برای سهم را محاسبه کنید که خود این موضوع بحثی طولانی دارد. با مقایسه قیمت محاسبه شده با قیمت روز سهم میتوان نتیجه گرفت که قیمت سهم ارزنده است یا گران است. مثلا اگر قیمت روز سهم از قیمت محاسبه شده ماکمتر باشد سهم قیمتی مناسب دارد و ارزنده است. یعنی از سهم انتظار رشد قیمت داریم. اما اگر قیمت روز سهم از قیمت محاسبه شده بیشتر باشد سهم ارزنده نیست و برای سرمایه گذاری نامناسب است.
مثالی برای ارزش گذاری سهم با استفاده از نسبت P/E
برای مثال فرض کنید با محاسبه دقیق نسبت P/E برای یک شرکت عدد ۵ بدست آمده است. و سود EPS برای این سهم ۱۰۰ تومان باشد. بنابراین قیمت محاسبه شده برای سهم این شرکت ۵۰۰ تومان است. حال اگر قیمت سهم در بازار مثلا ۴۰۰ تومان باشد قیمت سهم ارزنده است. یعنی میتواند تا قیمت ۵۰۰ تومان رشد کند، پس برای خرید مناسب است. اما اگر قیمت سهم در بازار ۶۰۰ تومان باشد یعنی قیمت آن گران است و ممکن است تا قیمت ۵۰۰ تومان افت کند و برای خرید مناسب نیست. توجه داشته باشید که این محاسبات درصورتی صحیح است که شما نسبت P/Eرا برای سهم به درستی بدست آورده باشید.
جایگاه نسبت P/E در تحلیل بنیادی سهام
در تحلیل بنیادی (fundamental) نسبت P/E آخرین مرحله تحلیل میباشد. بدین صورت که ابتدا برای مشخص کردن سهام برتر بازار بورس شرکتها را از فیلترهایی عبور میدهیم. فیلترهایی مانند روند سودآوری شرکت، ویژگی فصلی و سالانه کانسلیم، توان تعدیل شرکت و سایر موارد در تحلیل بنیادی مورد استفاده قرار میگیرند. درآخر ممکن است به تعدادی شرکت برسیم که از تمام فیلترها عبور کرده و از نظر بنیادی شرایط مشابه و یکسانی داشته باشند. حال P/E میتواند به ما کمک کند که کدام سهم بهتر است.
مقایسه بین دو سهم با استفاده از نسبت قیمت به درآمد(P/E)
برای مقایسه بین دو شرکت با استفاده از نسبت P/E ابتدا باید توجه کنید که حتما زمینه فعالیت دو شرکت یکسان باشد. حتی اگر تولید محصولاتی دارند بسیار مهم است که محصول تولیدی هردو شرکت یکسان باشد. در غیر این صورت یعنی اگر دو شرکت محصولات متفاوتی داشته باشند نمی‌توان با مقایسه P/E تحلیلی انجام داد. به طور کلی در تحلیل بنیادی اگر همه شرایط از قبیل روند سودآوری، ویژگی کانسلیم، توان تعدیل و سایر موارد یکسان بود و زمینه فعالیت و محصول تولیدی دو شرکت هم یکسان بود میتوان گفت شرکتی که P/E آن کمتر است گزینه مناسب تری برای خرید میباشد. اما باید توجه کنید اگر شرکتی P/Eخیلی کمی دارد بدین معنی نیست که حتما سهم ارزنده‌ای باشد و بالعکس اگر سهمی P/E خیلی بالایی دارد نمی‌توان گفت قیمت سهم گران است. چرا که عوامل دیگری در ارزش گذاری سهام موثر است. به عنوان مثال شرکت داروسازی دکتر عبیدی با نماد “دعبید” معمولا P/E بالایی دارد اما از لحاظ بنیادی یکی از بهترین سهام بازار بورس میباشد.
مقایسه نسبت P/E شرکت با نسبت P/E گروه
اگر در صفحه مربوط به یک سهم در سایت معاملات بروید خواهید دید که علاوه بر نسبت P/E برای آن سهم در کنار آن P/E گروه هم آمده است. نسبت قیمت به درآمد گروه میانگین P بر E شرکت هایی است که در یک زمینه مشخص فعالیت دارند. در بسیاری از موارد مشاهده می‌شود که نسبت P بر E شرکت با گروه اختلافی بیشتر از ۱ واحد دارند. در چنین مواقعی گفته می‌شود که نسبت قیمت به درآمد شرکت تمایل دارد تا خود را به گروه نزدیک کند. “عرضه و تقاضا” و “روند سود آوری سهم” دو عامل تاثیرگذار در تغییر ارزش ذاتی هر سهم هستند. عرضه و تقاضا روی قیمت سهم تاثیر گذار است و روند سودآوری سهم روی مقدار درآمد سهم (EPS) موثر است.
انواع حالات نسبت P بر E با توجه به نسبت P بر E گروه
- نسبت P/E شرکت بالاتر از P/E گروه باشد.
- نسبت P/E شرکت پایین تر از P/E گروه باشد.
- نسبت P/E شرکت همتراز با P/E گروه باشد.
منظور از اینکه P بر E شرکت همتراز با گروه خود باشد؛ این است که اختلاف چندانی نداشته باشد. معمولا اختلاف کمتر از ۱ واحد را همتراز در نظر میگیرند. در چنین شرایطی نمی‌توان تحلیلی برای P/E شرکت انجام داد. اما برای دو حالت اول تحلیل آن به صورت زیر است:
تحلیل شرکتی با نسبت P بر E بالاتر از گروه
همانظور که گفتیم P بر E شرکت تمایل دارد خود را به گروه نزدیک کند. برای این منظور باید حاصل نسبت P بر E شرکت کاهش یابد. این اتفاق در دو صورت امکان پذیر است. دو پارامتر اصلی در نسبت P بر E شرکت تاثیر گذار است. یکی قیمت سهم و دیگری مقدار سود هر سهم (EPS) میباشد. اگر بخواهیم حاصل نسبت قیمت به درآمد شرکت کاهش یابد یا باید قیمت سهم کاهش یابد که بسیار خطرناک است یا باید سودآوری سهم یعنی EPS آن افزایش یابد که در این صورت اتفاق خوبی برای سهم رقم خواهد خورد. حال فرض کنید سهمی P/E بالاتری نسبت به گروه دارد و نتوانسته روند سودآوری خود را افزایش دهد. چنین سهمی برای کاهش نسبت قیمت به درآمد خود ناچار به کاهش قیمت خود میباشد و برای سرمایه گذاری اصلا مناسب نیست!
تحلیل شرکتی با نسبت P بر E پایین تر از گروه
اگر سهمی P بر E پایین‌تری نسبت به گروه خود داشته باشد برای اینکه خود را به گروه برساند باید P/E شرکت افزایش یابد. باز هم مانند حالت قبل باید یکی از دو پارامتر تعیین کننده P بر E شرکت تغییر کنند. یا باید قیمت سهم افزایش یابد یا مقدار سود هر سهم آن کاهش یابد. کاملا مشخص است که اگر قیمت سهم افزایش یابد اتفاق خوبی برای سهم خواهد بود و سرمایه گذاران از چنین سهمی استقبال می‌کنند. اما اگر روند سودآوری شرکت کاهش یابد برای سهامداران مناسب نیست.
حال فرض کنید شرکتی که نسبت قیمت به درآمد پایین تری نسبت به گروه خود دارد روند سودآوری خود را افزایش داده باشد. در چنین شرایطی اختلاف ارزش ذاتی هر سهم شرکت با گروه بیشتر می‌شود و برای افزایش P/E شرکت تنها عامل افزایش قیمت سهم میتواند تاثیر گذار باشد. بنابراین چنین شرایطی میتواند یک موقعیت فوق‌العاده برای سرمایه گذاران باشد چرا که احتمال افزایش قیمت سهم بسیار بالا است.
تحلیل نسبت P بر E در شرکت هایی که سودآور نیستند
همانطور که می‌دانید نسبت P بر E از تقسیم قیمت به سود سهم بدست می‌آید. حال اگر شرکتی سودآور نباشد یعنی درآمدی نداشته باشد چطور میتوان ارزش ذاتی هر سهم آن را محاسبه نمود. در چنین شرایطی که شرکت زیان‌ده باشد مقدار EPS آن منفی می‌شود و در نتیجه نسبت قیمت به درآمد سهم تعریف نمی‌شود. یعنی P/E منفی نداریم و هیچ تحلیلی نمی‌توان برای نسبت قیمت بر درآمد شرکتهای زیان ده انجام داد.
خلاصه نکات مهم در تحلیل نسبت قیمت به درآمد(P/E) در بورس
نسبت P/E یکی از ابزار های مهم در تحلیل بنیادی است اما کافی نیست.
هر نسبت P/E بالایی بد نیست و هر نسبت P/E پایینی هم خوب نیست.
شرکتی با P/E بالاتر از گروه و روند سودآوری نامناسب خطرناک ترین نوع سرمایه گذاری است.
شرکتی با P/E پایین تر از گروه و اوضاع سودآوری مناسب بهترین نوع سرمایه گذاری است.
نسبت P/E منفی نداریم و تحلیلی برای نسبت قیمت بر درآمد شرکت های زیان ده نمی‌توان بیان کرد.
نسبت پی بر ای فوروارد یا پیشرو (Forward P/E) چیست؟
به بیان ساده برای محاسبه نسبت پی به ای فوروارد، کافی است به جای عددی که به عنوان سوددهی هر سهم در نسبت P/E قرار میدهیم، میزان سود پیش‌بینی شده برای شرکت در ۱۲ ماه آینده (۴ فصل پیشرو) را قرار دهیم. نکته حائز اهمیت درباره این موضوع این است که سود پیش‌بینی شده سهام یک شرکت باید با بررسی و تحلیل صورت های مالی آن شرکت محاسبه شود. محاسبه سود پیش‌بینی شده هر سهم اغلب توسط کارشناسان مالی و معامله‌گران حرفه‌ای انجام می‌شود. همچنین باید توجه داشته باشید که نسبت قیمت بر درآمد پیش‌بینی شده، اعتبار کمتری نسبت به نسبت قیمت بر درآمد حال حاضر یا نسبت قیمت بر درآمد گذشته دارد. زیرا هر اتفاقی ممکن است رخ دهد تا مانع تحقق درآمد پیش‌بینی شده برای شرکت مورد نظر شود.
تفاوت نسبت آشنایی با نسبت P/E P/E با نسبت Forward P/E
برای فهم آسان تر تفاوت نسبت قیمت بر درآمد با نسبت قیمت بر درآمد پیش‌بینی شده، مثالی ارائه میدهیم: فرض کنید قیمت هر سهم شرکتی ۵۰۰۰ ریال و نسبت P/E (نسبت قیمت بر درآمد) آن برابر ۲ باشد. در این شرایط ما می‌توانیم متوجه شویم هر میزان سوددهی هر سهم شرکت برابر ۲۵۰۰ ریال است. با توجه به آمار و اطلاعات ارائه شده توسط کارشناسان بورس نسبت Forward P/E (نسبت قیمت بر درآمد پیش‌بینی شده شرکت) برابر ۱ است. در حال حاضر با فرص تغییر نکردن قیمت هر سهم، میزان سوددهی پیش‌بینی شده برای هر سهم شرکت در آینده ۵۰۰۰ ریال است.
نتیجه گیری
امیدوارم به خوبی مفهوم نسبت قیمت بر درآمد را درک کرده باشید. در تحلیل بنیادی شرکت ها، با این نسبت زیاد سروکار داریم. اما به یاد داشته باشید در تحلیل بنیادی سهام بازار بورس تحلیل P/E در آخرین مرحله است و از نظر بنیادی روند سودآوری شرکت ها، ویژگی‌های کانسلیم، بررسی گزارش های مالی و گزارش های ماهانه شرکت ها، و تحلیل توان تعدیل شرکت از اهمیت بیشتری برخوردار است. اما این نکته را بدانید که تحلیلگری به تنهایی باعث موفقیت نمی‌شود. در کنار تحلیل شما باید معامله گر خوبی نیز باشید. برای ارتقای این دانش، می‌توانید دوره “ سبک زندگی معامله گر ” را مشاهده کنید. اگر سوالی درباره نسبت P/E دارید و یا می‌خواهید درباره سایر فاکتور های موثر در تحلیل بنیادی اطلاعات بیشتری کسب کنید حتما با ما درمیان بگذارید. تیم پشتیبانی کالج تی بورس و کارشناسان ما آماده پاسخگویی به سوالات شما عزیزان است.
دیدگاه شما