شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر

شاخص 30 شرکت بزرگ بورسی از سال 1389- 1400 (ecxel-spss)

در این قسمت از سایت قصد داریم یک سری از دیتا های مهم بورسی را خدمت شما عزیزان ارائه دهیم .ما همواره در تلاش هستیم تا علم و اطلاعات شما عزیزان را روز افزون افزایش دهیم . در این فایل می خواهیم شاخص 30 شرکت بزرگ بورسی از سال 1389- 1400 (ecxel-spss) خدمت شما ارائه دهیم .

(فایل بروز شده در تاریخ 1401/6/1)

شاخص 30 شرکت بزرگ بورسی : سهام شاخص‌ ساز چیست برای برخوردار شدن یک سرمایه‌گذاری موفق با کسب بیشترین میزان بازدهی و همچنین به حداقل رساندن میزان ضرر و کاهش ریسک به کوچک‌ترین میزان خود در بازار بورس، نیازمند کسب دانش و تخصص و همین طور کسب داده درباره بعضی از پارامترها هستیم.

لازم است به اطلاعاتی نظیر ارزش معاملات و حجم معاملات، قیمت‌های جهانی و تغییرات نرخ ارز، میزان ورود و خروج سهام داران حقیقی و حقوقی از سهام، شناخت سهم‌های بنیادی و بزرگ، شناخت شرکت‌های بزرگ بورسی، پارامترهایی که به صورت روزانه تحت تاثیر معاملات قرار دارند و… برسیم.

هدف صدای بورس در این مقاله شناسایی سهام‌های شاخص‌ ساز بورس است، به عبارت دیگر بررسی این که منظورمان از سهام شاخص‌ ساز چیست و این سهام‌ها کدام سهام های موجود در بازارند؟

سهام شاخص ساز بورس کدامند؟

پیش از پاسخ به سوال مطرح شده بایستی تا تعریفی از خود “شاخص” در نظر داشته باشیم. شاخص در اصل عددی است که میانگین ارزش مجموعه‌ای از اقلام در ارتباط با همدیگر را بر طبق درصدی از همان میانگین در فاصله زمانی دو تاریخ اظهار می‌نماید. حال در معاملات بازار بورس اوراق بهادار به این خاطر که دارایی اصلی در جهت داد و ستد “سهام” است؛ به همین خاطر قیمت سهام تحت عنوان متغیر اصلی بیان می‌شود.

توجه بکنید که بر طبق این اساس، انواع مختلف شاخص‌های بورس تعریف می‌شوند، به تعبیر دیگر در بازار بورس چند نوع شاخص داریم. هم اکنون درباره سهام شاخص‌ ساز بایستی بگوییم شرکت‌های بزرگ بازار بورس به طور عمومی تحت عنوان سهام شاخص‌ ساز شناخته می‌شوند. از آن جایی که ارزش معاملات و ارزش بازار این شرکت‌ها بسیار بیشتر از شرکت‌های کوچک بازار بورس است، به همین خاطر تاثیرگذاری هر یک از این شرکت‌ها هم بر شاخص کل به مراتب بسیار بیشتر از شرکت‌های کوچک می‌شود.

در بازار بورس و اوراق بهادار تهران 8 نوع شاخص مهم وجود دارد که از جایگاه تحلیلی بسیار زیادی نزد سرمایه‌گذاران برخوردار هستند. این شاخص‌ها در بر گیرنده: شاخص کل قیمت، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص 50 شرکت برتر و شاخص 30شرکت بزرگ. به این جهت که هدف ما در این مطلب ذکر سهام شاخص ساز در بازار است، تنها به تعریف ” شاخص کل” در بازار سهام اشاره میکنیم.

شاخص کل قیمت چیست؟

شاخص در اصل نماگری است که بازدهی یا سطح عمومی قیمت را برای گروه یا کل سهام نمایان می‌ کند. به همین خاطر “ شاخص کل ” قیمت بیان کننده سطح عمومی قیمت تمامی سهام‌های موجود در بازار بورس و اوراق بهادار است.

نکته اصلی که می‌بایستی به آن توجه داشت و در خصوص شاخص کل در نظر گرفته شود، این موضوع است که شاخص کل در بازار بورس، معیاری است که تحت تاثیر یک سری از فاکتورها دستخوش تغییرات می‌ شود یا به عبارت بهتر عواملی باعث افزایش و کاهش عدد شاخص کل می‌شوند. این عوامل به شرح زیر است:

• هنگامی که شرکت‌ ها از محل آورده نقدی سهامداران افزایش سرمایه می‌دهند، شاخص کل به نوعی تعدیل می‌ شود.
• هنگامی که تعداد شرکت‌ ها در بورس زیاد یا کم می‌ گردد، شاخص کل مورد تعدیل واقع می‌ شود.
• زمانی که سهمی به دلیل برگزاری مجامع یا شفاف‌ سازی بسته می‌ گردد، قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی آن سهم تحت عنوان مبنای قیمتی آن سهم در شاخص ایجاد می‌ شود.

از آنجایی که شاخص کل از تعداد سهام شرکت‌های گوناگون متاثر است، به همین خاطر شرکتی هر مقدار بزرگ‌تر و تعداد سهامش زیادتر باشد، نسبت به سایر شرکت‌ها، تغییرات زیادتری را در شاخص کل تشکیل می‌دهد. مثلاً فرض نمایید روند بازار نزولی است اما به این خاطر که 3 تا 5 سهم بزرگ بازار صعود چشمگیر و سنگین داشته‌اند، شاخص کل رشد حائز اهمیتی را ثبت می‌نماید.

سازمان بورس و اوراق بهادار سهام پذیرش شده در بازار بورس را بر طبق میزان نقدشوندگی، تعداد سهام، وضعیت سودآوری، درصد شناوری سهام و … در دو بازار اول و دوم تقسیم‌بندی می‌کند. شاخص قیمت کل هم اغلب برای سهام پذیرفته‌شده در هر نوع از این بازارها به صورت کاملاً تفکیک شده محاسبه می‌شود و از آن تحت عنوان شاخص بازار اول و بازار دوم یاد می‌شود.

حال که اطلاع داریم شاخص کل چیست و تحت تاثیر چه فاکتورهایی قرار دارد، به عبارت دیگر به سهام شاخص ساز بپردازیم و بیان کنیم سهام های شاخص ساز بورس و اوراق بهادار ایران کدام‌ها هستند؟

منظور از سهام شاخص‌ ساز چیست؟

یکی از استراتژی‌ هایی که همیشه بین معامله‌گران گوناگون مورد بحث است، کوچکی و بزرگی شرکت‌ هاست. سهام شرکت‌های بزرگ به آسانی این توانایی را دارد تا شاخص کل را تحث تاثیرشان قرار بدهند. از سوی شرکت‌های بزرگ بازار تعداد معاملات زیادتر و نقدشوندگی بیشتری هم دارند. اکنون منظور از سهام‌های شاخص‌ ساز اغلب سهام‌ هایی هستند که بازدهی منفی یا مثبت آن‌ها زیادترین تاثیر را بر روی شاخص کل دارد، در اصل نزول یا صعود سنگین سهام شاخص‌ ساز، به تغییرات حایز اهمیت شاخص کل منجر می‌گردد. اگر درباره بازدهی واقعی در بورس به دنبال اطلاعات بیشتری هستید مطالعه مقاله ی “بازدهی بورس یعنی چه” را به شما پیشنهاد می کنیم.

سهام‌های شاخص‌ ساز را سهام شرکت‌های بزرگ جا گرفته در بورس و اوراق بهادار تشکیل می دهند، سهامی که زیادترین تعداد سهام و بالاترین ارزش بازار و زیادترین ارزش معاملات را به خودش اختصاص داده‌ است. شرکت‌های بزرگ بورس اغلب مواقع تحت عنوان سهام شاخص‌ ساز شناسایی می‌شود. از آنجایی که ارزش معاملات و ارزش بازار این شرکت‌ها خیلی زیاد از شرکت‌های کوچک است، به همین خاطر تاثیرگذاری هر یک از این شرکت‌ها هم بر شاخص کل به وفور بسیار زیادتر از شرکت‌های کوچک خواهد بود.

تحت عنوان مثال در تاریخ 11 مرداد، سهمی نظیر بکاب با وجود صف خرید بودن، تنها 0/31 واحد بر شاخص کل تاثیر می‌ذارد اما در برابر آن سهمی نظیر شستا، 5301 واحد در رشد شاخص موثر بود.

جدول 30 سهام شاخص ساز بازار

همان طور که بیان شد شاخص کل بازار بورس و اوراق بهادار تحث تاثیر و تغییرات سهام شاخص‌ ساز و بزرگ و همین طور متناسب با روند صعودی یا نزولی این سهم‌ها، افت و صعودهای حایز اهمیتی را تجربه می کند. در ادامه این بخش به بزرگ‌ترین شرکت‌های بورسی و به عبارتی سهام شاخص‌ ساز خواهیم پرداخت.

1. فولاد با ارزش بازار 4,315,850 میلیارد ریال
2. شستا با ارزش بازار 4,180,800 میلیارد ریال
3. فارس با ارزش بازار 4,038,090 میلیارد ریال
4. فملی با ارزش بازار 3,366,480 میلیارد ریال
5. شپنا با ارزش بازار 2,490,840 میلیارد ریال
6. شتران با ارزش بازار 2,222,440 میلیارد ریال
7. خودرو با ارزش بازار 2,120,642 میلیارد ریال
8. حکشتی با ارزش بازار 1,651,927 میلیارد ریال
9. تاپیکو با ارزش بازار 1,654,450 میلیارد ریا
10. شبندر با ارزش بازار 1,541,693 میلیارد ریال

ارزش بازار Market Cap بهای روز جاری یک شرکت را بیان می‌کند و از حاصل ضرب تعداد کل سهام یک شرکت در قیمت پایانی حاصل می‌شود. این ارزش بازار با پایین آمدن و بالا رفتن قیمت سهام تغییر می‌نماید. مارکت کپ معین می‌کند که اگر همین امروز قصد خرید این شرکت را به صورت یک جا دارید چه بهایی را می‌بایستی بپردازید.

مارکت کپ منجر می‌گردد شرکت‌ هایی که ارزش بازار بسیار زیادی دارند، تاثیر زیادی هم بر روی شاخص کل بازار بورس و اوراق بهادار بگذارند. به این معنا که اگر ارزش بازار شرکتی زیادتر از سایرین در این حیطه باشد، کاهش یا رشد ارزش آن شرکت تاثیر خیلی زیادی بر روی رشد و همین طور کاهش شاخص کل خواهد داشت. به این گونه از شرکت‌ ها که ارزش بسیار زیادی در بازار بورس و اوراق بهادار کشور دارند شرکت‌های شاخص ساز اطلاق می‌گردد.

و در آخر…

در پایان این مقاله ضمن فهمیدن معنای شاخص‌ ساز و انواع گوناگون تعاریف در این باره، در جدول زیر 30 شرکت بزرگ شاخص ساز بورسی آورده شده است. مجموع ارزش این سی شرکت 3,151,085 میلیارد تومان می باشد که روی هم رفته 64.2 درصد از کل ارزش بازار بورس یعنی مبلغ 4,905,303 میلیارد تومان را تشکیلی می دهند و می توان گفت سمت و سوی شاخص کل بسیار وابسته به این نمادها می باشد و وضعیت و رصد این 30 نماد چشم انداز آینده بورس را روشن می سازد.

جهت دانلود دیتا های بورسی کلیک کنید .

دیتا های بالا مربوط به شاخص 30 شرکت بزرگ بورسی از سال 1389- 1400 (ecxel-spss) است که در سایت یونی تحلیل آن را در اختیار شما پژوهشگر عزیز قرار داده ایم.

شاخص‌های بورس را بهتر بشناسیم

شاخص را باید اولین نقطه تلاقی سهامدار با بازار سرمایه دانست در واقع اولین چیزی که حین ورود فرد به بازار سرمایه و شروع معاملات مدنظر او قرار می‌گیرد، بررسی شاخص است.سهامدار یا روی سبز شاخص را می بیند یا با روی دیگر این سکه مواجه خواهد شد.وقتی که سهامدار برای اولین بار صفحه شرکت مدیریت فناوری بورس تهران را باز می‌کند با هفت شاخص مختلف رو به رو می‎شود.

شاخص کل، شاخص کل(هم‌وزن)، شاخص قیمت(وزنی-ارزشی)، شاخص قیمت(هم وزن)، شاخص آزاد شناور، شاخص بازار اول و شاخص بازار دوم مجموعه‎ای از شاخص‎هایی هستند که در صفحه شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به چشم می‌خورند.برای آَشنایی با انواع شاخص‎های بورس و کاربردی که هر کدام از این شاخص‌ها برای سهامداران خواهند داشت ابتدا باید با مفهوم شاخص در بازار سرمایه آشنا شویم.

شاخص چه وظیفه‌‎ای را بر عهده دارد؟

در تعریف ساده‎ شاخص ماهیت تغییرات متغیرها را نشان می‌دهد.در علم اقتصاد شاخص‎ها تغییرات در بازارهای مختلف را نشان می‎دهند در واقع سطح عمومی هر پارامتری را می‎توان از طریق شاخص‎ها مشاهده و بررسی کرد.اگر در بازاری نظیر بازار سرمایه سطح عمومی قیمت سهام شرکت‎های بورسی مختلف را مورد بررسی قرار دهیم از آن طریق می‎توانیم وضعیت شرکت‎های بورسی، صنعت‌های مختلف و به طور کلی وضعیت کل بازار اوراق بهادار را از طریق این شاخص‎ها متوجه شویم.

شاخص‌ها یک پارامتر خاص را مورد بررسی قرار می‎دهند به طور مثال اگر ما تمامی شرکت‌های بورس را مورد بررسی قرار دهیم شاخص کل را مورد بررسی قرار داده‎ایم و اگر 50 شرکت بزرگ بورسی را مورد بررسی قرار بدهیم شاخص 50شرکت برتر را به دست میاوریم.اگر شرکت‎های صنعت خاصی نظیر گروه پالایشی‎ها را مدنظر قرار دهیم شاخص صنعت پالایشگاهی را مشاهده خواهیم کرد.

شاخص کل چیست؟

شاخص کل تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار را به ما نشان می‎دهد، در واقع این شاخص به ما نشان می‌دهد که به طور میانگین قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران کاهش یا افزایش پیدا کرده است.ممکن است این سوال مطرح شود که این شاخص از چه زمانی افزایش یا کاهش قیمت سهام را به ما نشان می‌دهد؟باید گفت تغییرات ایجاد شده نسبت به زمان راه‎اندازی بورس تهران سنجیده می‎شود.

تعداد سهام منتشره شرکت‌ها، معیار وزن‌دهی در شاخص کل است.شاخص کل قیمت بازار بورس تهران، سهام تمام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را در برمی‌گیرد.در حال حاضر شاخص کل قیمت را به تفکیک در کل بازار، تالار اصلی و تالار فرعی به ما نشان می‎دهد.

در اثر تغییراتی نظیر افزایش و یا کاهش تعداد شرکت‌ها، افزایش سرمایه از طریق آورده یا مطالبات سهامداران و یا ادغام چندین شرکت‌ با هم و یا تغییرات این چنینی شاخص برای جلوگیری از بروز اشتباه تعدیل می‌شود تا از این طریق از تغییرات ایجاد شده در اثر چنین مواردی اثرگذاری و ظهور این تغییرات در مقدار شاخص جلوگیری شود.

به تعبیری دیگر شاخص کل را باید سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس دانست.تغییرات این شاخص بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است.در حقیقت در شاخص کل هر شرکتی به اندازه ارزش آن تاثیرگذاری دارد یعنی اگر شرکت‌هایی که به لحاظ ارزش بازار، بزرگت‌تر هستند و وزن بیشتری دارند افزایش یا کاهش پیدا کنند شاخص نیز به تناسب رشد یا افت این سهم‎ها(سهم‌های بزرگ و تاثیرگذار) دستخوش تغییر می‎شود.

با توجه به اینکه شاخص کل تحت تاثیر تعداد محدودی شرکت است در نتیجه این شاخص می‌تواند به راحتی با افزایش یا کاهش یک یا چند سهم بزرگ مورد دستکاری قرار گیرد.

به طور کلی شاخص کل مهم‌ترین اثر را روی سهامداران دارد چرا که یک اثر روانی قابل توجه بر سهامداران و بازار دارد و صعود و ریزش این شاخص است که هر از چندگاهی یک بار تیتر اخبار مهم می‎شود.

سال99 زمانی که افراد بسیاری به طمع افزایش قابل توجه شاخص و سوددهی چشمگیر به سمت بازار سرمایه هجوم آوردند، 2میلیونی شدن این شاخص بود که بسیاری از مردم را به سمت این بازار کشاند و در نهایت با ریزش قابل توجهی که پس از صعودهای شیرین خود به جا گذاشت، تجربه تلخی را نصیب بسیاری از افراد جدیدالورود به بازار سهام کرد.

مقدار شاخص کل از فرمول بالا به دست می‌آید.در واقع برای محاسبه مقدار شاخص کل به ارزش جاری بازار سهام در حال حاضر و تاریخ مبدا نیازمندیم.باید دید چطور می‎توان این دو عدد را به دست آورد.

ارزش جاری برای هر شرکت برابر است با حاصلضرب تعداد سهام آن در قیمت هر سهم. از مجموع ارزش جاری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، ارزش جاری بازار در محاسبه ما به دست می‌آید.

ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبدا نیز در حقیقت از طریق حاصلضرب تعداد سهام در قیمت سهام شرکت‎هایی محاسبه می‎شود که در زمان افتتاح بورس ایران که تنها52 شرکت را شامل میشد به دست می‎آید.

تفاوت شاخص کل(هم‌وزن) و شاخص کل

در شاخص کل هم وزن برخلاف شاخص کل که تنها اثر سهم‌هایی با ارزش بازار بزرگ‎تر را مدنظر قرار می‎دهد، اثر تمامی شرکت‎ها دخیل است.در حقیقت در شاخص کل وزن تاثیر تمامی شرکت‌های بورسی یکسان در نظر گرفته می‎شود.

شاخص کل هم‌وزن به نوعی برای برطرف کردن ایرادات شاخص کل ایجاد شده است به طور مثال به کرات دیده می‎شود که شاخص کل به واسطه منفی بودن چندین سهم منفی شده است اما شاخص کل هم‌وزن به دلیل مثبت بودن بخش قابل توجهی از بازار ریزشی را نشان نمی‎دهد.

سبز بودن شاخص کل هم‌وزن به ما نشان می‎دهد سهم‎های کوچک بازار شرایط خوبی دارند ممکن است مثبت بودن این شرکت‌ها در زمانی رخ دهد که سهم‎های بزرگ منفی باشند.اگر پیش بینی شود که شاخص هم‌وزن رشد می‎کند یعنی خرید سهم‌های کوچک‎تر بازار نیز می‌تواند برای سرمایه‌گذاری جذاب باشد.

شاخص قیمت چه چیز را نشان می‌دهد؟

این شاخص تحت تاثیر دو پارامتر قیمت و بازده نقدی پرداختی است.شاخص قیمت بیانگر بازده کل بازار بورس است. این شاخص همانند شاخص کل قیمت محاسبه می‎شود.

در واقع اگر شاخص قیمت کل بدون در نظر گرفتن سود ناشی از سرمایه‌گذاری سهامداران لحاظ شود، شاخص قیمت به دست می‌آید بنابراین شیوه محاسبه این شاخص کاملا مشابه شاخص کل است ولی سود سهام در آن در نظر گرفته نشده است.شاخص قیمت از شاخص کل بزرگتر است و از طرف دیگر شاخص کل هم وزن و شاخص قیمت هم وزن نیز از شاخص‌های متناظر خود کوچک‌تر هستند.

شاخص قیمت از فرمول زیر محاسبه می‎شود:

P_itقیمت شرکت iام در زمان t

Q_itتعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان t

RD_t پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t که مقدار آن در زمان مبداء برابر بوده است

n تعداد شرکت‌های مشمول شاخص

شاخص قیمت بورس تهران تمامی شرکت‎هاي پذیرفته شده در بورس را در برمیگیرد و در صورتی که نماد شرکتی بسته باشد یا براي مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می شود. طبق فرمول تعداد سهام منتشره شرکت‌ها معیار وزن‌دهی در شاخص قیمت است که در نتیجه این امر باعث می‎شود تأثیر شرکتهاي بزرگ در شاخص بیشتر شود.

تفاوت شاخص قیمت هم‌وزن و شاخص قیمت چیست؟

تقاوت این دو شاخص نیز مانند تفاوت شاخص کل و شاخص کل هم‌وزن است در حقیقت در حالی که اشاره کردیم شاخص قیمت، بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس یا در واقع میانگین بازده ناشی از افزایش قیمت سهام قلمداد می‎شود.

درست همانند شاخص کل در شاخص قیمت (وزنی – ارزشی) نیز تاثیر شرکت‌های بزرگتر بر شاخص بیشتر و تاثیر شرکت‌های کوچکتر کمتر است اما در شاخص قیمت (هم‌وزن) نقش تمامی شرکت‌ها یکسان در نظر گرفته می‎شوند و اثر شرکت‎های بزرگ در مقایسه با شرکت‎های کوچک‎تر، بیشتر نیست.

معرفی شاخص آزاد شناور

شاخص شناور آزاد میزان سهامی را نشان می‎دهد که در بازار سهام شرکت‌های بورسی می‎توانند آن میزان سهم را برای خرید و فروش در اختیار سهامداران حقیقی قرار دهند. در حقیقت با میزان سهمی که در بازار در چنگ سهامداران عمده شرکت‎ها نیست می‎توان شاخص آزاد شناور را تعریف کرد.

این موضوع روشن است که هر چقدر میزان درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد آن شرکت جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران حقیقی خواهد داشت.با این حساب اگر بخواهیم به عملکرد شاخص آزاد شناور بپردازیم باید بگوییم که شاخص آزاد شناور تغییرات قیمت سهام‎هایی را نمایش می‎دهد که این میزان سهام در چنگ سهامداران راهبردی و مدیریتی شرکت‎ها قرار ندارد و سهامداران خرد و افراد حقیقی می‎توانند آن را تصاحب کنند.شاخص آزاد شناور می‎تواند میزان شناوری سهم را بازار بورس به ما نشان دهد.

شاخص بازار اول

برای درک شاخص بازار اول و دوم باید به تعریف این دو بازار بپردازیم؛ در حقیقت شرکت‎هایی که حداقل 20درصد شناوری سهام داشته و حداقل میزان سرمایه ثبت شده شرکت هزار میلیارد ریال است در این بازار وارد می‎شوند.برای ورود شرکت‎ها به این بازار لازم است که شرکت حداقل 3 سال سابقه فعالیت پیش از پذیرش داشته باشد و به علاوه زیان انباشته نیز در ترازنامه این شرکت‎ها وجود ندارد.لازم است سودآوری شرکت‎هایی که در بازار اول بورس ورود پیدا می‎کنند برای سه دوره مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش تایید شده باشد.در حقیقت شاخص بازار اول بورس سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‎دهد که در این پذیرش شده‌اند.

شاخص بازار دوم بورس

اگر شرکت‎هایی که قصد پذیرش در بورس را دارند به لحاظ میزان سرمایه ثبتی، حداقل درصد شناوری سهام و سایر موارد در حد شرکت‎های بازار اول نبوده و از شرایط مطلوب مدنظر برای ورود به بازار اول فاصله داشته باشند، در بازار دوم پذیرش خواهد شد بنابراین شاخص بازار دوم نیز بیانگر سطح عمومی قیمت‌هایی است که در بازار دوم بورس پذیرش شده‌اند.

بزرگترین نمادهای بورسی کدامند؟

همانطور که مشخص است در این لیست شرکت‌هایی قرار می‌گیرند که در چند ماهه اخیر دارای حجم معاملاتی بالاتری نسبت به مابقی سهام های موجود در بورس دارند. در این مقاله شرکت‌هایی که معاملات بیشتری دارند و فعالتر هستند مد نظر هستند.

از طرفی هم همانطور که می‌دانید با توجه به اهمیت این لیست و تاثیر این شرکت‌ها بر شاخص کل و تحت تاثیر قرار دادن روند سهام های دیگر، شاخص جداگانه‌ای به این نام تخصیص داده شده است. شاخص 50 شرکت فعال به دلیل نمایش این شرکت‌ها به سهامداران ایجاد شده است.

شاخص 50 شرکت فعال بورس

در این شاخص می‌توان تغییرات سطح عمومی قیمت 50 شرکت فعال(شرکت‌های بزرگ، برتر و از همه مهمتر فعال بازار در چند ماهه اخیر) بورس را زیر نظر گرفت و بررسی کرد.

سازمان بورس اوراق بهادار هر سه ماه یک‌بار فهرست ۵۰ شرکت برتر بورس را که بالاترین درجه نقد شوندگی را دارند ارائه می‌نماید. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین وزنی این ۵۰ شرکت را ارائه می‌نماید. بنابراین شیوه محاسبه این شاخص مشابه شاخص کل قیمت است با این تفاوت که تعداد شرکت‌های لحاظ شده در این شاخص تنها ۵۰ شرکت است در حالی که در شاخص کل بیش از ۱۰۰ شرکت در آن لحاظ می‌گردند.

شما می‌توانسد با استفاده از سایت‌های(tsetmc.com ، fipiran.com و ره‌آورد 365) این شرکت ها را به صورت لحظه‌ای رصد کنید.

در کنار موارد ذکر شده بهتر است شرکت‌هایی که نقد شوندگی بالایی دارند هم در این لیست قرار دهیم چراکه این عامل باعث می‌شود هر زمان که سهامداران خواستند از سهم خارج شوند و صف فروش این سهام ها قفل نباشد.

چگونگی تاثیر شاخص بورس ۵۰ شرکت فعال‌تر بر شاخص کل

توجه کنید که تعادل بازار اخیرا بهم خورده است زیرا که در سال‌های اخیر بزرگترین نمادهای بورسی براساس اصل ۴۴ قانون اساسی به بازار بورس تهران راه پیدا کرده‌اند که بارزترین آن‌ها شرکت بزرگ شستا می‌باشد که به تنهایی درصد زیادی از ارزش بازار بورس را تشکیل داده است و با توجه به این امر می‌توان گفت که وضعیت شاخص به‌طور کامل بیانگر اوضاع واقعی بورس نمی‌باشد و همانطور که اخیرا این مساله را به وضوح میبینم که باتوجه به منفی بودن روند منفی در اکثر سهم ها، مثبت بودن تنها چند نماد، باعث افزایش شاخص بورس می‌شود‌.

این شرکت‌های بزرگ به خصوص در بازارهای لیدر محور، علاوه براینکه بر بازار بورس تاثیر گذار هستند باعث ایجاد جو روانی و هیجانی خیلی زیادی در بازار خواهند شد و در اصل می‌توان بیان کرد که بر کلیت بازار هم تاثیر به‌‌سزایی دارند. گاها در سال‌های اخیر شاهد این موضوع بوده‌ایم که با توجه به فشار فروش بسیار زیاد در بازار برخی از سهام های بزرگ مانند شستا یا خودرو با تغییر روند خود به یکباره جهت بازار را تغییر داده‌اتد و فشار فروش در بسیاری از سهم ها از بین رفته که این امر هم بسیار قابل تامل هست و شاید بهتر است با توجه به این قبیل موضوعات شاخص کل دست خوش تغییراتی قرار بگیرد البته که عکس این موضوع هم بسیار دیده شده است که در عرض چند ثانیه صف‌های خرید با پیروی از این سهام‌های لیدر از بین رفته‌اند و گاها به صف فروش رسیدند.

شاید این مقایسه چندان منطقی و مناسب نباشد اما شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر را می‌توان معادل شاخص داو جونز در بورس نیویورک که مطرح‌ترین شاخص بورس آمریکا است در نظر گرفت، این شاخص شامل سبدی با سهام ۵۰ شرکت منتخب از صنایع گوناگون بورس مانند شستا، شپنا، ملی مس، گل‌گهر، سرمایه‌گذاری غدیر، اخابر، حفاری، فولاد مبارکه، خگستر می‌باشد .لازم به ذکر است که به‌طور مثال با حضور خگستر در بین 50 شرکت برتر به نمایندگی از خودرویی‌ها ، شرکت خساپا از ترکیب کنار گذاشته شد که این امر موجب شده تا از اثر مضاعف بهبود وضعیت یک گروه بر شاخص تا حدود زیادی کم شود‌.

کافی است در سایت rahavard365.com وارد شوید عبارت شاخص 50 شرکت برتر را جستوجو کنید تا تصویری مشابه به تصویر زیر برای شما ظاهر شود و سپس این شاخص را تحلیل و بررسی کنید.

شاخص 30 شرکت بزرگ

منظور بزرگی سهم در این بخش سرمایه شرکت‌ها می‌باشد. هر شرکتی که سرمایه و ارزش مالی بیشتری داشته باشد شرکت بزرگ‌تری است. مطابق آنچه که در مورد 50 شرکت فعال هم عنوان شد بزرگترین نمادهای بورسی تاثیر بیشتری بر بازار دارند به‌طوری‌که رشد ارزش سهام آن‌ها، باعث شاخص کل و همچنین رشد کل بازار می‌شود. البته قسمت بد این قضیه هم وجود دارد یعنی با ریزش چند تا از بزرگترین نمادهای بورس باعث ایجاد جو منفی در بازار می‌شود. به همین دلیل شاخص 30 شرکت بزرگ را زیر نظر گرفت و می‌توان از سایت‌های معرفی شده به صورت لحظه‌ای این نمادها رو بررسی کرد.

بزرگترین نمادهای بورسی در سایت سازمان بورس بر اساس ارزش روز یک شرکت محاسبه می‌شود. برای محاسبه ارزش روز سهام یک شرکت از رابطه زیر کمک گرفته می‌شود:

قیمت پایانی سهام × تعداد کل سهام شرکت = ارزش روز یک شرکت

۳۰ شرکت بزرگ‌تر شامل شرکت‌هایی می‌شود که در صدر ۳۰ شرکت بزرگ بورس قرار بگیرند و شاخص سی شرکت بزرگ‌تر میانگین وزنی این ۳۰ شرکت را برآورد می‌نماید و شیوه محاسبه آن مشابه شاخص کل قیمت است.

بزرگترین نمادهای بورسی بر اساس ارزش بازار

قیمت روز سهام‌ شرکت‌ها معیار ارزش آن‌هاست. در بازار بورس در حال حاضر بزرگترین نمادهای بورسی بر مبنای ارزش بازار آن‌ها صنایع پتروشیمی خلیج فارس است. فولاد، فملی و میدکو در شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر رتبه‌های بعدی قرار دارند و پس از آن‌ها کگل، شستا، کچاد، مارون، بپاس و تاپیکو در رده‌های بعدی قرار دارند.

تحلیل‌گران با مقایسه ارزش بازاری شرکت‌ها با مجموع دارایی‌های آن‌ها عملکرد شرکت‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کنند.

شاخص بورس چیست و انواع شاخص بورس کدام اند؟

شاخص بورس از جمله مواردی است که می‌تواند راهنمای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران در بازار بورس باشد. هر یک از انواع شاخص بورس اطلاعاتی را در دل خود دارند که با بررسی و تحلیل آن‌ها می‌توان به میزان قابل‌قبولی از روند و وضعیت بازار مطلع شد. اطلاعات مربوط به شاخص بازار، از طریق پنل کارگزاری و هم‌چنین سایت بورس اوراق بهادار تهران قابل دسترسی است.

شاخص بورس در حقیقت یک معیار است. معیاری که می‌توان از آن اطلاعاتی مهم کسب کرد. این شاخص انواع مختلفی دارد که هر کدام بیان‌گر مطلبی هستند و محاسبه‌ی آن‌ها بر اساس فاکتورهایی خاص انجام می‌شود. بالا و پایین رفتن شاخص امری طبیعی است که در طول زمان و طی جلسات معاملاتی اتفاق می‌افتد.

نمی توان انتظار داشت که شاخص همیشه نزولی یا صعودی باشد. نوسان، ذات بازارهای مالی است. اما چه عواملی باعث افت یا رشد شاخص می‌شود؟ برای درک این مفاهیم، ابتدا باید مفهوم شاخص بورس را تعریف کنیم.

آشنایی با مفهوم شاخص بورس یا (Index)

هنگامی که سرمایه‌گذاران قصد خرید سهام را دارند، به روند بازار توجه می‌کنند. اما چگونه می‌توان روند بازار را تشخیص داد؟ شاخص بورس به طور نسبی نشان‌دهنده‌ی روند بازار است. در محاسبه‌ی شاخص، به وضعیت شرکت‌های فعال در بورس توجه می‌شود. بنابراین بالا رفتن شاخص به طور کلی نشان‌دهنده‌ی وضعیت خوب بازار و افت شاخص حاکی از روند نزولی بازار است.

اما نکته‌ی مهم این‌جاست که نمی‌توان تنها با نگاه کردن به یک عدد، به طور قطع در مورد روند بازار نظر داد. به همین دلیل بود که در بند قبلی گفتیم این عدد، تنها یک معیار نسبی است. از آن‌جا که شاخص بورس خود زیرمجموعه‌های دیگری را در بر می‌گیرد، بهتر است ابتدا با آن‌ها آشنا شویم تا بتوانیم به نتیجه‌گیری منطقی و بهتری دست پیدا کنیم.

نکته‌ی دیگری نیز در این میان حائز اهمیت است. اگر شاخص بورس منفی باشد نمی‌توان نتیجه گرفت که تمام نمادها زیان‌ده هستند و یا اگر این شاخص عددی مثبت را نشان دهد به آن معنا نیست که تمام نماد‌ها در قیمت‌های مثبت معامله می‌شوند. با این تفاسیر حتی در بازاری با شاخص منفی هم می‌توان سود کرد و ممکن است در بازاری با شاخص مثبت نیز متضرر شد.

انواع شاخص های بورس چیست؟

انواع شاخص بورس عبارت‌اند از:

• شاخص کل
• شاخص قیمت (وزنی- ارزشی)
• شاخص کل (هم‌وزن)
• شاخص قیمت (هم‌وزن)
• شاخص آزاد شناور
• شاخص بازار اول
• شاخص بازار دوم

حال به طور خلاصه هر یک از این شاخص‌ها را شرح می‌دهیم.

• شاخص کل:‌ این شاخص با نام شاخص قیمت و بازده نقدی نیز شناخته می‌شود. این شاخص بیان‌گر بازدهی سرمایه‌ گذاری در بازار بورس است. دو عامل قیمت‌ سهام و سود نقدی تقسیم‌شده میان سهام‌داران در این شاخص در نظر گرفته می‌شود.

شرکت‌هایی که سرمایه‌ی بیشتری دارند، اثر بیشتری بر این شاخص می‌گذارند. بر این اساس شرکت‌های بزرگ به شرکت‌های شاخص‌ساز مشهورند و سهام آن‌ها در افت یا رشد شاخص، بیش از سایر نمادها اثر می‌گذارد.

با انتخاب هر یک از انواع شاخص بورس در صفحه‌ی اصلی سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران، می‌توانید نمادهای اثرگذار شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر بر آن شاخص را به طور کامل مشاهده کنید.

• شاخص قیمت (وزنی- ارزشی): مشخص است که این شاخص نمایانگر سطح عمومی قیمت‌هاست. برخلاف شاخص کل، در این شاخص تنها قیمت مهم است و سود نقدی جایی در محاسبات ندارد. هم‌چنان شرکت‌های بزرگ‌تر اثر بیشتری بر این شاخص دارند.
• شاخص کل (هم‌وزن): این نوع از شاخص بورس مانند شاخص کل است. اما در شاخص کل گفتیم که شرکت‌های بزرگ‌تر ارزش بیشتری دارند. در شاخص هم‌وزن، ارزش تمام شرکت‌ها به صورت یک‌سان در نظر گرفته می‌شود.
• شاخص قیمت هم‌وزن: این شاخص مانند شاخص قیمت است اما وزن شرکت‌ها در آن به صورت یکسان در نظر گرفته می‌شود و تمام نمادها ارزشی برابر دارند.
• شاخص آزاد شناور: این شاخص، با توجه به سهام آزاد شناور محاسبه می‌شود. در واقع بخشی از سهام هر شرکت که نزد سهام‌داران عمده است، در این شاخص تاثیر نمی‌گذارد.
• شاخص بازار اول و بازار دوم: این دو شاخص بورس نشان‌دهنده‌ی سطح عمومی قیمت‌ها در بازارهای اول و بازارهای دوم بورس هستند.

شاخص 50 شرکت فعال چیست؟

سازمان بورس براساس فهرست شرکت‌های فعال‌تر که میزان نقد شوندگی یا همان خرید و فروش سهامشان راحت تر و سریعتر انجام میشود هر 3ماه یکبار منتشر می‌کند. بنابراین شرکت هایی که سهام آنها سریعتر و راحت تر خرید و فروش میشود به اصطلاح «نقد شوندگی» بیشتری دارند.

سایر شاخص های بورس چیست؟

شاخص‌های بورس تنها به مواردی که در بالا ذکر شد ختم نمی‌شوند. علاوه بر شاخص‌های فوق‌الذکر، شاخص‌های دیگری نظیر شاخص ۵۰ شرکت فعال، شاخص ۳۰ شرکت بزرگ، شاخص صنعت و شاخص مالی نیز وجود دارند. در این میان شاخص فرابورس نیز از دیگر انواع شاخص به شمار می‌رود.

شاخص صنعت به طور کلی نمایان‌گر سطح عمومی قیمت در هر یک از صنایع خودرو، فلزات اساسی، ساختمان و … است. شاخص ۳۰ شرکت بزرگ نیز نشان‌دهنده‌ی سطح عمومی قیمت ۳۰ شرکت بزرگ است. شاخص مالی نیز به شاخص شرکت‌هایی که در حوزه‌ی سرمایه‌گذاری و امور مالی فعالیت دارند اشاره دارد.

هر یک از انواع شاخص بورس نشان‌دهنده‌ی اطلاعاتی است که آگاهی از آن مفید است و می‌تواند برای سرمایه‌گذاران مفید باشد.

شاخص های بورس چه کاربردی دارند؟

تاکنون از شاخص بورس و انواع آن سخن گفتیم؛ اما واقعا این اعداد چه کاربردی دارند؟‌ چرا توجه به شاخص این‌چنین مهم است؟

از آن‌جا که شرکت‌های فراوانی در بازار بورس حضور دارند، پیگیری و بررسی تک‌تک‌ نمادهای بورسی کاری دشوار و غیرممکن است. از همین رو باید معیاری وجود داشته باشد تا بر اساس آن و از چند منظر مختلف روند و وضعیت بازار سرمایه را مشخص کرد.

شاخص بورس همان معیاری است که به آن نیاز دارید تا بتوانید عملکرد خود را بررسی کنید. مثلا زمانی که شاخص ۳۰ درصد رشد می‌کند باید ببینید آیا شما هم هم‌گام با این میزان سود کسب کرده‌اید یا خیر؟

هم‌چنین شاخص می‌تواند راهنمای شما در سرمایه‌گذاری باشد. با توجه به تغییرات شاخص در یک بازه‌ی زمانی مشخص می‌توان رفتار بازار را تا حدودی پیش‌بینی کرد و بر اساس آن دست به اقدام و عمل زد.

تفاوت بین اصلاح و ریزش شاخص چیست؟

وضعیت بازار همواره صعودی یا نزولی نیست. اما برخی مواقع پیش می‌آید که برخی از نمادها در قیمت‌هایی بالاتر از ارزش ذاتی‌شان معامله می‌شوند. دلیل این امر می‌تواند اخبار و حواشی بازار یا به طور کلی جو روانی حاکم بر جامعه و یا حتی شایعات نیز باشد.

به همین ترتیب شاخص بورس نیز با رشد چشم‌گیری مواجه می‌شود. در این مواقع سرمایه‌گذاران حرفه‌ای که می‌دانند این افزایش قیمت چندان مبنای حقیقی ندارد، اقدام به فروش سهام خود می‌کنند. به این ترتیب شاهد صف‌ فروش خواهیم بود. در نهایت این موارد بر روی شاخص نیز تاثیر می‌گذارد که این امر را اصلاح شاخص می‌نامند.

در توضیح تفاوت میان اصلاح و ریزش باید گفت که اصلاح تا جایی اتفاق می‌افتد که قیمت‌ها به نزدیکی قیمت ذاتی سهام برسند. اما در هنگام ریزش، ارزش سهام حتی از ارزش‌ ذاتی آن نیز پایین‌تر می‌آید.

شاخص بورس چیست و چه چیزی را نشان می‌دهد؟

اگر به تازگی وارد بورس شده باشید حتما واژه شاخص بورس به گوشتان خورده است. شاخص یکی از پرکاربرد ترین اصطلاحات در بین مجموعه اصطلاحات بورسی است. حال میخواهیم ببینیم اصلا شاخص بورس چیست و بر چه اساسی دچار نوسان میشود. با ما همراه باشید تا شما را با مفهوم شاخص بورس آشنا کنیم.

شاخص بورس عددی است که بطور کلی وضعیت بورس و میزان رشد آن را بیان میکند. شاخص انواع مختلفی دارد که از طریق فرمول های متفاوتی بدست می آید.

برای آن که بتوانید از این شاخص ها استفاده کنید، ابتدا باید کاربرد آن ها را بدانید. شاخص ها معیار هایی برای تحلیل وضعیت بورس هستند. بعضی از این شاخص ها از اهمیت زیادی برخوردارند. در ادامه میخواهیم به معرفی شاخص های مهم بورس بپردازیم.

مفهوم شاخص کل قیمت

این شاخص میانگین قیمت سهام شرکت های مختلف بورسی است. در محاسبه این نوع شاخص، وزن شرکت تاثیر بسزایی دارد. برای مثال هر چه شرکت بزرگ تر باشد، تاثیر بیشتری بر شاخص قیمت خواهد داشت. برای بدست آوردن این عدد معمولا به این صورت عمل میشود که یک سال را به ‌عنوان سال پایه در نظر میگیرند و تمامی ارقام در این سال را مورد بررسی قرار میدهند. سپس تغییرات قیمت سهام در آن سال را نسبت به دیگر سال ها میسنجند. بدین ترتیب روند صعودی یا نزولی رشد سهام مشخص میگردد.

زمانی که شاخص کل در بورس دچار نوسان میگردد، درواقع میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس دچار تغییر شده است. مثلا اگر شما فقط یک سهام در بین تمام شرکت های بورسی خریداری کنید، تغییرات شاخص کل شما با میزان بازدهی سهام در حال تغییر خواهد بود.

شاخص کل هم وزن:

شاخص کل هم وزن هم مثل شاخص کل قیمت سهام بازار بورس را نشان میدهد. با این تفاوت که در این شاخص همه شرکت ها به یک اندازه در میزان تغییرات شاخص سهیم هستند و همه آن ها اثر یکسانی دارند.

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

سهام هایی که در بورس وجود دارند، معمولا توسط سهامداران حقیقی یا حقوقی خریداری میشوند. میزان سهامی که یک شرکت در اختیار سهامداران خود قرار میدهد را سهام شناور آزاد میگویند.

این بدان معناست که هرچه میزان سهام شناور شرکت بیشتر باشد، طرفداران بیشتری خواهد داشت. شاخص سهام آزاد شناور، تغییرات آن بخش از سهام یک شرکت را محاسبه می‌کند که توسط سرمایه‌گذاران خرد مورد معامله قرار می‌گیرد. شیوه محاسبه این شاخص مشابه شاخص کل قیمت است. تنها تفاوت آن در تعداد سهامی است که به عنوان ضریب قیمت لحاظ می‌گردد.

شاخص بازده نقدی چیست؟

این شاخص تنها بازدهی ناشی از سود مصوب مجامع را که به سود نقدی معروف است محاسبه می‌نماید و از این دریچه بازدهی ناشی از کلیه سودهای پرداختی توسط شرکت‌های بورسی شاخص ۵۰ شرکت بزرگ‌تر را محاسبه می‌نماید. نکته مهم آنکه وقتی این شاخص نزول نماید به این معنی است که در مجامع سود کمتری پرداخت می‌گردد و در این حالات نباید خیلی به انتظار کسب سود نقدی سنگین باشیم و انتظارات و یا سبک معامله‌گری خود را اصلاح نماییم.

شاخص صنعت و شاخص مالی:

شرکت‌های حاضر در بورس را بر اساس ماهیت فعالیتشان می‌توان تقسیم‌بندی کرد. شرکت‌های تولیدی را در دسته شاخص صنعت و شرکت‌های تأمین سرمایه را در دسته شاخص مالی می توان به حساب آورد. برای مثال شرکت پتروشیمی زاگرس و پتروشیمی فن‌آوران که به تولید متانول اشتغال دارند در شاخص صنعت و شرکت تأمین سرمایه نوین و تأمین سرمایه لوتوس پارسیان در شاخص مالی تقسیم‌بندی می‌گردند. لازم به ذکر است که شیوه محاسبه هر دو شاخص بر اساس میانگین شرکت‌های فعال در آن شاخص هستند، در واقع شیوه محاسبه آن ها مشابه شاخص کل قیمت است. تنها تفاوت آن در تعداد شرکت‌های حاضر در آن صنعت می باشد.

شاخص ۵۰ شرکت برتر:

سازمان بورس اوراق بهادار هر سه ماه یک‌بار فهرست ۵۰ شرکت برتر بورس را که از نقدینگی بالایی برخوردارند، اعلام میکند. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین وزنی این ۵۰ شرکت را نشان میدهد. بنابراین شیوه محاسبه این شاخص مشابه شاخص کل قیمت است با این تفاوت که تعداد شرکت‌های لحاظ شده در این شاخص تنها ۵۰ شرکت است در حالی که در شاخص کل بیش از ۱۰۰ شرکت در آن لحاظ می‌گردند.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ‌تر:

۳۰ شرکت بزرگ‌تر شرکت‌هایی هستند که در صدر ۳۰ شرکت بزرگ بورس قرار گرفتند و شاخص سی شرکت بزرگ‌تر شامل میانگین وزنی این ۳۰ شرکت می باشد. شیوه محاسبه این شاخص مشابه شاخص کل قیمت است. معمولاً در دوران رکود بازار و زمانی که شاخص مسیر مشخصی ندارد با انجام معاملات در سهامی که جزو ۳۰ شرکت بزرگ‌تر هستند رقم شاخص تغییرات چشمگیری میکند.

برای محاسبه ارزش روز سهام یک شرکت از رابطه زیر بدست می‌آید:

قیمت پایانی سهام × تعداد کل سهام شرکت = ارزش روز یک شرکت

شاخص بازار اول و دوم:

شاخص بازار اول بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌هایی است که در بازار اول بورس پذیرش‌شده‌اند. همچنین شاخص بازار دوم بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌هایی است که در بازار دوم بورس پذیرش‌شده‌اند.

سخن آخر

تا اینجا با مفهوم شاخص آشنا شدیم. فهمیدیم که شاخص نشان دهنده وضعیت و عملکرد بورس می باشد، اما این بدان معنی نیست که اگر شاخص مثبت یا منفی باشد، کل بورس هم مثبت یا منفی است. گاهی ممکن است بعضی شرکت ها به علت وزن زیادی که دارند بتوانند به تنهایی شاخص را بالا یا پایین ببرند. برای اینکه در این مواقع دچار اشتباه نشویم، شاخص هم وزن قیمت یا شاخص کل هم وزن وضعیت کلی بازار را بهتر نشان میدهد. در شاخص هم وزن، وزن تمام شرکت‌های بورسی به یک اندازه در نظر گرفته میشود. حال که با مفهوم شاخص آشنا شدید، باید با دیگر اصطلاحات بورسی مانند پرتفوی، بازار اولیه و ثانویه آشنا شوید. با ما همراه باشید.